યુ.એસ.એ.ના ડેવિસમાં યુનિવર્સિટી ઓફ કેલિફોર્નિયા કેમ્પસએ પણ જાતિ આધારિત ભેદભાવને તેની ભેદભાવ વિરોધી નીતિઓનો એક ભાગ બનાવ્યો છે. ત્યાં મોટી સંખ્યામાં ભારતીય વિદ્યાર્થીઓ અભ્યાસ કરે છે.
યુ.એસ.એ.ના ડેવિસમાં યુનિવર્સિટી ઓફ કેલિફોર્નિયા કેમ્પસએ પણ જાતિ આધારિત ભેદભાવને તેની ભેદભાવ વિરોધી નીતિઓનો એક ભાગ બનાવ્યો છે. ત્યાં મોટી સંખ્યામાં ભારતીય વિદ્યાર્થીઓ અભ્યાસ કરે છે.
રેસ હવે સત્તાવાર રીતે યુનિવર્સિટી ઓફ કેલિફોર્નિયાના ડેવિસ કેમ્પસમાં ભેદભાવ વિરોધી નીતિઓનો એક ભાગ છે. મોટી સંખ્યામાં વિદ્યાર્થીઓએ યુનિવર્સિટીમાં જાતિના કારણે ભેદભાવનો સામનો કરવો પડતો હોવાની ફરિયાદ કરી હતી. આ કારણે યુનિવર્સિટીએ પોતાની નીતિઓમાં જાતિનો સમાવેશ કર્યો છે.
સપ્ટેમ્બરમાં યુનિવર્સિટીના આ કેમ્પસની નીતિઓમાં સુધારો કરવામાં આવ્યો હતો. સાન ફ્રાન્સિસ્કો ક્રોનિકલ અખબારના સમાચાર મુજબ, નવા નિયમો હેઠળ, હવે જે વિદ્યાર્થીઓ અથવા શિક્ષકો સાથે તેમની જાતિના કારણે ભેદભાવ કરવામાં આવે છે તેઓ પણ સત્તાવાર રીતે ફરિયાદ નોંધાવી શકે છે.
યુનિવર્સિટીના ડેવિસ કેમ્પસમાં હેરેસમેન્ટ એન્ડ ડિસ્ક્રિમિનેશન આસિસ્ટન્સ એન્ડ પ્રિવેન્શન પ્રોગ્રામના ડિરેક્ટર દાનેશ નિકોલ્સે જણાવ્યું હતું કે, “વંશીય સમાવેશ મહત્વપૂર્ણ છે કારણ કે તે સુનિશ્ચિત કરે છે કે આ પ્રકારના ભેદભાવથી સૌથી વધુ અસરગ્રસ્ત લોકો અને સમુદાયો જાણે છે કે યુનિવર્સિટી તેમના વિશે તે સમજે છે. તેણી સાથે થયેલ અન્યાય.
સાન ફ્રાન્સિસ્કો ક્રોનિકલે લખ્યું છે કે વિદ્યાર્થીઓએ ચેટ ગ્રૂપમાંના લોકો જાતિ આધારિત મેમ્સ મોકલી રહ્યા છે અને કેમ્પસમાં દક્ષિણ એશિયાના લોકો એકબીજાની જાતિ પૂછી રહ્યા છે તે જોયા પછી તેઓએ ફેરફાર માટે કૉલ કરવાનું શરૂ કર્યું.
તેની શરૂઆત કેવી રીતે થઈ?
37 વર્ષીય પ્રેમ પેરિયાર, જે 2015 માં નેપાળથી યુએસ ગયા હતા, કેલિફોર્નિયા સ્ટેટ યુનિવર્સિટીમાં અભ્યાસ કરે છે. તે કહે છે કે તેના પરિવારને નેપાળમાં ઘણી વખત હિંસાનો સામનો કરવો પડ્યો હતો કારણ કે તેઓ કહેવાતી નીચલી જાતિના હતા, પરંતુ તેણે કલ્પના નહોતી કરી કે તેને અમેરિકામાં જાતિના ભેદભાવનો સામનો કરવો પડશે.
પેરિયાર કહે છે કે અન્ય દક્ષિણ એશિયનો સાથેની તેમની વાતચીત દરમિયાન, તેમને રેસ્ટોરન્ટ્સથી લઈને સામુદાયિક કાર્યક્રમો સુધી દરેક બાબતમાં જાતિની યાદ અપાતી હતી. તે સમજાવે છે, “કેટલાક લોકો મને જાણવાના નામે મારી અટક પૂછે છે, જ્યારે વાસ્તવમાં તેઓ મારી જાતિ શું છે તે જાણવા માગે છે. હું દલિત છું એ જાણ્યા પછી, કેટલાક લોકો મને અલગ-અલગ વાસણોમાં ખાવાનું આપે છે.”
પેરિયારે CSU ખાતે વિદ્યાર્થીઓને સંગઠિત કરવાનું શરૂ કર્યું અને Cal State Student Associationની સ્થાપના કરી, જે CSUના 23 કેમ્પસનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. એસોસિએશને જ્ઞાતિને ભેદભાવનો આધાર બનાવવા માટે નીતિમાં ફેરફાર કરવાની માંગ કરી હતી.
અત્યારે આ ફેરફાર માત્ર ડેવિસ સ્થિત કેમ્પસ દ્વારા જ કરવામાં આવ્યો છે, બાકીના લોકોએ નહીં. પેરિયાર કહે છે કે અમેરિકામાં જાતિ ભેદભાવને માન્યતા આપવાની દિશામાં આ એક મોટું પગલું છે કારણ કે તે એક મુદ્દો છે જે અહીં હાજર છે, તેનો સામનો કરવાનો સમય આવી ગયો છે.
અમેરિકામાં જાતિ વ્યવસ્થા
ભારતમાં હજારો વર્ષોથી જાતિ પ્રથા પ્રચલિત છે. આમાં દલિતોને સામાજિક દરજ્જામાં સૌથી નીચે રાખવામાં આવ્યા છે. જેના કારણે તેઓ સદીઓથી દમન અને યાતનાઓનો ભોગ બન્યા છે, જે આજ સુધી ચાલી રહ્યું છે, જ્યારે 1950માં જ ભારતીય બંધારણમાં જાતિ આધારિત ભેદભાવને ગેરકાયદેસર જાહેર કરવામાં આવ્યો છે.
ભારત થઈને આ પ્રથા ભૂતાન, નેપાળ, પાકિસ્તાન, શ્રીલંકા અને મ્યાનમાર સુધી પણ પહોંચી છે અને ત્યાં રહેતા હિંદુઓ પણ જાતિમાં માને છે. યુનિવર્સિટીના સેન્ટર ફોર સાઉથ એશિયન સ્ટડીઝના સહ-નિર્દેશક અંજલિ અરોંડેકર કહે છે કે હિન્દુઓ સિવાય મુસ્લિમો, શીખો, જૈનો, ખ્રિસ્તીઓ અને બૌદ્ધોમાં પણ જાતિ પ્રથા જોવા મળે છે. પ્રોફેસર અરોંડેકરે કહ્યું, “જાતિ મુખ્યત્વે કાર્ય આધારિત વિભાજન છે અને સદીઓથી ચાલી આવે છે.”
ગયા વર્ષે, સિસ્કો સિસ્ટમ્સ નામની બહુરાષ્ટ્રીય કંપની કેલિફોર્નિયામાં એક દલિત ભારતીય એન્જિનિયરને સિલિકોન વેલી સ્થિત કંપનીમાં જાતિ ભેદભાવનો સામનો કર્યા પછી કેસ કરવામાં આવ્યો હતો.
આ એન્જિનિયરને સિસ્કોના સેન જોસમાં હેડક્વાર્ટરમાં પોસ્ટ કરવામાં આવ્યું હતું. તેમના ઘણા ભારતીય સાથીઓ હતા જેઓ કહેવાતા ઉચ્ચ જાતિના હતા. કેલિફોર્નિયા ડિપાર્ટમેન્ટ ઓફ ફેર એમ્પ્લોયમેન્ટ એન્ડ હાઉસિંગ દ્વારા દાખલ કરવામાં આવેલા મુકદ્દમા અનુસાર, “ઉચ્ચ જાતિના સુપરવાઇઝર અને સહયોગીઓએ ટીમ અને સિસ્કોના કામકાજમાં જાતિ આધારિત ભેદભાવપૂર્ણ વર્તન લાવ્યા.” કમ્પ્યુટર નેટવર્ક ક્ષેત્રની જાણીતી કંપનીઓમાંની એક સિસ્કોએ કહ્યું છે કે તે આ મુકદ્દમા સામે લડશે.
