હિન્દુ ધર્મ ગ્રંથોમાં દરેક મહિનાનું વિશેષ મહત્વ જણાવવામાં આવ્યું છે. વૈશાખ મહિનો 2022 હિંદુ કેલેન્ડરનો બીજો મહિનો છે. આ મહિનો ધાર્મિક દ્રષ્ટિકોણથી ખૂબ જ વિશેષ છે કારણ કે આ મહિનામાં અક્ષય તૃતીયા, નરસિંહ જયંતિ, ગંગા સપ્તમી વગેરે જેવા ઘણા મોટા તહેવારો ઉજવવામાં આવે છે. આ મહિનામાં ભગવાન વિષ્ણુની વિશેષ પૂજા કરવામાં આવે છે.
ભગવાન વિષ્ણુને પ્રિય હોવાને કારણે વૈશાખને માધવ મહિનો પણ કહેવામાં આવે છે. પદ્મ અને વિષ્ણુ ધર્મોત્તર પુરાણ અનુસાર વૈશાખ મહિનામાં ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા કરવાથી અનેક ગણું પુણ્ય મળે છે. વૈશાખ મહિનામાં સૂર્યોદય પહેલા સ્નાન અને પાણીનું દાન કરવાનું પણ વિશેષ મહત્વ છે. આ જ કારણ છે કે આ મહિનામાં લોકોને પીવાના પાણી માટે પરબ લગાવે છે. એવી માન્યતા છે કે આ મહિનામાં તરસ્યા લોકોને પાણી આપવાથી ત્રણેય દેવતાઓ એટલે કે બ્રહ્મા, વિષ્ણુ અને મહેશની કૃપા પ્રાપ્ત થાય છે. આ મહિના સાથે જોડાયેલી વાર્તા પણ ખૂબ જ લોકપ્રિય છે.
આ વૈશાખ માસની કથા છે
એક સમયે વાંગ દેશમાં હેમકાંત નામનો રાજા હતો. એક દિવસ તે શિકાર માટે જંગલમાં ગયો. શિકાર કરતી વખતે, તેઓ તેમના સૈનિકોથી અલગ થઈ ગયા અને થાકી ગયા. જંગલમાં તેણે એક ઋષિને જોયા, તેનું નામ શતર્ચી હતું. તે સમયે ઋષિ સમાધિમાં હતા, તેથી તેમણે રાજાના પ્રશ્નોના જવાબ ન આપ્યા. ક્રોધિત થઈને રાજાએ તેના પર હુમલો કરવાની ઈચ્છા કરી કે તરત જ ઋષિના ઘણા શિષ્યો ત્યાં આવ્યા અને રાજાને રોક્યા.
રાજાએ તેમની વાત સ્વીકારી અને શિષ્યોને કહ્યું કે “હું ખૂબ થાકી ગયો છું, તમારે મારા માટે ભોજન વગેરેની વ્યવસ્થા કરવી જોઈએ.”
શિષ્યોએ કહ્યું, “હે રાજા, અમે ગુરુની પરવાનગી વિના કંઈ કરતા નથી. એટલા માટે અમે તમને હોસ્ટ કરી શકતા નથી.”
જ્યારે શિષ્યોએ આ કર્યું, ત્યારે રાજા ગુસ્સે થઈ ગયા અને તીર ચલાવવા લાગ્યા. રાજાના તીરોથી ઘણા શિષ્યો માર્યા ગયા. જલદી જ રાજા પણ પોતાના શહેરમાં આવ્યો. જ્યારે તેણે તેના પિતાને આ વાત કહી તો તેણે પોતે રાજાને કાઢ મૂક્યો. રાજા સામાન્ય રૂપમાં વન-વનમાં ભટકતો રહ્યો. આ રીતે 28 વર્ષ વીતી ગયા. વૈશાખ મહિનામાં એક દિવસ મહામુનિ ત્રિત જંગલમાંથી પસાર થઈ રહ્યા હતા, ત્યારે તેઓ ભૂખ અને તરસના કારણે બેભાન થઈને પડી ગયા. હેમકાંતે તેમને જોયા અને પાણી વગેરેની વ્યવસ્થા કરી.
આમ કરવાથી હેમકાંતાએ તેના પાપકર્મોનો નાશ કર્યો. અંતે, જ્યારે યમરાજ હેમકાંતનો પ્રાણ લેવા આવ્યો, ત્યારે તેણે ભગવાન વિષ્ણુનું ધ્યાન કરવાનું શરૂ કર્યું. ત્યારે ભગવાન વિષ્ણુના દૂત ત્યાં પ્રગટ થયા અને તેઓએ યમરાજ ને કહ્યું કે “હેમકાંતા હવે વૈશાખ મહિનામાં એક ઋષિને પાણી આપીને અને તેમનો જીવ બચાવવાથી નિર્દોષ થઈ ગયો છે, તેથી તમે અહીંથી જાઓ, આ ભગવાન વિષ્ણુનો આદેશ છે. “
આ પછી, ભગવાન વિષ્ણુના દૂત હેમકાંતને સ્પર્શતાની સાથે જ તે પહેલાની જેમ સ્વસ્થ અને યુવાન થઈ ગયો. ભગવાન વિષ્ણુના દૂતો હેમકાંતને તેના મહેલમાં લઈ ગયા અને તેના પિતાને આખી વાત કહી. ભગવાન વિષ્ણુના પ્રિય હોવાને કારણે, હેમકાંત ફરીથી રાજા બન્યો અને ન્યાયથી શાસન કરવા લાગ્યો.
