Bharat Jodo Yatra 2024: ભારતના રાજકીય ઈતિહાસમાં યાત્રાઓનું ઘણું મહત્વ રહ્યું છે. રાજકારણીઓ પોતાની જાતને લાઇમલાઇટમાં લાવવા માટે સમયાંતરે યાત્રાઓનો આશરો લે છે. યુવાન તુર્ક ચંદ્રશેખરે તેની શરૂઆત કરી હતી. હવે રાહુલ ગાંધીની યાત્રા અંતિમ મુકામ પર છે. ભારત જોડો યાત્રાથી રાહુલને કેટલો ફાયદો થાય છે તે તો સમય જ કહેશે, પરંતુ અગાઉની યાત્રાઓનું શું પરિણામ આવ્યું, ચાલો અહીં સમજીએ.
1983 માં, ચંદ્રશેખરે પ્રથમ વખત પ્રવાસ કર્યો. તેઓ જનતા પાર્ટીના નેતા હતા. તેમણે કન્યાકુમારીથી પોતાની યાત્રા શરૂ કરી અને છ મહિનાની મુસાફરી પછી દિલ્હી પહોંચ્યા. જો કે, ઈન્દિરા ગાંધીની હત્યાના કારણે તેમની મુલાકાતની 1984ની ચૂંટણી પર બહુ અસર થઈ ન હતી. પરંતુ એ વાતમાં કોઈ શંકા નથી કે આ યાત્રાને કારણે ચંદ્રશેખરનો દરજ્જો ચોક્કસપણે વધ્યો છે. બાદમાં તેઓ દેશના વડાપ્રધાન પદ સુધી પહોંચ્યા. જો ભારતીય રાજનેતાઓના પ્રવાસની વાત કરવામાં આવે તો તેમાં ભાજપના દિગ્ગજ નેતા લાલકૃષ્ણ અડવાણીનું નામ ચોક્કસપણે આવશે. અયોધ્યામાં રામ મંદિર માટે સપ્ટેમ્બર 1990માં શરૂ થયેલી યાત્રા લગભગ 10,000 કિલોમીટરની હતી. ગુજરાતના સોમનાથ મંદિરથી શરૂ થયેલી યાત્રા જોકે તેના ગંતવ્ય સ્થાને પહોંચી શકી નથી. તત્કાલિન સીએમ લાલુ યાદવે બિહારના સમસ્તીપુરમાં તેમની ધરપકડ કરી હતી. યાત્રા બંધ થઈ પરંતુ લાલકૃષ્ણ અડવાણીએ રાજકીય માઈલેજ મેળવ્યું. આ પછી બીજેપીના મૂળિયા મજબૂત થયા ત્યારે રામમંદિર આંદોલને પણ વેગ પકડ્યો.
2004માં લાલકૃષ્ણ અડવાણીએ પણ યાત્રા કાઢી હતી. ભારતના વડાપ્રધાન અટલ બિહારી વાજપેયીની સિદ્ધિઓને લોકો સુધી પહોંચાડવા માટે અડવાણીએ ભારત ઉદય યાત્રા શરૂ કરી હતી. અડવાણી દરેક જગ્યાએ ઈન્ડિયા શાઈનિંગનો નારા આપી રહ્યા હતા. જો કે સામાન્ય ચૂંટણીમાં ભાજપને હારનો સામનો કરવો પડ્યો હતો. વિશ્લેષકોનું માનવું છે કે અડવાણીની મુલાકાત 1990માં જેટલો ઉત્સાહ પેદા કરી શકી નથી. 1991માં બીજેપીના અન્ય દિગ્ગજ નેતા મુરલી મનોહર જોશીએ પણ યાત્રા કાઢી હતી. પરંતુ આ પણ મજબૂત ન હતું. તત્કાલિન ભાજપ અધ્યક્ષ મુરલી મનોહર જોશીએ પણ 26 જાન્યુઆરી 1992ના રોજ શ્રીનગરના લાલ ચોકમાં તિરંગો ફરકાવ્યો હતો. છતાં તેમની મુલાકાતને બહુ ગંભીરતાથી લેવામાં આવી ન હતી.
1985માં તત્કાલિન વડાપ્રધાન રાજીવ ગાંધીના કહેવા પર કોંગ્રેસના નેતાઓએ સંદેશ યાત્રા કાઢી હતી. મુંબઈમાં AICC સત્ર બાદ આ યાત્રા શરૂ થઈ હતી. આ યાત્રા ત્રણ મહિના પછી દિલ્હીના ઐતિહાસિક રામલીલા મેદાનમાં પૂરી થઈ. પરંતુ મુલાકાતની ખાસ અસર જોવા મળી ન હતી. આંધ્રપ્રદેશના નેતા વાયએસ રાજશેખર રેડ્ડીની 14 હજાર કિમીની યાત્રાએ રાજકીય સ્તરે સમીકરણ બદલી નાખ્યા હતા. રેડ્ડીએ આકરી ગરમીમાં ચૂંટણી પહેલા આ યાત્રા કાઢી હતી. એક વર્ષ પછી ચૂંટણી યોજાઈ ત્યારે પરિણામ સામે આવ્યું. રેડ્ડી બધાને ખતમ કરે છે. 2017 માં તેમના પુત્ર વાયએસ જગન મોહન રેડ્ડીએ પ્રજા સંકલ્પ યાત્રા કાઢી અને મુખ્યમંત્રીની ખુરશી સુધી પહોંચ્યા. આ સિવાય કોંગ્રેસના નેતા દિગ્વિજય સિંહે 2017માં નર્મદા પરિક્રમા યાત્રા કાઢી હતી. તે પછી મધ્ય પ્રદેશમાં કોંગ્રેસ સત્તા પર પહોંચી. મોદી સરકારની સિદ્ધિઓને લોકો સુધી પહોંચાડવા ભાજપે જન આશીર્વાદ યાત્રા કાઢી. આવું પાંચ દિવસ સુધી ચાલ્યું. 2024ની સામાન્ય ચૂંટણી જ સારી રીતે કહી શકે છે કે આનું પરિણામ શું આવ્યું. ઉદાહરણ તરીકે રાહુલ ગાંધીની મુલાકાતની અસર 2024ની ચૂંટણી સાથે પણ જોડાયેલી હશે.
આ પણ વાંચો: Sriramcharitmanas Dispute/સ્વામી પ્રસાદ મૌર્ય સહિત 10 નામાંકિત, શ્રી રામચરિત માનસની નકલો સળગાવવા બદલ પાંચની ધરપકડ
