શિલાદ મુનિના બ્રહ્મચારી બનવાને કારણે વંશનો અંત જોઈને તેમના પૂર્વજોએ તેમની પાસે ચિંતા વ્યક્ત કરી. યોગ અને તપસ્યા વગેરેમાં વ્યસ્ત હોવાને કારણે ઋષિ ગૃહસ્થાશ્રમ અપનાવવા માંગતા ન હતા. શિલાદ મુનિએ સંતાનની ઈચ્છા કરીને ઈન્દ્રદેવને તપસ્યાથી પ્રસન્ન કર્યા અને જન્મ અને મૃત્યુથી મુક્ત પુત્રનું વરદાન માંગ્યું. પરંતુ ઈન્દ્રએ આ વરદાન આપવામાં અસમર્થતા દર્શાવી અને તેમને ભગવાન શિવને પ્રસન્ન કરવા કહ્યું.
શિલાદ મુનિની કઠોર તપસ્યાથી પ્રસન્ન થયેલા ભગવાન શંકરે પોતાને શિલાદના પુત્રના રૂપમાં પ્રગટ થવાનું વરદાન આપ્યું અને નંદીના રૂપમાં પ્રગટ થયા. શંકરના વરદાનથી નંદી મૃત્યુના ભયથી મુક્ત, અમર બન્યા અને દુઃખી થઈ ગયા. ભગવાન શંકરે ઉમાની સંમતિથી નંદીને સમગ્ર ગણો, અને વેદોની સામે ગણોના સ્વામી તરીકે અભિષેક કર્યો. આમ નંદી નંદીશ્વર બન્યા. પાછળથી નંદીના લગ્ન મારુતની પુત્રી સુયશા સાથે થયા. ભગવાન શંકરે નંદીને વરદાન આપ્યું હતું કે જ્યાં નંદી રહે છે, તે પણ ત્યાં જ વાસ કરશે. ત્યારથી દરેક શિવ મંદિરમાં શિવની સામે નંદીની સ્થાપના કરવામાં આવે છે.
નંદીની આંખો હંમેશા તેમના ઈષ્ટનું સ્મરણ કરવાનું પ્રતીક છે, કારણ કે આંખોથી જ તેમની છબી મનમાં રહે છે અને આ ભક્તિની શરૂઆત છે. નંદીની આંખો આપણને શીખવે છે કે જો વ્યક્તિમાં ક્રોધ, અહંકાર અને ખરાબ ગુણોને ભક્તિથી હરાવવાની ક્ષમતા ન હોય તો ભક્તિનું લક્ષ્ય પ્રાપ્ત થતું નથી.
નંદીને જોયા પછી તેના શિંગડાને સ્પર્શ કરીને કપાળે લગાડવાનો નિયમ છે. એવું માનવામાં આવે છે કે તેના કારણે માણસને સારી બુદ્ધિ મળે છે, અંતઃકરણ જાગે છે. નંદીના શિંગડા વધુ બે વસ્તુઓનું પ્રતીક છે. તેઓ જીવનમાં જ્ઞાન અને શાણપણ અપનાવવાનો સંદેશ આપે છે. નંદીના ગળામાં સોનાની ઘંટડી છે. તેનો અવાજ આવે ત્યારે મનને મધુર લાગે છે. ઘંટડીની મધુર ધૂન એટલે કે નંદીની જેમ જો મનુષ્ય પોતાના ભગવાનની ધૂનમાં મગ્ન રહે તો જીવનની સફર ખૂબ જ સરળ બની જાય છે.
નંદી પવિત્રતા, વિવેક, બુદ્ધિ અને જ્ઞાનનું પ્રતિક છે.તેમની દરેક ક્ષણ શિવને સમર્પિત છે અને તે માણસને આ શીખવે છે કે જો તે પોતાની દરેક ક્ષણ ભગવાનને અર્પણ કરતો રહેશે તો ભગવાન તેની સંભાળ લેશે.
આસ્થા / શ્રાવણ માહિનામાં શિવલિંગ પર દૂધ કેમ ચઢાવવામાં આવે છે? કારણ જાણીને તમે પણ ચોંકી જશો
