શિવ મહાપુરાણમાં ભગવાન શિવના ઘણા અવતારો વર્ણવેલ છે, પરંતુ આ અવતારો વિશે બહુ ઓછા લોકો જાણે છે. ધાર્મિક ગ્રંથો અનુસાર ભગવાન શિવના 19 અવતારો હતા. આજે આપને વધુ પાંચ અવતાર વિષે જાણીશું
11- યતિનાથ અવતાર: –
ભગવાન શંકરે યતિનાથ અવતાર લઈને અતિથિનું મહત્ત્વ નિભાવ્યું હતું. તેમણે આ અવતારમાં મહેમાન તરીકે ભીલ દંપતીની કસોટી લીધી, જેના કારણે ભીલ દંપતીને પોતાનો જીવ ગુમાવવો પડ્યો. ધાર્મિક ગ્રંથો અનુસાર, અર્બુદાચલ પર્વતની નજીક, ભક્તો આહુક-આહુકા ભીલ દંપતી રહેતા હતા. એકવાર ભગવાન શંકર યતિનાથના વેશમાં તેમના ઘરે આવ્યા. તેમણે ભીલ દંપતીના ઘરે રાત વિતાવવાની ઇચ્છા વ્યક્ત કરી. આહુકા તેના પતિને ગૃહસ્થની ગૌરવની યાદ અપાવે છે, અને યેતિને ઘરમાં આરામ કરવા અને પોતે બહાર ધનુષ લઈને રખેવાળી કરવાનો પ્રસ્તાવ મુકે છે. આ રીતે આહુક ધનુષ લઈને બહાર ગયો. સવારે આહુકા અને યેતીએ જોયું કે જંગલી પ્રાણીઓએ આહુકને મારી નાખ્યા છે. આ વાતથી યતિનાથ ખૂબ જ દુખી થયા. ત્યારબાદ આહુકાએ તેમને શાંત પાડ્યા અને તેઓને દુ: ખ ન કરવાનું કહ્યું. અતિથિ સેવામાં જીવનનું બલિદાન એ ધર્મ છે. અને તેનું પાલન કરીને અમે ધન્યતા અનુભવીએ છીએ. જ્યારે આહુકા તેના પતિના અંતિમ સંસ્કારમાં બળવા લાગી, ત્યારે શિવજીએ તેને ધર્ષણ આપીને પછીના જીવનમાં ફરીથી તેના પતિની સાથે મિલન કરાવવાનું વરદાન આપ્યું હતું.
12- કૃષ્ણ દર્શન અવતાર: –
ભગવાન શિવએ આ અવતારમાં યજ્ઞ વગેરે ધાર્મિક કાર્યોનું મહત્વ જણાવ્યું છે. આમ, આ અવતાર સંપૂર્ણ ધર્મનું પ્રતીક છે. ધાર્મિક ગ્રંથો અનુસાર, રાજા નાભનો જન્મ ઇક્ષ્વાકુવંશી શ્રદ્ધાદેવની નવમી પેઢીમાં થયો હતો. અભ્યાસ કરવા ગુરુકુળ ગયા, જ્યારે નાભા લાંબા સમય સુધી પાછા ન ફર્યા ત્યારે તેમના ભાઈઓએ રાજ્યને અરસપરસ વહેંચી દીધું. જ્યારે નાભાને આ વાતની જાણ થઈ ત્યારે તે તેના પિતા પાસે ગયો. પિતાએ નાભને પૂછ્યું કે તેણે યજ્ઞ પરાયન બ્રાહ્મણોની લાલચને કાબુ કરીને તેમના યજ્ઞ ને પૂર્ણ કરી તેમની સંપત્તિ મેળવવી જોઈએ. ત્યારબાદ નાભ યજ્ઞ ભૂમિ પહોંચ્યા અને વૈશ્ય દેવ સૂક્તના સ્પષ્ટ ઉચ્ચારણથી યજ્ઞ કર્યો. અન્ગારિક બ્રાહ્મણ યજ્ઞ ની શેષ સંપત્તિ નાભ ને આપી સ્વર્ગમાં ગયા. તે જ સમયે, શિવ કૃષ્ણદર્શનના રૂપમાં દેખાયા અને કહ્યું કે યજ્ઞ શેષ પૈસા પર તેમનો અધિકાર છે. જ્યારે વિવાદ થયો ત્યારે કૃષ્ણદર્શન રૂપધારી શિવજીએ તેમને તેમના પિતા પાસેથી નિર્ણય લેવાનું કહ્યું. નાભને પૂછતાં શ્રદ્ધાદેવે કહ્યું – તે માણસ ભગવાન શંકર છે. બલિદાન યજ્ઞમાં રહેલ શેષ પદાર્થ તેમની પોતાની છે. પિતાની વાતનું પાલન કરીને, નાભે શિવની પ્રશંસા કરી.
13- અવધૂત અવતાર: –
ભગવાન શંકરે અવધૂતનો અવતાર લીધો અને ઇન્દ્રના અહંકારને તોડ્યો. ધાર્મિક ગ્રંથો અનુસાર, ઇન્દ્ર, ગુરુ અને અન્ય દેવતાઓ સાથે ભગવાન ઇન્દ્ર શંકરને જોવા કૈલાસ પર્વત પર ગયા હતા. ઇન્દ્રની ચકાસણી કરવા માટે, શંકરજી અવધૂતનું રૂપ લઈ તેમના માર્ગને અવરોધિત કર્યા. ઇન્દ્રએ તે માણસને વારંવાર અવજ્ઞાપૂર્વક વારંવાર તેને પરિચય પૂછ્યું. તો પણ તે મૌન રહ્યો. આ વાતથી ગુસ્સે થઈને, ઈન્દ્ર અવધૂતને પ્રહાર કરવા વ્રજ છોડવા જતાં જ તેનો હાથ સ્થંભીત થઈ ગયો. આ જોઈને, બૃહસ્પતિએ શિવને ઓળખી લીધા અને અવધૂતના શ્લોકોમાં પ્રશંસા કરી, જેનાથી પ્રસન્ન થઈ ને શિવજીએ ઇન્દ્રને માફ કરી દીધા.
14- ભિક્ષુ અવતાર: –
ભગવાન શંકર દેવોના દેવ છે. વિશ્વમાં જન્મેલો દરેક પ્રાણી જીવનનો રક્ષક પણ છે. ભગવાન શંકરનો અવતાર આ સંદેશ છે. ધાર્મિક ગ્રંથો અનુસાર, વિદર્ભ રાજા સત્યરથની દુશ્મનો દ્વારા હત્યા કરવામાં આવી હતી. તેની સગર્ભા પત્નીએ દુશ્મનોથી છુપાઇને પોતાનો જીવ બચાવ્યો. સમય જતાં, તેણે એક પુત્રને જન્મ આપ્યો. જ્યારે રાણી તળાવ પર પાણી પીવા ગઈ ત્યારે મગરે તેને શિકાર બનાવી. પછી તે બાળક ભૂખ અને તરસથી પીડાવા લાગ્યો. તે દરમિયાન શિવની પ્રેરણાથી એક ભિખારણ ત્યાં આવ્યો. ત્યારબાદ શિવજીએ ભીખારીનું રૂપ લીધું અને તે ભિખારણને બાળકની ઓળખાણ આપી. અને તેને જાળવવાની સૂચના આપી અને એમ પણ કહ્યું કે આ બાળક વિદ્રભ નરેશ સત્યરથનો પુત્ર છે. આ બધું કહીને સાધુ શિવે ભિખારણને પોતાનું અસલ સ્વરૂપ બતાવ્યું. શિવના આદેશ અનુસાર, ભિખારણએ બાળકને ઉછેર્યો. મોટા થતાં, તે બાળકએ શિવની કૃપાથી તેમના શત્રુઓને હરાવી અને તેમનું રાજ્ય પાછું મેળવ્યું.
15- સુરેશ્વર અવતાર: –
ભગવાન શંકરનો સુરેશ્વર (ઇન્દ્ર) અવતાર ભક્ત પ્રત્યેના તેમના પ્રેમને પ્રતિબિંબિત કરે છે. આ અવતારમાં, ભગવાન શંકરે નાના છોકરા ઉપમન્યુની ભક્તિથી પ્રસન્ન થયા, અને તેને પોતાની અવિરત ભક્તિ અને અમર પદનું વરદાન આપ્યું. ધાર્મિક ગ્રંથો અનુસાર, વ્યાગપ્રદનો પુત્ર ઉપમન્યુ તેના મામાના ઘરે મોટો થયો હતો. તે હંમેશા દૂધની ઇચ્છાથી પરેશાન રહેતો. તેની માતાએ તેમને તેની ઇચ્છા પૂરી કરવા માટે શિવના આશ્રય પર જવા કહ્યું. આના પર, ઉપમન્યુ જંગલમાં ગયો અને ‘ઓમ નમ: શિવાય’ નો જાપ કરવા લાગ્યો. શિવજીએ સુરેશ્વર (ઇન્દ્ર) નું રૂપ ધારણ કર્યું અને પ્રગટ થયા અને અનેક રીતે શિવજીની નિંદા શરૂ કરી. આના પર ઉપમન્યુ ગુસ્સે થયો અને ઈન્દ્રને મારી નાખવા ઉભો થયો. ઉપમન્યુની પ્રબળ શક્તિ અને પોતાની ઉપરની અચળ વિશ્વાસ જોઈને શિવજીએ તેમને તેમનું સાચું રૂપ દેખાડ્યું અને ક્ષીરસાગર જેવું અમર સમુદ્ર આપ્યું. તેમની પ્રાર્થના સમયે કૃપાળુ શિવે તેમને સર્વોચ્ચ ભક્તિનું પદ પણ આપ્યું.
Dharm / ભગવાન શિવના કેટલા અવતાર છે અને ક્યા ક્યા..? (ભાગ -1 )
Knowledge / ભગવાન શિવના કેટલા અવતાર છે અને ક્યા ક્યા..? (ભાગ -2 )
Dharma / આ 5 શિવલિંગો સદીઓથી સતત વધી રહ્યા છે
Dharma / રોજ મંદિર કેમ જવું જોઈએ, આવો જાણીએ તેના વૈજ્ઞાનિક લાભ….
અષ્ટભુજા ધામ ..!! આ મંદિરમાં માથા વગરની મૂર્તિની પૂજા કરવામાં આવે છે.
મંતવ્ય ન્યૂઝ દ્વારા જાહેર અપીલ –
દેશ – દુનિયા સહિત ગુજરાતમાં પણ કોરોનાએ જ્યારે ફરી માંથુ ઉચક્યુ છે, ત્યારે અમે મંતવ્ય ન્યૂઝ તમામ નાગરીકોને અપીલ કરીએ છીએ કે, આ સમયે કોરોનાથી ડરવાની નહીં, પરંતુ સંયમ સાથે વર્તવાની જરુર છે. બને તેટલો જાહેર સંપર્ક ટાળો, કોરોના માર્ગદર્શીકા અને સરકારનાં સૂચનોનું ચુસ્તપણે પાલન કરો અને સ્વજનોને પણ કરાવો. આ કાળમાં તકેદારીએ જ સ્વસ્થ્ય હોય સંયમ સાથે નિયમોનું પાલન કરી એક જાગૃત નાગરીકની ફરજ બજાવો…
