કોરોના મહામારીના કારણે બે વર્ષ બાદ ઓડિશાના વિશ્વ પ્રસિદ્ધ પુરી જિલ્લામાં ભગવાન જગન્નાથની રથયાત્રા આજથી હર્ષોલ્લાસ સાથે શરૂ થઈ છે. જેને લઇ ભક્તોએ રથયાત્રા માટે અનોખી કલાકૃતિઓ તૈયાર કરી છે. કેટલાકે માચીસની લાકડીઓ અને ચાક વડે ભગવાનના રથની પ્રતિકૃતિ બનાવી છે તો કેટલાકે રેતી વડે પોતાની કળા બતાવી છે.
સ્મોક આર્ટિસ્ટ
કટકના રહેવાસી સ્મોક (ધુમાડો) કલાકાર દીપક બિસ્વાલે દીવાના ધુમાડાથી ભગવાન જગન્નાથ સાથે ત્રિમૂર્તિ રથનું ચિત્ર બનાવ્યું છે. ચિત્રમાં, દીપક ભગવાન જગન્નાથ, દેવી સુભદ્રા અને તેમના મોટા ભાઈ બલભદ્રના રથને લાખો ભક્તો દ્વારા જગન્નાથ મંદિરની સામે ખેંચી રહ્યા હોવાનું દર્શાવે છે. દીપકે કહ્યું કે મને આ તસવીર બનાવવામાં લગભગ 7 કલાકનો સમય લાગ્યો છે.
દીપકે જણાવ્યું કે, કોરોના મહામારીને કારણે છેલ્લા બે વર્ષથી વિશ્વ પ્રસિદ્ધ રથયાત્રા ભક્તો વિના યોજવામાં આવી હતી. તેઓ સ્મોક આર્ટિસ્ટની સાથે ભગવાન જગન્નાથના ભક્ત પણ છે. આ વર્ષે રથયાત્રામાં મહાપ્રભુ જગન્નાથના રથ સાથે તેમના ભાઈ અને બહેનની તસવીર સ્મોક આર્ટથી બનાવવામાં આવી છે. તસવીરમાં જગન્નાથ મંદિરની સામે પવિત્ર રથ ખેંચાઈ રહ્યા છે. આ તસવીરમાં તેણે ઉડતા કબૂતરોને મંદિરના સિંહ દરવાજા પર રહેતા બતાવ્યા છે.
તેની પાછળની માન્યતા એવી છે કે જ્યારે ભગવાન જગન્નાથ પોતાના ભાઈ અને બહેન સાથે પ્રવાસ માટે મંદિરની બહાર આવે છે. તે જ સમયે, કબૂતરોનું ટોળું, જો મંદિરમાં ભગવાન ન મળે, તો તે ઉડી જાય છે અને બીજી જગ્યાએ રહે છે. અને મહાપ્રભુ મંદિરમાં પાછા ફરતાની સાથે જ કબૂતરોનું ટોળું પણ પાછું આવે છે. દીપક છેલ્લા 5 વર્ષથી સ્મોક આર્ટ પર કામ કરી રહ્યો છે.
ચોખામાંથી બનાવેલો નંદીઘોષ રથ
તે જ સમયે, પુરી કુંભાર પાડાના રહેવાસી જાબીર ખાને ભગવાન જગન્નાથના રથની તસવીર ડાંગરથી બનાવી હતી. આમાં કુલ 1,202 ડાંગરનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો અને તેને બનાવવામાં જબીરને 19 કલાકનો સમય લાગ્યો હતો. જબીરની ભગવાન પ્રત્યેની ભક્તિએ જ તેને આ કાર્ય કરવા માટે પ્રેરણા આપી.
એ જ રીતે, ખુર્દા જિલ્લાના જટનીના રહેવાસી એલ ઇશ્વર રાવે ભગવાન જગન્નાથ, દેવી સુભદ્રા અને તેમના ભાઈ બલભદ્રની મૂર્તિઓ સાથે પેન્સિલ, ચોક અને માચીસની સ્ટિકો સાથે પવિત્ર રથ તૈયાર કર્યા છે. રાવે જણાવ્યું કે આ બધા રથ પર બેઠેલા ભગવાન જગન્નાથ અને તેમના ભાઈ-બહેનોની મૂર્તિઓ લીમડાના લાકડામાંથી બનાવવામાં આવી છે. રથની કુલ ઊંચાઈ 7.5 ઈંચ છે, જ્યારે પ્રતિમાની ઊંચાઈ 1 ઈંચ છે. આ તમામ રથને બનાવવામાં 15 દિવસનો સમય લાગ્યો હતો.
52 પેન્સિલ ચાક, 101 મેચની લાકડીઓનો ઉપયોગ
રાવે જણાવ્યું કે આ તમામ પવિત્ર રથના નિર્માણમાં 52 પેન્સિલ ચાક, 101 મેચ સ્ટીક્સનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે. પુરીના રથની જેમ દરેક રથમાં ચાર પૈડાં લગાવવામાં આવ્યા છે. તેમજ રથને સજાવવા માટે કાગળની સાથે તારાઓનો પણ ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે. રાવે કહ્યું કે હું ભગવાન જગન્નાથને પ્રાર્થના કરું છું કે આપણા બધા ભક્તોને ફરીથી કોરોના જેવી મહામારીનો સામનો ન કરવો પડે. દરેકને સ્વસ્થ અને ખુશ રાખો.
રેતી કલા પ્રદર્શન
રેતી કલાકાર સુદર્શન પટનાયકે રેતીમાંથી 125 રથ બનાવીને પોતાનો વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો છે, જ્યારે અન્ય એક સેન્ડ એનિમેટર માનસ સાહુએ રથયાત્રા નિમિત્તે રેતીનું એનિમેશન બનાવ્યું છે. આંતરરાષ્ટ્રીય રેતી કલાકાર, માનસ કુમાર સાહુએ વિશ્વ પ્રસિદ્ધ “રથયાત્રા” અથવા ભગવાન જગન્નાથના કહેવાતા “કાર ફેસ્ટિવલ” ના પ્રસંગ માટે એક નાનો વિડિયો એનિમેટ કર્યો છે.
માનસે રેતીમાંથી ભગવાન જગન્નાથના ભવ્ય મંદિરના નિર્માણનું સુંદર નિરૂપણ કર્યું છે, વિશાળ રથ અને મોટી સંખ્યામાં ભક્તો ઉપરાંત. માનસ સાહુને 92 સેકન્ડનો આ નાનો વીડિયો બનાવવામાં લગભગ 10 કલાકનો સમય લાગ્યો હતો.
તમને જણાવી દઈએ કે જગન્નાથ મંદિર પ્રશાસને કોરોનાને ધ્યાનમાં રાખીને રથયાત્રામાં આવનારા તમામ શ્રદ્ધાળુઓ માટે માસ્ક પહેરવાનું ફરજિયાત બનાવ્યું છે. બીજી તરફ ઓડિશાના પોલીસ મહાનિર્દેશક સુનીલ બંસલે જણાવ્યું કે રથયાત્રા દરમિયાન 108 પ્લાટૂન ફોર્સ તૈનાત કરવામાં આવશે. આ દરમિયાન પોલીસ દળના વરિષ્ઠ અધિકારીઓ સામેલ થશે.
રથયાત્રા / ભગવાન જગન્નાથ રથયાત્રામાં સામેલ ત્રણેય રથના નામ અને શું છે તેમનું મહત્વ આવો જાણીએ
