ગુજરાતમાં યોજાનારી વિધાનસભાની ચૂંટણીને લઈને કોંગ્રેસ, ભાજપ સહીત આપ પણ હવે આદિવાસી વોટબેંક પર નજર રાખી રહ્યા છે. કોંગ્રેસ આદિવાસી ધારાસભ્યોને પોતાની સાથે જોડીને આદિવાસી સંમેલનની યુક્તિ રમી રહી છે. આ સાથે જ ભાજપની આદિવાસી વોટબેંકને આકર્ષવા ગુજરાતની ભૂપેન્દ્ર પટેલ સરકારમાં આદિવાસી સમાજના ચાર નેતાઓને મંત્રી બનાવવામાં આવ્યા છે. આ સાથે પીએમ મોદીએ આદિવાસીઓની મદદ માટે આદિવાસી સંમેલન પણ યોજ્યું છે. તો ભરૂચ અને નર્મદા વિસ્તારમાં છોટુ વસાવાનો પ્રભાવમાં અરવિંદ કેજરીવાલ રવિવારે BTP કાર્યક્રમમાં સામેલ થયા હતા.
ગુજરાતમાં ભારતીય ટ્રાઇબલ પાર્ટી (BTP)ના સ્થાપક અને ભરૂચ જિલ્લાની ઝગડિયા બેઠક પરથી 6 વખત ધારાસભ્ય રહી ચૂકેલા છોટુ વસાવાને ગરીબોના મસીહા કહેવામાં આવે છે. રાજ્યની 15 ટકા આદિવાસી વોટ બેંક પર પણ તેમની સારી પકડ હોવાનું માનવામાં આવે છે. તેને જોતા અરવિંદ કેજરીવાલે BTP સાથે ગઠબંધન કર્યું છે. ગરીબોના મસીહા કહેવાતા છોટુ વસાવા અરવિંદ કેજરીવાલને કેટલી મદદ કરી શકશે તે તો ચૂંટણીના પરિણામો પછી જ ખબર પડશે. હાલમાં AAP સાથે ગઠબંધન બાદ ફરી એકવાર છોટુ વસાવા ચર્ચામાં છે.
ભરૂચ અને નર્મદા વિસ્તારમાં છોટુ વસાવાનો ખાસ પ્રભાવ છે. અહીંના લોકો છોટુ વસાવાને મસીહા માને છે. આદિવાસીઓના નેતા ગણાતા છોટુ વસાવા અગાઉ જનતા દળની ટિકિટ પર ચૂંટણી લડતા હતા, પરંતુ 2017ની વિધાનસભાની ચૂંટણી પહેલા છોટુ વસાવાએ અચાનક જનતા દળથી છેડો ફાડી લીધો હતો. આ પછી તેણે ભારતીય ટ્રાઈબલ પાર્ટીની રચના કરી. 2017ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં તેમની પાર્ટીના બે ઉમેદવારો જીત્યા હતા.
છોટુ વસાવા પોતે ભરૂચ જિલ્લાની ઝઘડિયા બેઠક પરથી વિધાનસભાની ચૂંટણી લડે છે. તેઓ અહીંથી 6 વખત ચૂંટણી જીતીને ધારાસભ્ય બન્યા છે. છોટુ વસાવા 1990માં પહેલીવાર વિધાનસભાની ચૂંટણી લડીને જીત્યા હતા. ત્યારથી આ સીટ પર યોજાયેલી વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં તેમને જીત મળી રહી છે. તેમના પુત્ર મહેશ વસાવા પણ નર્મદા જિલ્લાની ડેડિયાપાડા બેઠક પરથી ધારાસભ્ય છે.
તમને જણાવી દઈએ કે ગુજરાત વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં આદિવાસી સમુદાયની વોટબેંક પર કોંગ્રેસથી લઈને ભાજપ અને આમ આદમી પાર્ટીની નજર છે. 27 બેઠકો પર 15 ટકા આદિવાસી મતોની અસર સાથે, આમ આદમી પાર્ટીએ BTP સાથે જોડાણ કર્યું છે, જે આદિવાસી સમુદાયમાં પ્રભાવ ધરાવે છે.
AAP અને BTP વચ્ચે જોડાણ
BTPના રાષ્ટ્રીય અધ્યક્ષ મહેશ વસાવા અને આમ આદમી પાર્ટીના ગુજરાત કન્વીનર ગોપાલ ઈટાલિયાએ ગઠબંધનની જાહેરાત કરી છે. તેમણે જણાવ્યું કે BTPના સ્થાપક અને ધારાસભ્ય છોટુભાઈ વસાવાએ દિલ્હીના મુખ્યમંત્રી કેજરીવાલને મળ્યા બાદ ચૂંટણી લડવાનો નિર્ણય કર્યો છે. આ રીતે, આમ આદમી પાર્ટીએ ગુજરાતમાં આદિવાસી વોટ બેંકમાં ખાડો પાડવા માટે આદિવાસી સમુદાયમાં પકડ ધરાવતા BPT સાથે હાથ મિલાવ્યા છે.
BTPના ગુજરાતમાં બે અને રાજસ્થાનમાં ત્રણ ધારાસભ્યો છે. રાજસ્થાનના ઉદયપુર, ડુંગરપુરના વિસ્તારોમાં બીટીપીની મજબૂત પકડ છે, જ્યારે ગુજરાતના બાંસવાડા, બનાસકાંઠા, અંબાજી, દાહોદ, પંચમહાલ, છોટા ઉદેપુર, નર્મદા જિલ્લામાં સારી રીતે પ્રવેશ છે. છેલ્લી ચૂંટણીમાં BTP કોંગ્રેસ સાથે લડી હતી, જેનો રાજકીય ફાયદો આદિવાસી પટ્ટામાં બંને પક્ષોને મળ્યો હતો.
જો કે, લોકસભા ચૂંટણી 2019માં BTPએ ભરૂચ બેઠક છોડવાની માંગ કરી હતી, પરંતુ કોંગ્રેસે તેના ઉમેદવારને મેદાનમાં ઉતાર્યા હતા. ત્યારથી BTP કોંગ્રેસથી નારાજ ચાલી રહી હતી, જેને આમ આદમી પાર્ટીના રૂપમાં મજબૂત વિકલ્પ મળ્યો છે. 1 મેના રોજ કેજરીવાલ અને છોટુ વસાવા ભરૂચના ચંદેરિયા ગામમાં આદિવાસી સંકલ્પ મહાસંમેલન યોજીને ગઠબંધનની જાહેરાત કરશે.
27 બેઠકો પર 15 ટકા આદિવાસી અસર
ગુજરાતમાં 15 ટકા આદિવાસી સમાજ અનેક પેટા જાતિઓમાં વહેંચાયેલો છે. તેમાં ભીલ, દુબલા, ધોડિયા, રાઠવા, વરલી, ગાવિત, કોકણા, નાયકરા, ચૌધરી, ધનકા, પટેલિયા અને કોળી (આદિવાસીઓ)નો સમાવેશ થાય છે. ગુજરાતની 182 વિધાનસભા બેઠકોમાંથી 27 પર આદિવાસી સમુદાયનો નોંધપાત્ર પ્રભાવ છે અને પાંચ જિલ્લામાં નોંધપાત્ર વસ્તી ધરાવે છે. બનાસકાંઠા, સાબરકાંઠા, અરવલ્લી, મહિસાગર, પંચકલ દાહોદ, છોટા ઉદેપુર, નર્મદા, ભરૂચ, તાપી, વલસાડ, નવસારી, ડાંગ, સુરતમાં આદિવાસી સમાજના લોકો જીત કે હાર નક્કી કરે છે.
ગુજરાતમાં આદિવાસી વોટબેંકની રાજકીય શક્તિ જોઈને તમામ પક્ષો તેમને પોતાની તરફ ખેંચવાનો પ્રયાસ કરે છે. ભાજપ અને કોંગ્રેસ ઉપરાંત આમ આદમી પાર્ટી પણ BTP દ્વારા તેને પોતાના પક્ષમાં લેવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે. તેથી જ આદિવાસી મતો પોતાની તરફેણમાં કરવા તમામ પક્ષો હવેથી એકઠા થયા છે. જો કે અત્યાર સુધી ગુજરાતમાં આદિવાસી મતોની પહેલી પસંદ કોંગ્રેસ રહી છે.
આદિવાસી બહુલ બેઠકો પર કોંગ્રેસનું વર્ચસ્વ છે
2017ની ગુજરાત ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસને આદિવાસી સમુદાયના 50 ટકાથી વધુ વોટ મળ્યા હતા, જ્યારે ભાજપને માત્ર 35 ટકા વોટ જ મળ્યા હતા. 10 ટકા મત અન્યના ખાતામાં ગયા. આદિવાસી સમાજ કોંગ્રેસની કોર વોટબેંક ગણાય છે અને છેલ્લી કેટલીય ચૂંટણીઓથી કોંગ્રેસના દરબારમાં ઉભો રહ્યો છે. 2007ની ચૂંટણીમાં, 27 આદિવાસી પ્રભુત્વવાળી બેઠકોમાંથી, કોંગ્રેસે 14 બેઠકો જીતી હતી, અને 2012માં તેણે 16 બેઠકો જીતી હતી. 2017 માં, કોંગ્રેસે 14 આદિવાસી બેઠકો જીતી હતી, જ્યારે BTP (ભારતીય ટ્રાઇબલ્સ પાર્ટી) ને એક બેઠક મળી હતી અને ભાજપને માત્ર 9 બેઠકો મળી હતી.
આદિવાસી વોટબેંક પર ભાજપની નજર
આ ચૂંટણીમાં ભાજપ આદિવાસી મતો પર ખાસ નજર રાખી રહ્યું છે, જેના કારણે ભુપેન્દ્ર પટેલ સરકારને મંત્રી બનાવવાથી માંડીને કોંગ્રેસના આદિવાસી ધારાસભ્યો જોડાઈને આદિવાસી સંમેલન સુધીની હોડ ચાલી રહી છે. ભાજપમાં કોંગ્રેસના 16 ધારાસભ્યો જોડાયા હતા, જેમાંથી 5 ધારાસભ્યો આદિવાસી સમુદાયના હતા અને બાદમાં તેમાંથી ત્રણને મંત્રી પણ બનાવવામાં આવ્યા છે. ભાજપની આદિવાસી વોટબેંકને આકર્ષવા માટે ગુજરાતની ભૂપેન્દ્ર પટેલ સરકારમાં આદિવાસી સમાજના ચાર નેતાઓને મંત્રી બનાવવામાં આવ્યા છે. આ સાથે પીએમ મોદીએ દાહોદમાં આદિવાસીઓની ખેતી કરવા માટે આદિવાસી સંમેલન પણ યોજ્યું છે.
‘આપ’ પંજાબના રણનીતિકારને ગુજરાતના પ્રભારી બનાવાયા
પંજાબમાં આમ આદમી પાર્ટીની જીતના મુખ્ય વ્યૂહરચનાકાર સંદીપ પાઠકને હવે ગુજરાત ચૂંટણીના પ્રભારી બનાવવામાં આવ્યા છે. સંદીપે પંજાબમાં આમ આદમી પાર્ટીની જીત માટે વ્યૂહરચના તૈયાર કરવાનું શાનદાર કામ કર્યું છે. હવે અરવિંદ કેજરીવાલે તેમને ગુજરાતના પ્રભારી બનાવ્યા છે. ગુજરાતમાં સક્રિય દેખાતા સંદીપ પાટીદાર સમાજના યુવા નેતા નરેશ પટેલને પોતાની તરફેણમાં લેવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે. જો કે નરેશ પટેલને લઈને ભાજપ અને કોંગ્રેસ પણ સક્રિય જોવા મળી રહ્યા છે.
‘આપ’ સંગઠનમાં નબળું છે
તમને જણાવી દઈએ કે આમ આદમી પાર્ટી ચૂંટણીવાળા રાજ્યોમાં ઝડપથી વિસ્તરી રહી છે. પરંતુ આ ચૂંટણીઓમાં સફળતા હાંસલ કરવી એટલી સરળ નહીં હોય. ગુજરાતની ચૂંટણીમાં આમ આદમી પાર્ટી સક્રિય હોવાના કારણે કોંગ્રેસ માટે મુશ્કેલી ચોક્કસ ઊભી થઈ શકે છે, પરંતુ હજુ પણ AAP માટે કોંગ્રેસનું સ્થાન લેવું આસાન નહીં હોય. 2017ની ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસે મજબૂત હાજરી નોંધાવી છે. ભલે સરકાર ન બની શકી. પરંતુ ભાજપને અહેસાસ કરાવ્યો કે હવે તેનો વનવાસ ખતમ થવાનો છે. AAP પાસે હજુ પણ ગુજરાતમાં પાયાના સ્તરે મજબૂત સંગઠન નથી. જ્યારે સંગઠનના બળ પર જ ચૂંટણીમાં સફળતા મેળવી શકાય છે. આવી સ્થિતિમાં કોંગ્રેસની જગ્યા લેવાનું અરવિંદ કેજરીવાલનું સપનું પૂર્ણ થવામાં સમય લાગી શકે છે.
