હિન્દુ લગ્નમાં ઘણી પરંપરાઓનું પાલન કરવામાં આવે છે. કેટલીક પરંપરાઓ ખૂબ જ સામાન્ય હોય છે જ્યારે કેટલીક ખૂબ જ વિશેષ હોય છે. આવી જ એક પરંપરા છે કન્યાદાન. કન્યાદાનનું નામ સાંભળીને દરેક માતા-પિતાનું હૃદય ભરાઈ આવે છે જ્યારે તેઓ આ ક્ષણ વિશે વિચારે છે. આ પરંપરાનું પાલન છોકરીના માતા-પિતા અથવા વાલીઓ કરે છે.
કન્યાદાન વિના લગ્ન અધૂરા રહે છે. આ પરંપરા અનુસાર માતા-પિતા પોતાની પુત્રીને તેના ભાવિ પતિને દાનમાં આપે છે. એટલે કે હવે દીકરીના ભરણપોષણ વગેરેની તમામ જવાબદારી પતિ જ નિભાવશે. આ પરંપરા સાથે જોડાયેલા અન્ય ઘણા પાસાઓ છે, જેનું મનોવૈજ્ઞાનિક અને ધાર્મિક મહત્વ છે. આ પરંપરાનું વર્ણન ઘણા ગ્રંથોમાં પણ વાંચવા મળે છે. જાણો આ પરંપરા સાથે જોડાયેલી ખાસ વાતો વિશે…
કન્યાદાનને મહાદાન કહેવાય છે
હિંદુ શાસ્ત્રો અનુસાર કન્યાદાનને મહાદાનની શ્રેણીમાં રાખવામાં આવ્યું છે, એટલે કે આનાથી મોટું દાન કોઈ હોઈ શકે નહીં. શાસ્ત્રોમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે જ્યારે છોકરીના માતા-પિતા શાસ્ત્રોમાં જણાવેલા નિયમો અનુસાર દીકરીનું દાન કરે છે તો તેના પરિવારને પણ સૌભાગ્ય મળે છે. શાસ્ત્રો અનુસાર પુત્રવધૂ બન્યા પછી કન્યાનું પિયર તેંના માટે પરાયું બની જાય છે અને પતિનું ઘર એટલે કે સાસરીનું ઘર તેનું પોતાનું ઘર બની જાય છે.
કન્યાદાનના મનોવૈજ્ઞાનિક તથ્યો
માન્યતાઓ અનુસાર, જો આપણે વિષ્ણુના રૂપમાં કન્યાની વાત કરીએ તો, લગ્ન સમયે, તે છોકરીના પિતાને ખાતરી આપે છે કે તે તેની પુત્રીને જીવનભર ખુશ રાખશે અને તેને ક્યારેય કોઈ નુકસાન નહીં થવા દે. જો કે લગ્નમાં દરેક સંસ્કારનું અલગ-અલગ મહત્વ હોય છે, પરંતુ દરેક સંસ્કારનો હેતુ એક જ હોય છે અને તે એ છે કે બંનેએ પોતાના સંબંધ અને પરિવારને ચલાવવા માટે સમાન સહકાર આપવો પડશે કારણ કે પરિવાર બંનેની જવાબદારી છે.
કન્યાદાનનું ધાર્મિક મહત્વ
ધાર્મિક માન્યતાઓ અનુસાર માતા-પિતા કન્યાદાન કરે છે, તેમના માટે આનાથી મોટું કોઈ પુણ્ય નથી. આ દાન તેમના માટે મોક્ષ મેળવવાનું સાધન છે. બાય ધ વે, કન્યાદાનની વિધિ કેવી રીતે શરૂ થઈ તે વિશે ઓછા લોકો જાણતા હશે? પૌરાણિક કથાઓ અનુસાર દક્ષ પ્રજાપતિએ લગ્ન કર્યા બાદ પોતાની પુત્રીઓનું દાન કર્યું હતું. 27 નક્ષત્રો પ્રજાપતિની પુત્રીઓ હોવાનું કહેવાય છે, જેમણે ચંદ્ર સાથે લગ્ન કર્યા હતા. તેમણે સૌપ્રથમ તેમની પુત્રીઓને ચંદ્રને સોંપી હતી જેથી બ્રહ્માંડની કામગીરી આગળ વધે અને સંસ્કૃતિનો વિકાસ થાય.
ગજબ હો, / અહીં છે એશિયાની સૌથી મોટી કીડીઓની વસાહત, દોઢસો વીઘા જમીનમાં કરોડો કીડીઓ
હિન્દુ ધર્મ / ધ્વજ હિંદુ પરંપરાનો એક ભાગ છે, તેને ઘર કે મંદિરમાં લગાવવાથી દૂર થાય છે વાસ્તુ અને ગ્રહોના દોષ
હિન્દુ ધર્મ / યજ્ઞ અને હવનમાં આહુતિ આપતી વખતે શા માટે સ્વાહા ઉચ્ચારવામાં આવે છે, જાણો કેમ ?
આસ્થા / કટાર અને તલવાર બહાદુરી અને મહેનતનું પ્રતીક છે, લગ્ન વખતે વરરાજા તેની સાથે કેમ રાખે છે?
