પાકિસ્તાને લગભગ એક મહિના પહેલા કહ્યું હતું કે તે વાઘા બોર્ડર દ્વારા અફઘાન લોકો માટે ભારતીય માનવતાવાદી સહાયની અવરજવરને મંજૂરી આપશે. પરંતુ એક મહિના પછી પણ ભારત કોઈપણ રીતે અફઘાનિસ્તાનને ઘઉં મોકલવામાં સક્ષમ નથી. આ એટલા માટે છે કારણ કે ઈસ્લામાબાદે મોડલીટીઝને અંતિમ સ્વરૂપ આપ્યું નથી. ભારતીય પક્ષે 7 ઓક્ટોબરે વાઘા મારફતે 50,000 ટન ઘઉં અને દવાઓ મોકલવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો હતો. પાકિસ્તાને તેનો જવાબ 3 ડિસેમ્બરે આપ્યો હતો. પાકિસ્તાને કહ્યું કે તે ભારતીય રાહત સામગ્રીને અફઘાન ટ્રકોમાં જ મોકલવાની મંજૂરી આપશે.
અફઘાનિસ્તાને પાકિસ્તાનને વિનંતી કરી છે
“વાઘા બોર્ડર દ્વારા ઘઉંની હિલચાલ હજી શરૂ થવાની બાકી છે કારણ કે અમે હજી પણ તમામ પદ્ધતિઓ પર પાકિસ્તાની તરફથી પ્રતિસાદની રાહ જોઈ રહ્યા છીએ,” આ ઘટનાક્રમથી પરિચિત વ્યક્તિએ મંગળવારે નામ ન આપવાની શરતે જણાવ્યું હતું. આ બાબતથી પરિચિત લોકોએ જણાવ્યું હતું કે પાકિસ્તાનનું સુસ્ત વલણ આશ્ચર્યજનક હતું કારણ કે કાબુલમાં ‘તાલિબાન સરકારે’ પણ અફઘાનિસ્તાનમાં માનવીય સંકટ વચ્ચે ખાદ્ય પદાર્થોની તાત્કાલિક જરૂરિયાતને ધ્યાનમાં રાખીને પાકિસ્તાન સરકાર સાથે આ મુદ્દો ઉઠાવ્યો હતો. કાર્યવાહક વિદેશ પ્રધાન અમીર ખાન મુટ્ટકીના નેતૃત્વમાં તાલિબાનના પ્રતિનિધિમંડળે નવેમ્બરમાં ઈસ્લામાબાદની મુલાકાત લીધી હતી અને ભારતમાંથી ઘઉંના શિપમેન્ટને મંજૂરી આપવાના મુદ્દા પર ચર્ચા કરી હતી, ખાસ કરીને ટોચના પાકિસ્તાની નેતાઓ સાથે.
ઈમરાન ખાને આશ્વાસન આપ્યું હતું
12 નવેમ્બરે, ભારતને ઔપચારિક મંજૂરી આપવામાં આવે તે પહેલાં, વડા પ્રધાન ઇમરાન ખાનની ઓફિસે મુત્તાકી સાથેની તેમની મુલાકાતને ટ્વિટ કરી હતી. એવા અહેવાલ હતા કે વડા પ્રધાન ઇમરાન ખાને “ભારતમાંથી ઘઉંના શિપમેન્ટ માટે અફઘાન ભાઈઓ દ્વારા કરવામાં આવેલી વિનંતીને અનુકૂળ રીતે ધ્યાનમાં લેવાનું” ખાતરી આપી છે. ભારતે 11 ડિસેમ્બરે કાબુલની વિશેષ ચાર્ટર ફ્લાઇટમાં અફઘાનિસ્તાનને અત્યાર સુધીમાં 1.6 ટન જીવનરક્ષક દવાઓ મોકલી છે. કાબુલથી નવી દિલ્હી પરત ફરતી ફ્લાઈટમાં 104 લોકો, જેમાં મોટાભાગના અફઘાન શીખ અને હિન્દુ હતા. તે જ સમયે, 85 અફઘાનીઓ વિમાન દ્વારા તેમના દેશમાં પાછા ફર્યા હતા જેઓ ઓગસ્ટના મધ્યમાં તાલિબાને અફઘાનિસ્તાન પર કબજો કર્યો ત્યારથી ભારતમાં અટવાયેલા હતા.
તાલિબાને ભારતના વખાણ કર્યા
તાલિબાને કાબુલમાં ઈન્દિરા ગાંધી ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ચિલ્ડ્રન્સ હેલ્થમાં ઉપયોગ માટે વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થા (WHO)ને સોંપવામાં આવેલી દવાઓના પુરવઠાની પ્રશંસા કરી હતી. ભારતીય પક્ષ તાલિબાન શાસનને માન્યતા આપતું નથી, પરંતુ વારંવાર કહ્યું છે કે તે માનવીય સંકટને ધ્યાનમાં રાખીને અફઘાન લોકોને સહાય પૂરી પાડશે. બંને દેશો વચ્ચે કોઈ સીધી ફ્લાઇટ ન હોવાથી, ભારતીય પક્ષે પ્રસ્તાવ મૂક્યો કે ઘઉંને પાકિસ્તાન થઈને જવો જોઈએ.
પાકિસ્તાનની અશક્ય સ્થિતિ
વાઘા બોર્ડર દ્વારા ઘઉંના શિપિંગ માટે પાકિસ્તાન દ્વારા પહેલાથી જ કેટલીક શરતો જોડવામાં આવી હતી. પાકિસ્તાને ભારતીય પક્ષને કહ્યું હતું કે 50,000 ટનનો આખો માલ ડિસેમ્બર મહિનામાં પહોંચાડવો જોઈએ. આ બાબતના નિષ્ણાતોએ જણાવ્યું હતું કે વાઘા બોર્ડર પર હાલમાં લગભગ 30 થી 40 અફઘાન ટ્રકો આવે છે અને જાય છે અને ટૂંકા ગાળામાં રૂટ દ્વારા 50,000 ટન ઘઉંનું પરિવહન કરવું અશક્ય છે.
