પ્રજાસત્તાક દિવસ 26 જાન્યુઆરી એટલે કે પ્રજાસત્તાક દિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. ભારતનું બંધારણ 26 જાન્યુઆરી 1950 ના રોજ અમલમાં આવ્યું. આ દિવસથી દેશમાં ગણતંત્ર દિવસની ઉજવણી શરૂ થઈ. બાય ધ વે, અત્યારે બંધારણને લઈને ઘણી ચર્ચા થઈ રહી છે. દેશના લેખિત બંધારણમાં પણ ઘણી વખત ફેરફારો જોવા મળ્યા છે. શાસક પક્ષ અને વિપક્ષ બંને સમય અને પ્રસંગમાં પોતપોતાના અર્થ સાથે આ શબ્દનો ઉપયોગ કરે છે. આજની યુવા પેઢીને પણ બંધારણને લઈને અનેક પ્રશ્નો છે. જેમ કે, બંધારણ તૈયાર કરવામાં કેટલો સમય લાગ્યો? બંધારણ ઘડવામાં બહુ ઓછા લોકો સામેલ હતા, સેંકડો લોકો સામેલ હતા. આવી સ્થિતિમાં આ બંધારણની સંપૂર્ણ તૈયારીથી લઈને તેના અમલીકરણ સુધી દેશની તિજોરીમાંથી કેટલા પૈસા ખર્ચવામાં આવ્યા હતા. ચાલો હું તમને પણ કહું.
1068 દિવસમાં બંધારણ તૈયાર કરવામાં આવ્યું હતું
બંધારણને બનાવવામાં 2 વર્ષ 11 મહિના અને 18 દિવસ એટલે કે 1068 દિવસનો સમય લાગ્યો હતો.
26 નવેમ્બર, 1949 ના રોજ બંધારણ સભા દ્વારા પસાર કરવામાં આવ્યું હતું, તેમાં કુલ 22 ભાગો, 395 લેખો અને 8 સમયપત્રક હતા.
હાલમાં, બંધારણમાં 25 ભાગો, 395 કલમો અને 12 અનુસૂચિઓ છે.
દેશમાં તમામ પુસ્તકોની દુકાનો, સરકારી અને ખાનગી પુસ્તકાલયો અને એમેચ્યોર્સના ઘરોમાં સરળતાથી ઉપલબ્ધ થશે.
શાળામાં બંધારણની પ્રસ્તાવના પણ ભણાવવામાં આવે છે. બાળકોને પણ સમગ્ર પરિચય યાદ કરાવે છે. બંધારણની પ્રસ્તાવના શાળાની એસેમ્બલીમાં ભણાવવામાં આવે છે.
દેશ બંધારણથી ચાલે છે. દેશમાં સંસદ અને બંધારણ સર્વોપરી છે. તેની ઉપર કોઈ નથી.
દેશનું બંધારણ કેવી રીતે પસાર થયું
દેશની આઝાદી પહેલા દેશનું બંધારણ બનાવવાની પ્રક્રિયા શરૂ થઈ ગઈ હતી, જે અંતર્ગત એક સમિતિની રચના કરવામાં આવી હતી.
વિભાજન પછી, 31 ઓક્ટોબર, 1947 ના રોજ બંધારણ સભાનું પુનર્ગઠન કરવામાં આવ્યું.
31 ડિસેમ્બર 1947 ના રોજ, બંધારણ સભાના સભ્યોની કુલ સંખ્યા 299 હતી.
પ્રાંતીય સભ્યોની સંખ્યા અને રજવાડાઓના સભ્યોની સંખ્યા 70 હતી.
બંધારણનું ત્રીજું વાંચન 14 નવેમ્બર 1949 ના રોજ શરૂ થયું અને 26 નવેમ્બર 1949 સુધી ચાલ્યું.
26 નવેમ્બર 1949 ના રોજ બંધારણ સભા દ્વારા બંધારણ પસાર કરવામાં આવ્યું હતું. આ સમયે બંધારણ સભાના 284 સભ્યો હાજર હતા.
કેટલો ખર્ચ થયો
સૌથી મહત્વનો પ્રશ્ન એ છે કે બંધારણ તૈયાર કરવામાં દેશની તિજોરીમાંથી કેટલા પૈસા ખર્ચવામાં આવ્યા. કારણ કે તે દરમિયાન લગભગ 300 લોકો તેની તૈયારીમાં સામેલ હતા. બંધારણના મુસદ્દાને કારણે ઘણા દેશોની મુલાકાતો થઈ. તે લોકોના પગાર અને આ સમયગાળા દરમિયાન વપરાતી સ્ટેશનરીમાં ઉમેરો કરીને, બંધારણ અમલમાં આવ્યું ત્યાં સુધી, તેના પર 6.4 કરોડ રૂપિયા ખર્ચવામાં આવ્યા હતા. તે પ્રમાણે જો આજના સમયે આ ભાવની ગણતરી કરવામાં આવે તો કેટલાય કરોડ રૂપિયા બેસી જશે.
