બંકર : રશિયાએ યુક્રેન પર હુમલો કર્યાને હવે 10 દિવસ થઈ ગયા છે. રશિયા કિવ પર કબજો કરવા માટે સતત બોમ્બમારો કરી રહ્યું છે. યુક્રેનના એક મીડિયા રિપોર્ટને ટાંકીને કહેવામાં આવ્યું છે કે રશિયાએ એક સપ્તાહની અંદર 500થી વધુ મિસાઈલોથી યુક્રેન પર હુમલો કર્યો છે. તે દરરોજ 24 અલગ-અલગ મિસાઈલો પણ છોડે છે. યુએસ અને નાટો અધિકારીઓને ભય છે કે રશિયા યુક્રેન પર બોમ્બમારો ચાલુ રાખશે, જ્યાં સુધી તમામ શહેરો પોતાને શરણે નહીં કરે. અધિકારીઓએ જણાવ્યું હતું કે રશિયાના હવાઈ હુમલાને કારણે આવનારા દિવસોમાં નાગરિકોના મૃત્યુઆંકમાં વધુ વધારો થઈ શકે છે.
દરમિયાન, રશિયા સતત એવો પ્રચાર કરી રહ્યું છે કે યુક્રેનના રાષ્ટ્રપતિ વોલોડીમીર ઝેલેન્સકી યુક્રેન પર માનસિક દબાણ લાવવા પોલેન્ડ ભાગી ગયા છે. જ્યારે ઝેલેન્સ્કી યુદ્ધ ફાટી નીકળ્યા બાદથી કહી રહ્યા છે કે તેઓ યુક્રેન છોડશે નહીં. આ દરમિયાન યુક્રેનના પૂર્વ વડાપ્રધાન માયકોલા અઝારીવે ઝેલેન્સકીના સુરક્ષિત સ્થાનનો ખુલાસો કર્યો છે.
પૂર્વ પીએમએ કહ્યું છે કે ઝેલેન્સકી કિવમાં અને સુરક્ષિત બંકરમાં છે. તેમના મતે તે બંકર પર પરમાણુ હુમલાની કોઈ અસર નહીં થાય. જોકે, યુક્રેન છોડવાની અફવા અંગે યુક્રેનના રાષ્ટ્રપતિએ શનિવારે તેમના ઈન્સ્ટાગ્રામ પર એક વીડિયો જાહેર કર્યો હતો. આમાં તે તેની ઓફિસમાં જોવા મળી રહ્યા છે. તે લખે છે- “હું કિવમાં છું. હું અહીંથી કામ કરી રહ્યો છું. કોઈ છુપાયેલું નથી.”
કેટલાક મીડિયા અહેવાલો અનુસાર યુક્રેનમાં હજારો લોકો રશિયન બોમ્બ વિસ્ફોટોથી બચવા માટે બંકરોમાં છુપાયેલા હતા. જેમને બંકરોમાં જગ્યા ન મળી તેઓ અંડરગ્રાઉન્ડ મેટ્રો સ્ટેશનમાં આશરો લીધો. આવી સ્થિતિમાં સવાલ એ ઉભો થાય છે કે આ બંકરો કેવી રીતે તૈયાર કરવામાં આવે છે, જે યુદ્ધ દરમિયાન દુશ્મનોથી સુરક્ષિત રહી શકે?
લશ્કરી માળખા સાથે છુપાયેલા સ્થળને સામાન્ય રીતે બંકર કહેવામાં આવે છે. બંકરો મોટાભાગે સરહદો પર જોવા મળે છે, જે દુશ્મનના હુમલાઓથી દેશને બચાવવામાં અને સંરક્ષણ તરીકે કામ કરે છે. બંકર લોકોને યુદ્ધ, કુદરતી આફતો, રસાયણો અને રેડિયેશન જેવા તમામ પ્રકારના જોખમો સામે રક્ષણ આપી શકે છે. આને સામાન્ય રીતે છુપાવવામાં આવે છે, જેથી દુશ્મનોની નજર તેમના પર ન પડે.
પ્રથમ વિશ્વ યુદ્ધ પછી સમગ્ર યુરોપમાં હજારો બંકરો છે. બીજા વિશ્વયુદ્ધમાં જ્યારે બોમ્બર્સ પ્લેન આકાશમાં મોતના રૂપમાં ફરતા હતા ત્યારે લોકોએ ઘણા દિવસો સુધી આ બંકરોમાં છુપાઈને પોતાનો જીવ બચાવ્યો હતો.
‘બંકર્સ IRA’
યુરોપમાં આ સમયગાળો બંકર્સ ઇરા પણ કહેવાય છે. આટલું જ નહીં જર્મનીનો સરમુખત્યાર હિટલર પણ હાર બાદ એક બંકરમાં છુપાઈ ગયો હતો. જ્યાં તેણે દુશ્મનોના હાથમાં આવવાના ડરથી પોતાને ગોળી મારી દીધી. પરમાણુ હુમલો આ બંકરને અસર કરશે નહીં.
બંકર શબ્દનો ઉપયોગ કેવી રીતે થયો?
કથિત રીતે ‘બંકર’ શબ્દનો ઉપયોગ જર્મન દળોના ભૂગર્ભ બેઝનો સંદર્ભ આપવા માટે બીજા વિશ્વયુદ્ધમાં થયો હતો. આ સમય સુધી, આ બાંધકામોને અંગ્રેજો દ્વારા ‘ડગ-આઉટ’ કહેવામાં આવતું હતું. બીજા વિશ્વયુદ્ધ સુધીમાં, જર્મનો ખૂબ જટિલ બંકરો બનાવી રહ્યા હતા. આ જર્મન કિલ્લેબંધી અને ભૂગર્ભ થાણાઓ માટે સાથી દળો દ્વારા પ્રથમ વખત બંકર શબ્દનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો. ધીરે ધીરે આ શબ્દ વિશ્વભરમાં આવા ભૂગર્ભ પાયા માટે વપરાવા લાગ્યો.
બીજા વિશ્વયુદ્ધના 77 વર્ષ બાદ આજે ફરી યુરોપમાં આટલું મોટું યુદ્ધ થઈ રહ્યું છે. યુક્રેનમાં લોકો ફરી એકવાર બંકરોમાં આશરો લઈ રહ્યા છે. આ બંકરો બીજા વિશ્વ યુદ્ધ દરમિયાન બનાવવામાં આવ્યા હતા. જે હવે સરકારની માલિકીના છે. જો કે, ઘણા મીડિયા અહેવાલોમાં એવું કહેવામાં આવ્યું હતું કે કિવમાં ઘણા બંકરો ધરાશાયી થયા છે. ઘણા બંકરો લાંબા સમયથી જાળવણીના અભાવે ખરાબ હાલતમાં છે.
બંકરો કેવી રીતે બનાવવામાં આવે છે?
બંકર એક રીતે જમીનની નીચે બાંધેલું ઘર છે. વિશ્વયુદ્ધ દરમિયાન લોકો પોતાના ઘરની પાછળ આવા બંકરો બનાવતા હતા. તેની દીવાલ કોંક્રીટથી અનેક ફૂટ જાડી કે લોખંડની અનેક ઇંચ જાડી બનેલી છે.
માત્ર એક કે બે લોકોને સમાવવા માટે સક્ષમ બંકરોને ક્યુઝ્ડ કહેવામાં આવે છે. તે કોંક્રિટમાંથી બનાવવામાં આવે છે. ખાવા-પીવાની વ્યવસ્થા કરવાથી માંડીને શૌચાલય અને સૂવાની વ્યવસ્થા થઈ શકે છે. આમાં રાશન અને હથિયારો ઘણા દિવસો સુધી સંગ્રહિત કરી શકાય છે.
લગભગ દરેક દેશની સેના પોતાના માટે જનરેટર, ખાદ્યપદાર્થો અને દારૂગોળો અને ઘણા બધા હથિયારો બંકરોમાં સાથે રાખે છે. સેના અને સરકાર ઈમરજન્સી માટે આવા બંકરો તૈયાર કરે છે.
કેવા પ્રકારનું બંકર હોય છે
બ્રિટિશ સરકારે પિંડાર નામનું બંકર તૈયાર કર્યું છે. જે એટલો મોટો છે કે વિશ્વયુદ્ધ દરમિયાન મોટાભાગના સરકારી અધિકારીઓએ તેમના કામને લાંબા સમય સુધી છુપાવીને રાખ્યા હતા.
એવું કહેવાય છે કે વ્હાઇટ હાઉસમાં એક અંડરગ્રાઉન્ડ બંકર પણ છે. 2020 માં, તત્કાલિન રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે વોશિંગ્ટન ડીસીમાં બ્લેક લાઇવ્સ મેટર વિરોધ ઉગ્ર બન્યો ત્યારે ભૂગર્ભ વ્હાઇટ હાઉસના બંકરમાં એક કલાક વિતાવ્યો હતો. રાષ્ટ્રપતિ ઇમરજન્સી ઓપરેશન સેન્ટર તરીકે ઓળખાતું આ બંકર બીજા વિશ્વયુદ્ધ દરમિયાન રાષ્ટ્રપતિની સુરક્ષા માટે બનાવવામાં આવ્યું હતું. તેનો ઉપયોગ ખાસ કરીને 9/11ના હુમલા દરમિયાન કરવામાં આવ્યો હતો.
બંકરોનો દેશ
દુનિયામાં એક એવો દેશ પણ છે જ્યાં દરેક પગથિયે બંકર જોવા મળે છે. આ દેશનું નામ અલ્બેનિયા છે જ્યાં મધર ટેરેસાનો જન્મ થયો હતો. જ્યારે અલ્બેનિયાના સોવિયેત સંઘ સાથેના સંબંધો બગડ્યા ત્યારે તેનો ડાબેરી સરમુખત્યાર એનવર હોક્સા દુશ્મનોથી એટલો ડરતો હતો કે તેણે આખા દેશમાં બંકરો બાંધ્યા હતા.
બીજા વિશ્વયુદ્ધ દરમિયાન, જર્મન નાઝીઓએ નોર્વે અને ફ્રાન્સના પશ્ચિમ કિનારે ઉપર અને નીચે અનેક કોંક્રિટ બંકરો બનાવ્યા. 15,000 નાઝી બંકરો સ્પેનિશ સરહદથી ઉત્તરી નોર્વે સુધી દરિયાકાંઠે બાંધવામાં આવ્યા હતા. દરિયાકાંઠાની સુરક્ષાના દૃષ્ટિકોણથી તેને ‘એટલાન્ટિક વોલ’ નામ આપવામાં આવ્યું હતું.
બીજા વિશ્વયુદ્ધ દરમિયાન ઓસ્ટ્રેલિયાએ તેના લોકોને હુમલાથી બચાવવા યુદ્ધ સમયનું બંકર બનાવ્યું હતું. ગ્લેનેલગ, એન્લી, નોરવુડ, પ્રોસ્પેક્ટ, વુડવિલે, પોર્ટ એડિલેડ અને થેબર્ટન જેવા ઉપનગરોમાં કેટલાક બંકરો બાંધવામાં આવ્યા હતા અને જ્યાં ટેલિફોન નેટવર્ક પણ જાળવવામાં આવ્યા હતા. સરકારે બોમ્બ ધડાકા ટાળવા અને રહેવાસીઓને છુપાવવા માટે તેમના ઘરની પાછળ આવા બંકરો બનાવવા માટે પ્રોત્સાહિત કર્યા.
/ PM મોદીની પુણે મુલાકાત પહેલા શરદ પવારે કહ્યું,અધૂરા કામનું ઉદ્ઘાટન કરવાનું ઈચ્છે છે વડાપ્રધાન
સાંસદ રીટા બહુગુણા જોશીના પુત્ર મયંક SPમાં જોડાયા, અખિલેશ યાદવે આપી માહિતી
