સ્ત્રી સન્માનને સ્ત્રી સાતત્યની વાતો તો દરેક દેશમાં થાય છે. પરંતુ આજે પણ વિશ્વના ઘણા એવા દેશો છે જ્યાં આ વાતો માત્ર કાગળ ઉપર જ છે. પરંતુ એક એવો પણ દેશ છે જે ખરા અર્થમાં સ્ત્રીની જરૂરીયાતને સમજી શક્યું છે. અને સ્ત્રીની આ જરુઇયત્નિ વસ્તુઓ બિલકુલ ફ્રી માં સ્ત્રીઓ માટે ઉપલબ્ધ કરવી છે.
24 નવેમ્બર, 2020 ના રોજ, સ્કોટિશ સંસદે એક બિલ પસાર કર્યું હતું, જેના હેઠળ તેઓ સ્કોટલેન્ડમાં સ્ત્રીઓના પીરીયડને લગતા તમામ ઉત્પાદનો ફ્રી માં પુરા પાડવા માટે સૂચી બદ્ધ કર્યું છે.
કોઈપણ સ્ત્રી માટે, માસિક સ્રાવ એ તેના જીવનનો સામાન્ય અને આરોગ્યપ્રદ હિસ્સો છે. એક મહિલા તેના જીવન કાળમાં 2500 થી વધુ દિવસો અથવા લગભગ 7 વર્ષ આ અવસ્થામાં વિતાવે છે. છતાં ભારતમાં ઘણી છોકરીઓ અને મહિલાઓ માસિક ચક્ર દરમિયાન દર મહિને પિરિયડ પ્રોડક્ટ્સ (સેનિટરી પેડ્સ, મેસ્ટ્રુઅલ કપ વગેરે)ને મેળવવા માટે સંઘર્ષ કરે છે.
ભારત સિવાય ઘણા એવા દેશો છે જે પીરીયડ પ્રોડક્ટ્સની આ સમસ્યા સામે લડી રહ્યા છે. પરંતુ સ્કોટલેન્ડ નામના દેશએ તેની સામે સૌથી નક્કર પગલું ભર્યું છે. મંગળવારે, નવેમ્બર 24, 2020 માં, સ્કોટિશ સંસદે એક ખરડો પસાર કર્યો, જેના હેઠળ તેઓએ સ્કોટલેન્ડમાં સ્ત્રીઓ માટે પીરીયડ પ્રોડક્ટ્સ ને ફ્રી કર્યા છે. આ પગલાથી લાખો સ્કોટીસ છોકરીઓ અને મહિલાઓને મદદ મળશે. જે પીરીયડ પ્રોડક્ટ્સનો ઉપયોગ કરી શકવા માટે સક્ષમ નથી. આ નિર્ણયની ચર્ચા દુનિયાભરમાં થઈ રહી છે. લોકો આ નિર્ણયની ખૂબ પ્રશંસા કરે છે.
સ્કોડલેન્ડ સંસદની વેબસાઇટ અનુસાર, કાયદામાં સ્કોટિશ સરકારને સાર્વત્રિક સિસ્ટમની સ્થાપના કરવી જરૂરી છે જેથી જ્યારે પણ કોઈને પણ પીરીયડ પ્રોડક્ટ્સની જરૂર હોય ત્યારે તેઓ મફતમાં મળી શકે. શાળાઓ, કોલેજો અને યુનિવર્સિટીઓએ પણ શૌચાલયમાં નિ: શુલ્ક પીરીયડ પ્રોડક્ટ્સની જરૂરિયાત પૂરી પાડવી પડશે. કાયદા હેઠળ મફત ઉત્પાદનો ઉપલબ્ધ કરાવવામાં આવે છે તેની ખાતરી કરવા માટે સ્થાનિક વહીવટ અને શિક્ષણ સિસ્ટમ જવાબદાર રહેશે.
હવે ભારત સરકારે પણ સમાન તર્જ પર પિરિયડ પ્રોડક્ટ્સ ફ્રી કરવા જોઈએ. ભારતની સ્થિતિ જોતાં હવે તે ખૂબ જ ભયાનક છે. નેશનલ ફેમિલી હેલ્થ સર્વે 2015-16 અનુસાર, માત્ર 36 ટકા મહિલાઓ માસિક સ્રાવ દરમિયાન સેનિટરી પેડનો ઉપયોગ કરી શકે છે. એનજીઓ દસારા દ્વારા 2014 ના અહેવાલમાં સ્પોટ ઓન નામ આપવામાં આવ્યું. તેમના મતે, લગભગ 20 મિલિયન છોકરીઓ માસિક સ્રાવની સ્વચ્છતાના અભાવને લીધે શાળા છોડી દે છે.
જ્યારે કોઈ છોકરી પીરિયડ પ્રોડક્ટ્સના સંચાલનમાં પડકારોનો સામનો કરે છે. તેથી તે માત્ર તેમના શારીરિક જ નહીં માનસિક સ્વાસ્થ્ય માટે પણ નુકસાનકારક છે. સ્વચ્છતા ન હોવાને કારણે, તેઓ માત્ર ચેપનું જોખમ ઉભો કરે છે, પણ શિક્ષણ, આત્મગૌરવ અને આત્મવિશ્વાસ પર પણ તેની ગહન અને ખરાબ અસર પડે છે.
ભારતમાં ગરીબ મહિલાઓ છે, જે રોજિંદા મજૂરી કરે છે અથવા મનરેગા યોજના હેઠળ કામ કરતી મહિલાઓ માટે ભોજન અથવા સેનિટરી પેડ બે માંથી ફક્ત એક જ વસ્તુ પસંદ કરવાની સ્થિતિમાં હોય છે. તેઓ કાં તો ભૂખ્યા રહે છે, અથવા ચેપનો સામનો કરે છે. તેમના માટે, એક તરફ કૂવો છે, અને બીજી બાજુ ખાઈની પરિસ્થિતિ છે. આ બંને પક્ષે જવાને બદલે આપણે ભારતની દરેક યુવતી અને મહિલા માટે આવા ભવિષ્યનો માર્ગ આપવો પડશે. જ્યાં તેઓ મુક્તપણે તેમનું જીવન જીવી શકે છે. તેમને ખોરાક પણ મળે અને માસ્ટ્રિયુલ હાઇજીન પણ. આ માટે ભારત સરકારે તેના બજેટમાં મહિલાઓને મફત પીરીયડ પ્રોડક્ટ્સ ઉત્પાદનોની સુવિધા આપવાની જરૂર છે.
