ભારતમાં ઘણા મંદિરો સર્પ ણે સમર્પિત છે. અથવા ત્યાં સાપનો વાસ અથવા સાપની પૂજા થાય છે અને આવું બધું અવારનવાર જોતા જે સાંભળતા પણ હોઈએ છીએ. પરંતુ મન્નરસલાનું સાપ મંદિર સવિશેષ છે. આ મંદિર ભારતના સાત અજાયબીઓમાં ગણાય છે.
મન્નરસલા અલાપુઝા (એલેપ્પી) થી માત્ર 37 કિમી દૂર છે. અહીં નાગરાજા અને તેમના જીવનસાથી નાગાયક્ષીને સમર્પિત એક મંદિર છે. આ મંદિર 16 એકર ક્ષેત્રમાં ફેલાયેલ છે અને તમે અહીં ફક્ત સાપની મૂર્તિઓ જોશો, જેમની સંખ્યા 30000 થી ઉપર હોવાનું કહેવાય છે.
એક દંતકથા અનુસાર, મહાભારત કાળમાં ખાંડવ નામનો વન વિસ્તાર હતો જે સળગાવી દેવામાં આવ્યો હતો. પરંતુ એક ભાગ એવો રહ્યો કે જ્યાં સાપ અને અન્ય પ્રાણીઓનો આશરો લીધો. મન્નરસલા એ જ જગ્યા હોવાનું કહેવાય છે. મંદિર પરિસરની બાજુમાં નંબુદિરીનું એક સાધારણ પારિવારિક ઘર છે.
મંદિરના મુખ્ય સ્થળે, અર્ચના વગેરેની પૂજા કરવાનું કામ વગેરે ત્યાંના નંબુદિરી પરિવારની પુત્રવધૂ નિભાવે છે. તેણીને ત્યાં અમ્મા તરીકે સંબોધવામાં આવે છે. લગ્ન કર્યા પછી પણ તે બ્રહ્મચર્યનું પાલન કરે છે અને બીજા પુરોહિત પરિવાર સાથે એક અલગ રૂમમાં રહે છે.
એવું કહેવામાં આવે છે કે તે પરિવારની એક સ્ત્રી નિસંતાન હતી. તેઓ આધેડ થયા ત્યારે વસુકી તેમની પ્રાર્થનાથી ખુશ થયા અને તેના ગર્ભમાંથી પંચ માથા વાળો ગર્ભિત નાગરાજા અને એક બાળકનો જન્મ થયો. આ મંદિરમાં આવા જ નાગરાજની પ્રતિમા સ્થાપિત છે.
અહીંનો મહિમા એ છે કે જો નિસંતાન દંપતી અહીં આવે છે અને પ્રાર્થના કરે છે, તો તેઓ બાળક મેળવે છે. આ માટે, દંપતીને મંદિરની બાજુમાં આવેલા તળાવ (બાવડી) માં સ્નાન કરવું પડશે અને ફક્ત ભીના કપડામાં દર્શન માટે જવું પડશે. સાથે એક પહોળા મો નું કંસનું પાત્ર પણ લઇ જવું પડે છે. તેને ત્યાં ઉરુલી કહેવામાં આવે છે.
તે ઉરુલીને ઉંધી પાડીને મુકવામાં આવે છે. બાળકની પ્રાપ્તિ અથવા ઇચ્છાઓની પૂર્તિ પર, લોકો મંદિરમાં પાછા આવે છે અને તેમના દ્વારા રાખવામાં આવેલી ઉરુલીને સીધી મૂકી ડે છે. તેમાં એક પ્રસાદ મુકે છે.
