સોશિયલ મીડિયા ભારતીય મહિલાઓના જીવનમાં ક્રાંતિ લાવી રહ્યું છે, જાણો કેવી રીતે બદલાઈ રહ્યું છે તેમનું જીવન

સોશિયલ મીડિયાના આ ઝડપથી બદલાતા યુગમાં, એક વસ્તુ તેની હાજરી ખૂબ જ જોરથી અનુભવી રહી છે. એટલે કે સોશિયલ મીડિયા પર મહિલાઓનો અવાજ. સોશિયલ મીડિયાના માધ્યમથી આ મહિલાઓ ન માત્ર પોતાનો અવાજ લાખો લોકો સુધી પહોંચાડી રહી છે, વિવિધ મુદ્દાઓ વિશે જાગૃતિ ફેલાવી રહી છે પરંતુ આર્થિક રીતે પણ મજબૂત બની રહી છે. સાક્ષી સિદવાણી જેવા પ્રભાવકો શરીરની સકારાત્મકતા અને સ્વ-પ્રેમનો ધ્વજ લહેરાવી રહ્યા છે અને આ પ્રક્રિયામાં સમગ્ર વિશ્વને શીખવી રહ્યા છે કે કોઈપણ આકાર, ઊંચાઈ અને વજનની છોકરી સુંદર હોઈ શકે છે. આપણે ફક્ત પોતાને કેવી રીતે પ્રેમ કરવો તે જાણવાની જરૂર છે. આરુષિ સેઠી માનસિક સ્વાસ્થ્ય વિશે જાગૃતિ ફેલાવી રહી છે અને તેના સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ દ્વારા તેને દૂર કરવાની રીતો શીખવી રહી છે. એક સામાન્ય માન્યતા છે કે પૈસા અને રોકાણની વાત આવે ત્યારે મહિલાઓની સમજણ ખૂબ જ નબળી હોય છે. નિધિ નાગોરી આ કોન્સેપ્ટ પર પ્રહાર કરવાનું કામ કરી રહી છે. યુટ્યુબથી પોતાની સફર શરૂ કરનાર પ્રાજક્તા કોલી માત્ર અભિનયની દુનિયામાં જ નહીં પરંતુ આજે તે યુએન ક્રિએટર ફોર ચેન્જ પ્રોગ્રામની સભ્ય પણ બની ગઈ છે. તે ઘણા આંતરરાષ્ટ્રીય મંચો પર ભારતનું પ્રતિનિધિત્વ કરી રહી છે. સોશિયલ મીડિયા અને સસ્તું ઈન્ટરનેટ ભારતીય મહિલાઓના જીવનમાં ધીમે ધીમે ક્રાંતિ અને તાકાત લાવી રહ્યા છે.

સીમાઓ તૂટી રહી છે

હવે સોશિયલ મીડિયા માત્ર શહેરી અને શિક્ષિત વસ્તી પૂરતું સીમિત નથી રહ્યું, પરંતુ ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં રહેતી મહિલાઓ પણ વીડિયો બ્લોગિંગ દ્વારા સમગ્ર વિશ્વમાં પોતાની ઓળખ બનાવી રહી છે. મર્યાદિત સંસાધનો સાથે પણ પોતાના પ્રયાસોથી શીખીને, તે રસોઈ, ગ્રામીણ દિનચર્યા અને ખેતી સંબંધિત વીડિયો બનાવે છે અને તેને સોશિયલ મીડિયા પર અપલોડ કરે છે, જેને લાખો લોકો જોઈ રહ્યાં છે. જેના કારણે તેઓ તેમના બાળકોને સારું શિક્ષણ આપવાનું અને તેમના ભવિષ્યને ઘડવાનું તેમનું સ્વપ્ન સાકાર કરી રહ્યાં છે.

જાગૃતિ વધી રહી છે

તે વિચારવું ખોટું છે કે મહિલાઓ સ્માર્ટ ફોનનો ઉપયોગ માત્ર મનોરંજન માટે કરે છે. આજે દરેક વ્યક્તિના હાથમાં લેટેસ્ટ ફીચર્સ ધરાવતો મોબાઈલ ફોન છે, તેથી તેઓ દેશ-વિદેશમાં બનતી દરેક ઘટનાઓથી વાકેફ રહે છે. મહિલાઓ સોશિયલ મીડિયા દ્વારા સ્વ-સહાય જૂથો બનાવીને વંચિત વર્ગના લોકો માટે કામ કરી રહી છે. ‘સિલ્વર લાઇનિંગ’ નામના NGOના સ્થાપક પ્રીતિ મોંગા પોતે દૃષ્ટિહીન છે અને સોશિયલ મીડિયા પર સક્રિય રહે છે. આના દ્વારા તે માત્ર નેત્રહીન વિદ્યાર્થિનીઓ સાથે સંબંધિત માહિતી અને માહિતી એકત્ર કરે છે, પરંતુ તેમના માટે એક નિવાસી શાળા પણ ચલાવે છે. પ્રીતિનું માનવું છે કે સોશિયલ મીડિયાના કારણે તેનું કામ ખૂબ જ સરળ થઈ ગયું છે.

અધિકારો પ્રત્યે જાગૃતિ વધારવી

સોશિયલ મીડિયાના કારણે, આજની ઓછી શિક્ષિત મહિલાઓ પણ તેમના અધિકારો વિશે જાગૃત છે કારણ કે આજે, હિન્દી સિવાય, ડિજિટલ પ્લેટફોર્મ પર અન્ય પ્રાદેશિક ભાષાઓમાં માહિતીપ્રદ સામગ્રી ઉપલબ્ધ છે. હવે તેઓ સમજવા લાગ્યા છે કે તેમના મતાધિકારનો ઉપયોગ કરવો શા માટે મહત્વપૂર્ણ છે, જ્યારે તેઓ ઘરેલુ હિંસા અને જાતીય સતામણીનો ભોગ બને છે ત્યારે તેમણે મૌન રહેવાને બદલે શા માટે અને કેવી રીતે આવી ઘટનાઓ સામે અવાજ ઉઠાવવો જોઈએ… તેઓ સોશિયલ મીડિયા દ્વારા પણ આ બાબતો વિશે શીખે છે. પસાર થતું રહે છે. આજના યુગમાં જો મહિલાઓ તેમના અધિકારો માટે અવાજ ઉઠાવી રહી છે તો તેમાં સોશિયલ મીડિયાનો મોટો ફાળો છે. લખનૌની ઉષા વિશ્વકર્મા ‘રેડ બ્રિગેડ’ નામનું સ્વ-સહાય જૂથ ચલાવે છે. આ સંસ્થા સ્વરક્ષણ માટે શાળાની છોકરીઓને જુડો-કરાટેની તાલીમ આપે છે. તે તેની સંસ્થાને લગતી તમામ પ્રવૃત્તિઓ સોશિયલ મીડિયા દ્વારા કરે છે.

ભાગીદારીમાં તાકાત છે

સમાન રુચિઓ અને રુચિઓ ધરાવતી મહિલાઓ માટે સોશિયલ મીડિયા એક એવું શક્તિશાળી માધ્યમ છે, જ્યાં તેઓ પોતાનું જૂથ બનાવી શકે છે અને સાથે મળીને બિઝનેસ શરૂ કરી શકે છે અથવા આ ડિજિટલ પ્લેટફોર્મ દ્વારા વિચારોની આપ-લે કરીને તેમના જ્ઞાનમાં વધારો કરી શકે છે. કોવિડ દરમિયાન, જ્યારે નોઈડાની અભિલાષા પાંડેના પતિની નોકરી છૂટી ગઈ, ત્યારે તેને પડોશની મહિલાઓનું વોટ્સએપ ગ્રુપ બનાવીને ટિફિન સેવા શરૂ કરી, જેમાં તેને અપાર સફળતા મળી. તેણી કહે છે, ‘હવે મારા પતિને બીજી નોકરી મળી ગઈ છે, રસોઈ બનાવવી એ હજી પણ મારો શોખ છે, તે મને આનંદ અને સંતોષ આપે છે, તેથી મારું કામ હજી પણ ચાલુ છે અને તેનાથી સારી આવક થાય છે.’ કંઈક આવું છે. મહિલાઓ ફેસબુક દ્વારા તેમના હસ્તકલાનાં કાર્યો શેર કરે છે. , WhatsApp અથવા તેઓ Instagram પર તેમના કાર્યને લગતા વિડિયો અપલોડ કરે છે, જેનાથી તેઓ વધુ લોકો સુધી પહોંચે છે અને તેમનો સામાન દરેકને સરળતાથી સુલભ બનાવે છે. સોશિયલ મીડિયા દ્વારા, સામાન્ય ગૃહિણીઓ તેમના પોતાના ઉત્પાદનોનું માર્કેટિંગ કરવાનું શીખી રહી છે, આ તેમના માટે એક મોટી ઉપલબ્ધિ છે.

આત્મ-સભાનતામાં વધારો

આજકાલ ઘણા સારા ડૉક્ટરો, મનોચિકિત્સકો અને પ્રેરક વક્તાઓ પણ સોશિયલ મીડિયા પર માહિતીપ્રદ વીડિયો અપલોડ કરે છે. વિવિધ ક્ષેત્રના અનુભવી લોકોના પોડકાસ્ટ પણ ત્યાં ઉપલબ્ધ છે. જેના દ્વારા મહિલાઓને શારીરિક અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય વિશે નવી માહિતી મળે છે. આવા ઉપયોગી અને માહિતીપ્રદ વિડિયો જોઈને હવે તેમને ખબર પડી ગઈ છે કે તેમને કોઈપણ ઉંમરે કઈ સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ પરેશાન કરી શકે છે અને તેનાથી બચવા માટે તેમણે કઈ બાબતોનું ધ્યાન રાખવું જોઈએ. આ સિવાય મહિલાઓના સ્વાસ્થ્યને લગતી સામગ્રી પણ સોશિયલ મીડિયા પર વિપુલ પ્રમાણમાં ઉપલબ્ધ છે, જેના દ્વારા તેમના સ્વાસ્થ્યનું ધ્યાન રાખવું સરળ બને છે. માનસિક સ્વાસ્થ્ય આજના સમયમાં એટલો મહત્વપૂર્ણ મુદ્દો છે કે તેને અવગણી શકાય નહીં. આવી સ્થિતિમાં, માનસિક સ્વાસ્થ્ય વિશે જાગૃતિ લાવતા વીડિયો પણ મહિલાઓનું મનોબળ વધારવામાં મદદરૂપ થાય છે.

સકારાત્મક વિચાર સાથે પ્રારંભ કરો

કેટલાક લોકો એવું કહીને સોશિયલ મીડિયાની ટીકા પણ કરે છે કે તેનાથી સમયનો વ્યય થાય છે, પરંતુ વાસ્તવમાં એવું નથી. અહીં માત્ર દ્રષ્ટિકોણનો તફાવત છે. જો તેનો યોગ્ય રીતે અને વિવેકપૂર્વક ઉપયોગ કરવામાં આવે તો તે મહિલા સશક્તિકરણમાં ખૂબ જ ઉપયોગી સાબિત થઈ શકે છે. અત્યાર સુધી, સોશિયલ મીડિયાએ તે તમામ બારી-બારણાં તે મહિલાઓ માટે ખોલી દીધા છે જેઓ તેમના ઘરની ચાર દિવાલોમાં બંધ હતી, જ્યાંથી તેઓ તેમના ઘરની આરામથી જ વિશ્વના વિવિધ ભાગોમાં રહેતા લોકો સાથે સંપર્ક સ્થાપિત કરી શકે છે.

અથાણાંથી ઓળખ મળી

ભારતમાં મહિલાઓ લાંબા સમયથી તેમના પરિવાર માટે અથાણું, પાપડ, ચટણી અને અન્ય વસ્તુઓ બનાવે છે. પરંતુ બહુ ઓછા લોકો તેમના વ્યાવસાયિક ઉપયોગ વિશે વિચારે છે. જે લોકો આવું વિચારવા સક્ષમ હોય છે, તેઓ તેમની સફળતાની એક અલગ વાર્તા લખે છે. આવી જ એક સક્સેસ સ્ટોરી દરભંગાની કલ્પના ઝા અને તેની ભાભી ઉમા ઝાની છે. તેઓએ સાથે મળીને અથાણાંની બ્રાન્ડ ‘ઝા જી પિકલ્સ’ શરૂ કરી, જે ઝડપથી હેડલાઈન્સ બની ગઈ. જોકે, આ માટે તેઓએ કોઈ આઉટલેટ ખોલ્યું નથી, બલ્કે ઈ-કોમર્સનું મોડલ અપનાવ્યું છે અને પ્રમોશન માટે સોશિયલ મીડિયાનો સહારો લીધો છે. તેના ઓનલાઈન સ્ટોર ‘Jhajistore.com’ દ્વારા તે મિથિલાના ફ્લેવરવાળા 12-15 પ્રકારના ઘરે બનાવેલા અથાણાં વેચી રહી છે.કલ્પના શરૂઆતથી જ ખૂબ જ સ્વાદિષ્ટ અને મસાલેદાર અથાણાં બનાવતી હતી. મિત્રો અને સગાંવહાલાં અથાણું રસપૂર્વક ખાતા અને કલ્પનાના વખાણ કરતાં થાકતા નહીં. તેની કુશળતાને વ્યાવસાયિક સ્વરૂપમાં ફેરવવાના તેમના વિચારની પુષ્ટિ કોરોના સમયગાળા દરમિયાન થઈ હતી. ઘરેથી ટેકો મળ્યા બાદ કલ્પનાએ તેની ભાભી ઉમા ઝા સાથે ચર્ચા કરી, જેઓ એક ખાનગી શાળામાં શિક્ષિકા છે. તેને અથાણું બનાવવાનો પણ શોખ છે. ઉમાએ પણ આ પ્રસ્તાવ પર ભારે ઉત્સાહ દર્શાવ્યો અને બિઝનેસમાં જોડાવાની સંમતિ આપી. જૂન, 2021 માં, તેને તેની ઓનલાઈન અથાણાંની બ્રાન્ડ ‘ઝા જી’ લોન્ચ કરી. તેમના અથાણાંની વિશેષતા એ છે કે તે કુદરતી રીતે બનાવવામાં આવે છે. ફળો અને શાકભાજીને તડકામાં સૂકવવામાં આવે છે અને તેમાં કોઈ રસાયણો કે પ્રિઝર્વેટિવ્સનો ઉપયોગ થતો નથી. કલ્પના અને ઉમાના અથાણાની સુગંધ હવે દૂર દૂર સુધી ફેલાઈ રહી છે અને તેમની કમાણી પણ વધી રહી છે.