બ્રિટિશ શાસન વિરુદ્ધ મહાત્મા ગાંધીના અનેક આંદોલનોમાં સક્રિય ભાગ લેનાર સરોજિની નાયડુની 2 માર્ચે પુણ્યતિથિ છે. તેમને સ્વતંત્ર ભારતમાં પ્રથમ મહિલા ગવર્નર બનવાનું ગૌરવ છે. ‘ભારત નાઇટિંગેલ’ તરીકે પ્રખ્યાત સરોજિની નાયડુનું 2 માર્ચ, 1949ના રોજ અવસાન થયું હતું. તેમની પુણ્યતિથિ પર દેશ તેમને સલામ કરે છે. બ્રિટિશ શાસન વિરુદ્ધ મહાત્મા ગાંધીના અનેક આંદોલનોમાં સક્રિય ભાગ લેનાર સરોજિની નાયડુની 2 માર્ચે પુણ્યતિથિ છે. તેમને સ્વતંત્ર ભારતમાં પ્રથમ મહિલા ગવર્નર બનવાનું ગૌરવ છે. ‘ભારત નાઇટિંગેલ’ તરીકે પ્રખ્યાત સરોજિની નાયડુનું 2 માર્ચ, 1949ના રોજ અવસાન થયું હતું. તેમની પુણ્યતિથિ પર દેશ તેમને સલામ કરે છે. તેની વાર્તા વાંચો..
1914માં લંડનમાં ગાંધીજીને મળ્યા બાદ તે સ્વતંત્રતા ચળવળમાં ઝંપલાવ્યું હતું.
સરોજિની નાયડુ પ્રથમ વખત 1914માં લંડનમાં મળ્યા હતા. તેઓ ગાંધીજીથી ખૂબ પ્રભાવિત હતા. તે દક્ષિણ આફ્રિકામાં ગાંધીજીના સાથી હતા. તે ગોપાલકૃષ્ણ ગોખલેને પોતાના રાજકીય પિતા માનતી હતી. સરોજિની રમુજી સ્વભાવની હતી. તેથી જ તેમને ગાંધીજીના દરબારમાં રંગલો કહેવાતા. સરોજિની નાયડુ, એની બેસન્ટ સાથે, યુવાનોમાં રાષ્ટ્રીય ભાવના જગાડવા માટે, 1915 થી 18 દરમિયાન ભારતનો પ્રવાસ કર્યો.
ભારત છોડો ચળવળમાં ભાગીદારી
સરોજિની નાયડુએ ગાંધીજી સાથે અનેક આંદોલનોમાં ભાગ લીધો હતો. ભારત છોડો આંદોલન દરમિયાન તે જેલમાં પણ ગઈ હતી. 1925 માં, ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસના કાનપુર અધિવેશનમાં તેણીને પ્રથમ ભારતીય મહિલા પ્રમુખ બનાવવામાં આવી હતી. તે સ્વતંત્ર ભારતમાં કોઈ રાજ્યની પ્રથમ મહિલા ગવર્નર બની હતી. સરોજિની નાયડુને 1947માં સંયુક્ત પ્રાંત, હવે ઉત્તર પ્રદેશના ગવર્નર તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા. તે 15 ઓગસ્ટ 1947 થી 2 માર્ચ 1949 સુધી ઉત્તર પ્રદેશના રાજ્યપાલ હતા.
13 વર્ષની ઉંમરે લખેલી કવિતા
સરોજિની નાયડુ કવિયત્રી હતી. તે બંગાળી ભાષામાં લખતી હતી. તેમના પિતા અઘોરનાથ ચટ્ટોપાધ્યાય પ્રખ્યાત વૈજ્ઞાનિક અને શિક્ષણશાસ્ત્રી હતા. સરોજિનીએ માત્ર 14 વર્ષની ઉંમરે તમામ અંગ્રેજી કવિઓને વાંચી લીધા હતા. 1895માં હૈદરાબાદના નિઝામે તેમને સ્ટાઈપેન્ડ પર ઈંગ્લેન્ડ મોકલ્યા. તે અંગ્રેજી, બંગાળી, ઉર્દૂ, તેલુગુ અને ફારસી ભાષામાં સારી રીતે જાણકાર હતી. જ્યારે તે 13 વર્ષની હતી ત્યારે તેણે 1300 પંક્તિની કવિતા લખી હતી, ધ લેડી ઓફ ધ લેક. તેમણે ફારસી ભાષામાં મેહર મુનીર નામનું નાટક લખ્યું હતું. તેમના પ્રકાશિત પુસ્તકો ધ બર્ડ ઓફ ટાઈમ, ધ બ્રોકન વિંગ, નીલામ્બુજ, ટ્રાવેલર્સ સોંગ છે. 70 વર્ષની વયે હૃદયરોગના હુમલાથી તેમનું અવસાન થયું.
19 વર્ષની ઉંમરે લગ્ન
સરોજિની નાયડુના લગ્ન 19 વર્ષની ઉંમરે 1898માં ડૉ. ગોવિંદ રાજાલુ નાયડુ સાથે થયા હતા. સરોજિની નાયડુનો જન્મ 13 ફેબ્રુઆરી, 1879ના રોજ થયો હતો. તેણીના શિક્ષણ દરમિયાન જ તેણી રાષ્ટ્રીય ચળવળમાં જોડાઈ અને તેમાં સક્રિયપણે ભાગ લીધો. મહાત્મા ગાંધી, જવાહરલાલ નેહરુ સહિત તમામ મોટા નેતાઓ તેમની નેતૃત્વ ક્ષમતાથી આતુર હતા અને તેમનો ઘણો આદર કરતા હતા. સરોજિની નાયડુએ મહિલાઓના શિક્ષણ માટે અને તેમને સમાજમાં સન્માનજનક સ્થાન અપાવવા માટે ઘણો સંઘર્ષ કર્યો.
સક્રિય રાજકારણમાં પ્રવેશ
જ્યારે 1905 માં બંગાળનું વિભાજન થયું, ત્યારે તેણીએ તેના વિરોધમાં સક્રિયપણે રાજકારણમાં પ્રવેશ કર્યો અને રાષ્ટ્રીય ચળવળમાં ભાગ લેવાનું શરૂ કર્યું. 1928માં જ્યારે દેશમાં પ્લેગ ફેલાયો ત્યારે તેમણે આ રોગચાળા દરમિયાન દર્દીઓની સેવા માટે દિવસ-રાત એક કર્યા. આ માટે બ્રિટિશ સરકારે તેમને કૈસર-એ-હિંદના ખિતાબથી સન્માનિત કર્યા.
