પોલીસ કસ્ટડીમાં 22 વર્ષીય મહસા અમીનીના મોતથી ઈરાની મહિલાઓમાં રોષ ફેલાયો છે. દેશભરમાં સરકાર વિરોધી દેખાવો થઈ રહ્યા છે. નૈતિકતા પોલીસની કાર્યવાહી સામે મહિલાઓમાં રોષ છે. એથિક્સ પોલીસ દેશના મહિલાઓ માટેના કડક ઇસ્લામિક કાયદાઓને લાગુ કરવાની ખાતરી કરે છે. ઈરાનમાં મહિલાઓ માટે બનાવેલા કડક કાયદા ખૂબ જ ડરામણા છે. અહીં નૈતિકતા એ છે કે જો કોઈ મહિલાએ યોગ્ય પોશાક ન પહેર્યો હોય અથવા હિજાબ પહેર્યો ન હોય તો પોલીસને જાહેરમાં મારવાનો અધિકાર છે. ઈરાનના ડરામણા કાયદા વિશે વધુ વાંચો.
ઈરાનમાં, પિતાને દત્તક લીધેલી પુત્રી સાથે લગ્ન કરવાની છૂટ છે. આ પ્રથા પર 2013માં પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો હતો. જ્યારે ધાર્મિક વડાએ પ્રતિબંધની વિરુદ્ધ વાત કરી, ત્યારે પિતાને પુત્રી સાથે લગ્ન કરવાની મંજૂરી આપવા માટે બીજી પદ્ધતિ ઘડી કાઢવામાં આવી. હવે પિતાએ આ માટે કોર્ટમાં અરજી કરવી પડશે. કોર્ટનો આદેશ તેને પુત્રી સાથે લગ્ન કરવાની મંજૂરી આપે છે.
ઈરાનમાં છોકરીઓ માટે લગ્નની લઘુત્તમ ઉંમર ઘણી વખત બદલવામાં આવી છે. એક સમય હતો જ્યારે આ ઉંમર માત્ર 9 વર્ષની હતી. હાલમાં છોકરી માટે લગ્નની લઘુત્તમ ઉંમર 13 વર્ષ અને છોકરા માટે લગ્નની લઘુત્તમ ઉંમર 15 વર્ષ છે. ઈરાની મહિલાઓ પરિવારના પુરુષ વડાની પરવાનગીથી માત્ર એક જ વાર લગ્ન કરી શકે છે. બીજી તરફ ઈરાની પુરુષો પણ ચાર મહિલાઓ સાથે લગ્ન કરી શકે છે.
ઈરાની મહિલા કાઝી અથવા કોર્ટની મદદથી તેના પતિને તલાક આપી શકે છે. આ માટે તેનો પતિ માનસિક રીતે અસ્થિર હોય, પત્નીને મારતો હોય, નશામાં હોય અથવા જેલની સજા ભોગવતો હોય. જો કે, ઈરાની પુરુષોને તેમની પત્નીને છૂટાછેડા આપવા માટે કાઝી અથવા કોર્ટની જરૂર નથી. તે પોતાની પત્નીને માત્ર ત્રણ વાર ‘તલાક’ કહીને તલાક આપી શકે છે.
ઈરાનમાં મહિલા માટે બુરખો અથવા હિજાબ પહેરવો ફરજિયાત છે. સ્ત્રીઓ ઢીલા-ફિટિંગના કપડાં જ પહેરી શકે છે. તેણે પોતાના શરીરને માથાથી પગ સુધી ઢાંકવું પડશે. જો કોઈ મહિલા આ નિયમોનું ઉલ્લંઘન કરે છે, તો પોલીસને તેને મારવાનો અને 6 મહિના સુધીની જેલની સજા તેમજ દંડ કરવાનો અધિકાર છે. ઈરાની મહિલાએ વિદેશ પ્રવાસ માટે તેના પતિ પાસેથી પરવાનગી લેવી પડે છે.
ઈરાનના ઉત્તરાધિકાર કાયદા અનુસાર, જો કોઈ પત્નીનું મૃત્યુ થાય છે, તો તેની મિલકત તેના પતિને જાય છે. જો પતિ મૃત્યુ પામે છે, તો તેની વિધવાને તેના હિસ્સાનો માત્ર 1/8 ભાગ મળે છે. તેના પુત્રને તેની પુત્રીની તુલનામાં પિતાની મિલકતમાં બમણો હિસ્સો મળે છે.
ઈરાની મહિલાઓને સ્ટેડિયમમાં પુરુષોની રમત જોવાની મંજૂરી નથી. જોકે, 2022 વર્લ્ડ કપ ક્વોલિફાયર માટે ફિફાના દબાણને પગલે મહિલાઓને આ વર્ષની શરૂઆતમાં સ્ટેડિયમમાં ફૂટબોલ મેચ જોવાની મંજૂરી આપવામાં આવી હતી.
ઈરાનમાં મહિલાઓ જાહેરમાં ડાન્સ કરી શકતી નથી. તેઓ ઘરની અંદર મહિલાઓની સામે જ ડાન્સ કરી શકે છે. જો કોઈ મહિલા મ્યુઝિક આલ્બમ લોન્ચ કરવા માંગતી હોય તો તેણે સરકારની ખાસ પરવાનગી લેવી પડે છે.
