આપણા ભારતમાં એવા ઘણા મંદિરો છે જેમના રહસ્યો આજ સુધી ઉકેલાયા નથી. આજે અમે તમને મહાકાલ શહેર ઉજ્જૈનમાં સ્થિત કાલ ભૈરવ મંદિર વિશે જણાવી રહ્યા છીએ. આ મંદિરની સૌથી મોટી વિશેષતા એ છે કે અહીં ભગવાન કાલ ભૈરવ હકીકતમાં દારૂ પીવે છે. આપણે જાણીએ છીએ તેમ, કાલ ભૈરવના દરેક મંદિરમાં ભગવાન ભૈરવને પ્રસાદ સ્વરૂપે દારૂ આપવામાં આવે છે. પરંતુ ઉજ્જૈનના કાલ ભૈરવ મંદિરમાં કાલ ભૈરવની મૂર્તિના મુખમાં જેવો દારૂ ભરેલા ગ્લાસ મુકવામાં આવે છે, ગ્લાસ ખાલી થઈ જાય છે.
હજાર વર્ષ જૂનું મંદિર
મધ્યપ્રદેશના ઉજ્જૈન શહેરથી લગભગ 8 KM. દૂર ક્ષીપ્રા નદીના કિનારે કાલભૈરવ મંદિર આવેલું છે. કાલભૈરવનું આ મંદિર આશરે છ હજાર વર્ષ જૂનું માનવામાં આવે છે. આ એક તાંત્રિક મંદિર છે. વામ પંથી મંદિરોમાં માંસ, દારૂ, બલિ, અર્પણ કરવામાં આવે છે. પ્રાચીન સમયમાં અહીં માત્ર તાંત્રિકોને જ આવવાની છૂટ હતી. તેઓ અહીં તાંત્રિક પ્રવૃત્તિઓ કરતા હતા. બાદમાં આ મંદિર સામાન્ય લોકો માટે ખોલવામાં આવ્યું હતું. થોડા વર્ષો પહેલા સુધી, અહીં પશુ બલિ પણ આપવામાં આવતી હતી. પરંતુ હવે આ પ્રથા બંધ કરી દેવામાં આવી છે. હવે ભગવાન ભૈરવને માત્ર દારૂ પીવડાવવામાં આવે છે. કાલ ભૈરવ મંદિરમાં દારૂ અર્પણ કરવાની પ્રથા સદીઓથી ચાલી આવી છે. તે ક્યારે, કેવી રીતે અને શા માટે શરૂ થયું તે કોઈ જાણતું નથી.
બટુક ભૈરવની મૂર્તિ મંદિરમાં કાલ ભૈરવની મૂર્તિની સામે ઝૂલામાં બેઠેલી છે. અન્ય દેવી -દેવતાઓની મૂર્તિઓ પણ બાહ્ય દિવાલો પર સ્થાપિત છે. હોલની ઉત્તર બાજુએ પાતાલ ભૈરવી નામની નાની ગુફા પણ છે.
કહેવાય છે કે ઘણા વર્ષો પહેલા એક અંગ્રેજ અધિકારીએ દારૂ ક્યાં જાય છે તે બાબતે સંપૂર્ણ તપાસ કરી હતી. આ માટે, તેમણે પ્રતિમાની આજુબાજુ ખૂબ જ ઊંડે સુધી ખોદકામ કર્યું હતું. પણ પરિણામ કશું ન આવ્યું. તે પછી તે અંગ્રેજ પણ કાલ ભૈરવનો ભક્ત બન્યો.
મંદિર સાથે જોડાયેલી કથા સ્કંદ પુરાણમાં છે –
મંદિરમાં દારૂ અર્પણ કરવાની વાર્તા પણ ઘણી રસપ્રદ છે. અહીંના પૂજારીઓ જણાવે છે કે આ સ્થળનું ધાર્મિક મહત્વ સ્કંદ પુરાણમાં જણાવવામાં આવ્યું છે. આ મુજબ, જ્યારે ચાર વેદના સર્જક ભગવાન બ્રહ્માએ પાંચમા વેદની રચના કરવાનું નક્કી કર્યું, ત્યારે દેવતા ભગવાન શિવના આશ્રયમાં ગયા અને તેમને આ કામ કરવાથી રોક્યા. બ્રહ્માજીએ તેમનું સાંભળ્યું નહીં. આના પર શિવ ગુસ્સે થયા અને બાળક બટુક ભૈરવને પોતાની ત્રીજી આંખથી પ્રગટ કર્યો. આ રોષે ભરાયેલા બાળકે ગુસ્સે થઈને બ્રહ્માજીનું પાંચમું માથું કાપી નાખ્યું. તે બ્રહ્માની હત્યાના પાપને દૂર કરવા માટે ઘણી જગ્યાએ ગયો, પરંતુ તેને મોક્ષ મળ્યો નહીં. પછી ભૈરવએ ભગવાન શિવની પૂજા કરી. શિવે ભૈરવને કહ્યું કે ઉજ્જૈનમાં ક્ષિપ્રા નદીના કિનારે સ્મશાનગૃહ પાસે તપસ્યા કરવાથી તે આ પાપમાંથી મુક્ત થશે. ત્યારથી અહીં કાલ ભૈરવની પૂજા કરવામાં આવે છે. બાદમાં અહીં એક મોટું મંદિર બનાવવામાં આવ્યું હતું. પરમાર વંશના રાજાઓ દ્વારા મંદિરનો જીર્ણોદ્ધાર કરવામાં આવ્યો હતો.
ભગવાન કાલ ભૈરવ સાથે સંબંધિત કેટલીક હકીકતો-
- કાલ ભૈરવ ભગવાન શિવનું અત્યંત ઉગ્ર અને અદભૂત સ્વરૂપ છે.
- તમામ પ્રકારની પૂજા, હવન, પ્રયોગોમાં રક્ષણ માટે તેમની પૂજા કરવામાં આવે છે.
- બ્રહ્માનું પાંચમું માથું ભૈરવ દ્વારા જ ઉતારવામાં આવ્યું હતું.
- તેમને કાશીના કોતવાલ માનવામાં આવે છે.
કાલ ભૈરવ મંત્ર અને સાધના –
મંત્ર – ॥ ऊं भ्रं कालभैरवाय फ़ट ॥
સાધના પદ્ધતિ – કાળા રંગના કપડાં પહેરીને કાળા રંગનું આસન મૂકવું, દક્ષિણ દિશા તરફ મો કરીને બેસવું અને રાત્રે ઉપરના મંત્રના 108 માળા કરવી
સર્વ પિતૃ અમાવસ્યા 2021 / જાણો સર્વ પિતૃ અમાવસ્યા ક્યારે છે? અને આ દિવસે શ્રાદ્ધ કરવાનું મહત્વ
મિત્રતા / જાણો તમારી કુંડળીના ગ્રહોથી તમારો મિત્ર કેવો હશે
રત્ન ભંડાર / રત્નોથી પણ ઘણા રોગોની સારવાર શક્ય છે, જાણો નવગ્રહોના મુખ્ય રત્નો
