ચંદ્રયાન-3ની સફર સાથે આજે સમગ્ર વિશ્વની નજર ભારત અને ઈસરોના કુશળ લોકો પર છે, જ્યાં પહોંચશે આ આશાનું વાહન ચંદ્રના તે ભાગો અને રહસ્યોને કે જે માનવ પહોંચથી દૂર રહી ગયા છે તેની શોધ કરશે. આજ ચંદ્રયાન-3 ની આ યાત્રા માટે અમારી ઘણી શુભકામનાઓ છે. સ્યાહ ફલક પર ચમકતો ચંદ્ર, જે કવિઓ અને ગઝલ વાચકોનો સૌથી પ્રિય વિષય હતો, તે હવે કાર કંપનીઓની નજર પણ ખેંચી ગયો છે. ચંદ્ર પર જવાનું દેખીતી રીતે ક્રિપ્ટોકરન્સીના ઉત્સાહીઓ, શેરબજારના ખેલાડીઓ અને હવે કાર કંપનીઓ માટે રફતારની લડાઈમાં ફેરવાઈ ગયું છે.
1969માં જ્યારથી યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સે ચંદ્રની સપાટી પર પોતાનો ધ્વજ ફરકાવ્યો છે ત્યારથી પૃથ્વીના આ પ્રિય ઉપગ્રહે લોકોનું ધ્યાન વધુને વધુ આકર્ષિત કર્યું છે. આલમ એ છે કે હ્યુન્ડાઈ, ટોયોટા અને જનરલ મોટર્સ જેવી ઘણી મોટી કંપનીઓ છે જે ચંદ્ર પર લુનાર રોવર ચલાવવાની તૈયારી કરી રહી છે. તાજેતરમાં, Kia અને Hyundai એ જાહેરાત કરી હતી કે બંને કાર કંપનીઓ ચંદ્રની સપાટી પર ગતિશીલતા ઉકેલો વિકસાવવા માટે 6 કોરિયન સંશોધન સંસ્થાઓ સાથે કામ કરી રહી છે. તે જ સમયે, નેશનલ એરોનોટિક્સ એન્ડ સ્પેસ એડમિનિસ્ટ્રેશન (નાસા) પણ લુનર સરફેસ સાયન્સ મોબિલિટી સ્ટ્રેટેજી પર કામ કરી રહ્યું છે.
શું છે નાસાની યોજના:
વિશ્વની સૌથી મોટી સ્પેસ એજન્સી નાસાનું કહેવું છે કે ચંદ્ર પર કેટલાક એવા વિસ્તારો છે જ્યાં મનુષ્ય સરળતાથી જઈ શકતો નથી, આ વિસ્તારોમાં અવકાશયાત્રીઓની પહોંચ પણ મર્યાદિત છે. અમેરિકાના આર્ટેમિસ મૂન મિશન સાથે સંકળાયેલી એજન્સી એક્સપ્લોરેશન સાયન્સ સ્ટ્રેટેજી એન્ડ ઈન્ટિગ્રેશન ઓફિસ (ESSIO) અંગે નાસાનું કહેવું છે કે આ એજન્સીએ ચંદ્ર પર લાંબા-ટ્રાવેલ રોવર્સ અને અન્ય ગતિશીલતા સહાયકોના અભ્યાસને વધુ સરળ બનાવ્યો છે. ભવિષ્યમાં, આવા ચંદ્ર-રોવર્સ વિકસાવવાની તૈયારીઓ ચાલી રહી છે, જે કોઈપણ સમસ્યા વિના ચંદ્રની સપાટી પર સ્વાયત્ત સ્થિતિમાં દોડી શકશે. આ રોવર્સ પણ ચંદ્રના તે ભાગો પર દોડી શકશે જ્યાં સૂર્યપ્રકાશ પડતો નથી અને અંધારાવાળા વિસ્તારોમાં કોઈપણ મુશ્કેલી વિના પોતાની જાતે જ નેવિગેટ કરી શકશે.
જ્યારે ચંદ્ર પર રોવરનો યુગ શરૂ થયો:
20 જુલાઇ, 1969 પહેલા, ચંદ્ર એકલો હતો… ઓછામાં ઓછા આપણા પૃથ્વીવાસીઓ માટે, તે આકાશના આગળના ભાગમાં માત્ર એક ચમકતો તારો હતો. પરંતુ અમેરિકાના એપોલો-11 મિશન દરમિયાન નીલ આર્મસ્ટ્રોંગ અને બઝ એલ્ડ્રિનના નાના માનવ પગલાંએ ચંદ્રનું કદ માપ્યું હતું. પહેલીવાર એવું લાગ્યું કે વિજ્ઞાનની સામે કશું જ અશક્ય નથી. એપોલો-11 પછી, અમેરિકાએ ચંદ્ર પર ઘણા મિશન મોકલ્યા, જેમાંથી કેટલાક નિષ્ફળ પણ થયા. પરંતુ વર્ષ 1971 માં, એપોલો-15 મિશન દરમિયાન, ચંદ્ર-રોવરને પ્રથમ વખત ચંદ્રની સપાટી પર મોકલવામાં આવ્યું હતું અને મિશનના કમાન્ડર ‘ડેવિડ રેન્ડોલ્ફ સ્કોટ’ ચંદ્રની સપાટી પર ચંદ્ર-રોવર ચલાવનાર પ્રથમ પૃથ્વીવાસી બન્યા હતા. લગભગ 52 વર્ષ પહેલા શરૂ થયેલો લુનર-રોવર્સનો આ યુગ આજે પણ અવિરત ચાલુ છે અને સમયની સાથે તે વધુ આગળ વધ્યો છે.
આ કંપનીઓની તૈયારી:
અત્યારે અમેરિકાના ત્રણ મૂન રોવર્સ ચંદ્રની સપાટી પર ઊભા છે. કોઈ દિવસ ટૂંક સમયમાં તેમની કતારમાં કેટલાક વધુ રોવર્સ પણ ઉમેરવામાં આવશે. થોડા વર્ષો પહેલા, જનરલ મોટર્સ અને લોકહીડ માર્ટિને જાહેરાત કરી હતી કે તેઓ “… અવકાશયાત્રીઓને ચંદ્રની સપાટી પર લઈ જવા માટે આગામી પેઢીના ચંદ્ર વાહનો વિકસાવવા માટે સાથે મળીને કામ કરી રહ્યા છે.” તે નાસાના આર્ટેમિસ પ્રોજેક્ટનો એક ભાગ છે જે મનુષ્યને ચંદ્ર પરથી પાછા લાવવાનો છે. આ સિવાય Hyundai, Toyota, Kia પણ પોતાના વ્યક્તિગત પ્રોજેક્ટ પર આ ઝડપે કામ કરી રહી છે.
જનરલ મોટર્સ લુનાર રોવર:
જનરલ મોટર્સ પાસે ચંદ્ર રોવર્સ બનાવવાનો અગાઉનો અનુભવ છે, તેણે બોઇંગ સાથે ભાગીદારીમાં ચંદ્રની સપાટી પર મોકલવામાં આવેલ પ્રથમ મૂન રોવર ડિઝાઇન કર્યું છે. જેનો ઉપયોગ 70ના દાયકાની શરૂઆતમાં એપોલો સ્પેસ પ્રોગ્રામ દરમિયાન કરવામાં આવ્યો હતો. હવે ડેટ્રોઇટ-આધારિત કાર નિર્માતા નવા રોવર સાથે ચંદ્રની સપાટી પર પહોંચવા માટે તૈયાર છે – અથવા લ્યુનર મોબિલિટી વ્હીકલ (LMV) – લોકહીડ માર્ટિન સાથે ભાગીદારીમાં બનેલ છે. બંને કંપનીઓએ આગામી આર્ટેમિસ મિશન માટે સંયુક્ત રીતે પ્રોટોટાઈપ તૈયાર કર્યો છે.
તે અવકાશયાત્રીઓને ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ પર લઈ જવા માટે વધુ શક્તિશાળી બેટરી સાથે ડિઝાઇન કરવામાં આવી છે, જ્યાં ભૂપ્રદેશ વધુ મુશ્કેલ અને ઠંડો છે, જે સૂર્યપ્રકાશના અભાવને કારણે અંધકારથી ભરેલો છે. તે એક સ્વાયત્ત (સ્વ-ડ્રાઇવિંગ) વાહન હશે. એકંદરે, તેનો ઉદ્દેશ્ય ચંદ્રની વધુ વ્યાપક અને લાંબા ગાળાની શોધખોળને સરળ બનાવવાનો છે.
હ્યુન્ડાઇ ટાઇગર એક્સ-1:
દક્ષિણ કોરિયાની કાર ઉત્પાદક હ્યુન્ડાઈએ તાજેતરમાં એક રોબોટ કાર કોન્સેપ્ટ રજૂ કર્યો છે, જે પૃથ્વી સિવાયના અન્ય ગ્રહોની સપાટી પર સરળતાથી ચાલી શકશે. હ્યુન્ડાઈના પ્રથમ અનક્રુડ અલ્ટીમેટ મોબિલિટી વ્હીકલ (UMV) કોન્સેપ્ટને કંપનીએ ટાઇગર X-1 નામ આપ્યું છે. વાઘનો હેતુ દૂરસ્થ અને દુર્ગમ ભૂપ્રદેશમાં પેલોડ વહન કરવાનો છે અને તેને ફોર-વ્હીલ ડ્રાઇવ વાહન અથવા ચતુર્ભુજ મશીન તરીકે ચલાવવા માટે ડિઝાઇન કરવામાં આવ્યો છે. આ વાહન હ્યુન્ડાઇ મોટર ગ્રૂપના ન્યૂ હોરાઇઝન્સ સ્ટુડિયો દ્વારા ઓટોડેસ્ક અને સનડબર્ગ-ફેરાર સાથે ભાગીદારીમાં વિકસાવવામાં આવી રહ્યું છે.
જો કે આ રોબોટ કારની ડિઝાઈન મુસાફરો માટે જગ્યા પૂરી પાડતી નથી, પરંતુ તે તેને જ્યાં પહેલા કોઈ માણસ (અથવા વાહન) ગયો ન હોય ત્યાં જઈ શકે છે. ચંદ્રની સપાટી પર દક્ષિણ ધ્રુવના તે વિસ્તારોની તપાસ માટે તે ખૂબ જ અનુકૂળ માનવામાં આવે છે. આ ડ્રાઈવરલેસ મશીન મોડ્યુલર આર્કિટેક્ચર, મજબૂત મેટલ લેગ્સ, 360-ડિગ્રી ટ્રેક્શન કંટ્રોલ ધરાવે છે.
જે અન્ય ગ્રહો પર ઉબડખાબડ કે ખરાબ રસ્તાઓ પર પણ સરળતાથી દોડી શકશે. તે ચંદ્રના ખાડામાંથી પણ સરળતાથી બહાર આવી શકે છે. તમને જણાવી દઈએ કે ચંદ્રની સપાટી પર ખાડાઓની સંખ્યા 14 લાખથી વધુ છે. ચંદ્ર પરનો સૌથી મોટો ખાડો દક્ષિણ ધ્રુવની નજીક છે. તેને પાર કરવા માટે તમારે તેની અંદર લગભગ 290 કિલોમીટર ચાલવું પડશે.
ટોયોટા લુનર ક્રુઝર:
વર્ષ 2019 માં, ટોયોટા અને જાપાન એરોસ્પેસ એક્સપ્લોરેશન એજન્સી (JAXA) એ હાઇડ્રોજન સંચાલિત મૂન રોવરના વિકાસની જાહેરાત કરી હતી. હવે વિશ્વની સૌથી મોટી વાહન નિર્માતા કંપની ટોયોટા આવા જ એક ચંદ્ર-રોવરને તૈયાર કરી રહી છે, જેને “લુનર ક્રુઝર” નામ આપવામાં આવ્યું છે. ટોયોટાએ આ રોવર માટે જાપાન એરોસ્પેસ એક્સપ્લોરેશન એજન્સી (JAXA) સાથે ભાગીદારી કરી છે.
ટોયોટા એક મૂન રોવર તૈયાર કરી રહી છે જેમાં અવકાશયાત્રીઓને અંદર સ્પેસ સૂટ પહેરવાની જરૂર નહીં પડે. ત્યાં લગભગ 460 ક્યુબિક ફીટ રહેવાની જગ્યા હશે – કટોકટીમાં ચાર લોકો માટે પૂરતી છે, પરંતુ આદર્શ રીતે બે લોકો. રોવરનો ઉપયોગ ચંદ્રના ધ્રુવીય પ્રદેશોનું અન્વેષણ કરવા માટે કરવામાં આવશે, મુખ્યત્વે એ જોવા માટે કે અવકાશયાત્રીઓ સ્થિર પાણી અને અન્ય સંસાધનોનો ઉપયોગ કરી શકે છે કે કેમ. આ રોવરનું વજન લગભગ 10 ટન હોવાનું અનુમાન છે. ઉપરાંત, તેને એવી રીતે તૈયાર કરવામાં આવી રહ્યું છે કે તે ચંદ્ર પરના ધૂળવાળા વાતાવરણ અને અતિશય તાપમાનનો સરળતાથી સામનો કરી શકે.
સ્પેસએક્સ ફ્લેક્સ મૂન રોવર:
પ્રખ્યાત અમેરિકન ઉદ્યોગપતિ એલોન મસ્કની કંપની SpaceX એ તાજેતરમાં જાહેરાત કરી હતી કે તે 2026 સુધીમાં પ્રથમ ખાનગી મૂન રોવર લોન્ચ કરશે. કેલિફોર્નિયા સ્થિત એસ્ટ્રોલેબે તેના ફ્લેક્સિબલ લોજિસ્ટિક્સ એન્ડ એક્સપ્લોરેશન (FLEX) રોવરને ચંદ્ર પરના આગામી સ્ટારશિપ મિશન પર લોન્ચ કરવા SpaceX સાથે કરાર કર્યો છે. Astrolabe એ એજન્સીના Lunar Terrain Vehicle (LTV) ને NASA ના સ્પષ્ટીકરણો પર આધારિત ડિઝાઇન કર્યું છે, અને કંપની આર્ટેમિસ મિશનના ભાગ રૂપે ફ્લેક્સનો સમાવેશ કરવાની આશા રાખે છે.
એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે, જ્યારે તે આવશે, ત્યારે ફ્લેક્સ ચંદ્રની સપાટી પર ફરવા માટેનું સૌથી મોટું અને શ્રેષ્ઠ ચંદ્ર રોવર હશે. તેના પ્રોટોટાઈપની તસવીરો જોઈને ખબર પડે છે કે તે ચાર દરવાજાવાળી કાર કરતા થોડી નાની હશે અને કાર્ગો લોડ સાથે તેનું વજન બે ટનથી વધુ હશે. તે બે અવકાશયાત્રીઓને લઈ જવા માટે સક્ષમ હશે, જે ઓનબોર્ડ પેનલનો ઉપયોગ કરીને વાહન ચલાવી શકે છે. ફ્લેક્સને વ્યક્તિગત ઓપરેટરની ગેરહાજરીમાં પણ દૂરથી નિયંત્રિત કરવા માટે ડિઝાઇન કરવામાં આવ્યું છે, અને તે રોબોટિક હાથથી સજ્જ છે.
બોનસ માહિતી:
છેલ્લું પરંતુ ઓછામાં ઓછું નથી, કેટલીક બોનસ માહિતી, એપોલો-15 મિશન દરમિયાન ચંદ્રની સપાટી પર દોડવા માટેનું પ્રથમ લુનર રોવિંગ વ્હીકલ (LRV) બોઇંગ દ્વારા બનાવવામાં આવ્યું હતું. આ રોવરને “મૂન બગી” તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. લુનર રોવિંગ વ્હીકલનો ઉપયોગ કરીને, એપોલો-15 અવકાશયાત્રીઓએ ત્રણ અલગ-અલગ ટ્રેક પર અંદાજે 28 કિલોમીટરનું અંતર કાપ્યું હતું. ચંદ્રની સપાટી પર ઉતરાણ વખતે તેનું વજન 209 કિલો અને બે અવકાશયાત્રીઓ અને તેમના સાધનોને લઈ જવા સમયે 700 કિલોગ્રામ હતું.
આ પણ વાંચો:Chandrayaan 3/PM મોદી દક્ષિણ આફ્રિકામાં નિહાળશે ચંદ્રયાન-3નું લાઈવ લેન્ડિંગ, વર્ચ્યુઅલ રીતે ISROમાં સાથે જોડાશે
આ પણ વાંચો:Chandrayaan 3/ચંદ્રયાન 3 ના ઉતરાણ પહેલા શાળાના બાળકોમાં ભારે ઉત્સાહ, યુપીમાં જોવા મળ્યો અદ્ભુત નજારો
આ પણ વાંચો:chandrayan-3/નાનકડા ગામના રહેવાસીનો ચંદ્રયાન-3 મિશનમાં છે ફાળો
