ભાજપ ગુજરાતમાં ક્લીન સ્વીપની હેટ્રિક કેમ ન કરી શક્યું? બનાસકાંઠા બેઠક કેમ હારી? જાણો

વર્ષ 2014 અને 2019 બંનેમાં, ભાજપ ગુજરાતમાં ક્લીન સ્વીપની હેટ્રિક લગાવવામાં ચૂકી ગયું. પાર્ટીએ રાજ્યની બનાસકાંઠા બેઠક ગુમાવી છે. એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે ભાજપ હેટ્રિક માત્ર એટલા માટે ચૂકી ગયું કારણ કે તે પોતાની પાર્ટીના આંતરિક વિરોધને કાબૂમાં ન રાખી શક્યું. બનાસકાંઠા બેઠકના આંકડા સાક્ષી આપી રહ્યા છે કે ભાજપના ઉમેદવારનો તેના જ સાથી પક્ષોએ પરાજય કર્યો હતો. આશ્ચર્યજનક બાબત એ છે કે કોંગ્રેસની ગેની બેન ઠાકોર 2022ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં પોતાની જ વિધાનસભા (વાવ)માં પાછળ રહી ગયા હોવા છતાં બનાસકાંઠા લોકસભા બેઠક પર જીત મેળવી હતી. ચાલો જાણીએ આ કેવી રીતે થયું.

પાર્ટીનું પ્રદર્શન કેવું રહ્યું?

આ વખતે ભારતીય જનતા પાર્ટીએ ગુજરાતમાં 5 લાખથી વધુ મતોના માર્જિન સાથે 4 બેઠકો અને 2 લાખથી વધુ મતોના માર્જિન સાથે લગભગ 10 બેઠકો જીતી છે. જોકે, આંતરિક વિરોધના અહેવાલો ચરમસીમાએ છે. આ કારણોસર, અન્ય ચાર બેઠકો પર માર્જિન ખરાબ રીતે ઘટ્યું. પાટણ બેઠક પણ પાર્ટી હારતા હારતા બચી.

ભાજપ આ સીટ કેમ ન બચાવી શક્યું?

બનાસકાંઠા બેઠકના આંકડા અનેક રસપ્રદ તથ્યોની સાક્ષી પૂરે છે. બનાસકાંઠામાં કુલ 7 વિધાનસભા બેઠકો છે જેમાંથી 4 ભાજપે સારા માર્જિનથી જીતી હતી. પરંતુ આ વખતે 1 સિવાય તમામ 3માં ભાજપ ખરાબ રીતે પાછળ રહી ગયું છે. જ્યારે બનાસકાંઠામાં બનાસ ડેરીના વિસ્તરણને જોતા બનાસ ડેરીના સ્થાપક ગલબાભાઈ ચૌધરીની પૌત્રી અને ભાજપના ઉમેદવાર ડો.રેખા બેન ચૌધરીની સાથે આવું ન થવું જોઈએ. પછી એવું તો શું થયું કે ગઈ વખતે જે સીટ જીતી હતી તે લગભગ 1.25 લાખના માર્જીનથી ભાજપ હારી ગઈ. આનું સૌથી મોટું કારણ છે ભાજપની આંતરિક વિખવાદ, જેના કારણે બનાસકાંઠાની બેઠકમાં હોબાળો થયો.

અનેક બેઠકો પર આવા પ્રયાસો થયા હતા. જામનગર ભાજપના ઉમેદવાર માટે પ્રચાર કરી રહેલા રાજ્યસભાના સાંસદ પરિમલ નથવાણીએ જીત બાદ અભિનંદન પાઠવતા પોતાની પોસ્ટમાં લખ્યું છે કે જામનગરમાં તોડફોડના પ્રયાસો છતાં તેઓ જીતી ગયા હતા. પરંતુ બનાસકાંઠા બેઠક પર આ પ્રયાસો કેવી રીતે સફળ થયા તે જાણવું ખૂબ જ રસપ્રદ રહેશે કારણ કે જ્ઞાતિ સમીકરણોથી સૌથી વધુ અસરગ્રસ્ત બનાસકાંઠામાં આ વખતે લડાઈ ચૌધરી વિરુદ્ધ અન્ય તમામ સમુદાયો વચ્ચે હોય તેવું લાગી રહ્યું હતું. તેમજ બનાસકાંઠામાં હાલમાં બનાસ ડેરી પર વર્ચસ્વ એક મોટો મુદ્દો છે. કે બનાસકાંઠા જેવા દુષ્કાળગ્રસ્ત વિસ્તારમાં પણ બનાસ ડેરીએ પશુપાલનને એક નવા આયામ પર પહોંચાડ્યું છે.

આ તમામ બાબતોની અસર દાંતા અને ધાનેરા વિધાનસભાના આદિવાસી મતદારોમાં પણ આ ચૂંટણીઓમાં જોવા મળી હતી. છેલ્લા ઘણા સમયથી દાંતા આદિવાસી બેઠકમાં આપણે જોઈ રહ્યા છીએ કે બનાસ ડેરી સાથે જોડાણ કરવાના ફાયદાને કારણે આદિવાસી મતદારોનો ઝુકાવ પણ ભાજપ તરફ છે. આ કારણે 2022ની ચૂંટણીમાં પણ ભાજપ આ વિધાનસભાને માત્ર 6327 મતોથી હારી ગયું હતું. આ વખતે દાંતાના આદિવાસીઓએ મોટી સંખ્યામાં ભાજપના ઉમેદવારને મતદાન કર્યું હતું. તેના બદલે, આદિવાસી બૂથ પર ભાજપના મતો વધ્યા છે પરંતુ સ્થાનિક સ્તરે ઝઘડાને કારણે દલિતો અને અન્ય સમુદાયોના મતો ભાજપમાંથી ડાઇવર્ટ થયા છે. બનાસકાંઠાના આદિવાસી વિસ્તારોમાં મિજાજ જોઈને એવું લાગતું હતું કે આ વખતે આદિવાસી બહુલ દાંતામાં ભાજપને ધાર મળશે, પરંતુ અહીં ભાજપ 11013 મતથી પાછળ રહી ગયું છે.

ધાનેરા બેઠક પર પણ આદિવાસીઓ અને ડેરી સાથે જોડાયેલા અન્ય સમાજના લોકોએ ભાજપને સમર્થન આપ્યું હતું પરંતુ રબારી સમાજનું પ્રભુત્વ ધરાવતી આ બેઠકમાં રબારી સમાજના મતો ભાજપમાં ટ્રાન્સફર થઈ શક્યા નથી. જ્યારે ભાજપના બળવાખોર ઉમેદવાર માવજીભાઈ દેસાઈ (રબારી સમાજના મોટા નેતા), જેમણે 2022 માં અપક્ષ તરીકે આ બેઠક જીતી હતી, તે આ સમયે ભાજપના ઉમેદવાર રેખા બેન ચૌધરી સાથે દરેક જગ્યાએ પ્રચાર કરતા જોવા મળ્યા હતા. પરંતુ અપક્ષ તરીકે માવજીભાઈ 35696 મતોથી ધાનેરા વિધાનસભા જીત્યા હતા અને આ ચૂંટણીઓમાં ભાજપ માત્ર 1650 મતોની લીડ મેળવી શક્યું હતું. થરાદના ભાજપના ધારાસભ્ય અને ખુદ વિધાનસભાના અધ્યક્ષ શંકરભાઈ ચૌધરી ધાનેરા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત ન કરતા હોત તો કદાચ આ લીડ પણ પ્રાપ્ત થઈ ન હોત.

બનાસકાંઠાની ચૂંટણીમાં શંકર ચૌધરીનું સમગ્ર ધ્યાન આ વખતે તેમની બેઠક થરાદ સિવાય વાવ, ધાનેરા અને દાંતા પર હતું. કદાચ તેનું સૌથી મોટું કારણ એ હતું કે 2022માં ભાજપે આ ત્રણેય બેઠકો ગુમાવી હતી. ઉપરાંત સમગ્ર લોકસભા મતવિસ્તારમાં આ તમામ બેઠકો પર ઠાકોર મતદારોની સંખ્યા પણ સૌથી વધુ છે. થરાદનું પરિણામ અપેક્ષા મુજબ જ આવ્યું હતું. 2022 માં, શંકરભાઈ ચૌધરી અહીં 26506 મતોથી જીત્યા હતા અને આ વખતે આ બેઠક પર ચૌધરી-પટેલ વોટ નુકસાન છતાં (તોડફોડનો બીજો સંકેત), ભાજપને 14586 મતોની લીડ મળી હતી.