હિન્દુ ધાર્મિક ગ્રંથોમાં ભગવાન વિષ્ણુના અનેક અવતારોની કથા વર્ણવેલી છે. એ અનુસાર ભગવાન વિષ્ણુએ કાચબાનો અવતાર લઈ સમુદ્ર મંથન કરવામાં મદદ કરી હતી. ભગવાન વિષ્ણુનો આ કચ્છબ અવતાર કુર્મ અવતાર તરીકે પણ ઓળખાય છે. કુર્મ જયંતિ વૈશાખ માસની પૂર્ણિમાને ઉજવવામાં આવે છે.
દંતકથા: દુર્વાશા ઋષીએ પોતાના અપમાન ને લઇ દેવરાજ ઇન્દ્રને ‘શ્રી’ (લક્ષ્મી) થી હીન થવા શ્રાપ આપ્યો હતો. ભગવાન વિષ્ણુએ શ્રાપ મુક્તિ માટે અસુરોની સાથે ઇન્દ્રને ‘સમુદ્ર મંથન’ કરવા કહ્યું અને રાક્ષસોને અમૃતની લાલચ આપી. ત્યારે દેવ અને દાનવો એ સાથે મળીને સમુદ્ર મંથન કર્યું.
સમુદ્ર મંથન માટે તેમણે માધાંચલ પર્વતનું વલોણું અને નાગરાજ વાસુકી નેતી બનાવી. પરંતુ નીચે કોઈ આધાર ન હોવાને કારણે, પર્વત દરિયામાં ડૂબવા લાગ્યો. આ જોઈને ભગવાન વિષ્ણુએ એક વિશાળ કુર્મા (કાચબા) નું રૂપ ધારણ કર્યું અને સમુદ્રમાં માધાંચલ પર્વતનો આધાર બની ગયા.
ભગવાન કુર્માની વિશાળ પીઠ પર માધાંચલ પર્વત ઝડપથી વાલોનાનું કામ કરવા લાગ્યું અને આમ સમુદ્ર મંથન પૂર્ણ થયું. સમુદ્ર મંથન માં એક પછી એક રત્ન બહાર આવવા લાગ્યા. કુલ 14 રત્નો બહાર આવ્યા.
