જાન્યુઆરી મહિનાનો સૌથી મોટો તહેવાર મકરસંક્રાંતિ ખૂબ જ ઉત્સાહ સાથે ઉજવવામાં આવે છે. હિંદુ કેલેન્ડર મુજબ, મકરસંક્રાંતિનો તહેવાર પોષ મહિનાની દ્વાદશી તારીખે ઉજવવામાં આવે છે. આ વખતે આજે મકરસંક્રાંતિની ઉજવણી કરવામાં આવી રહી છે. પરંતુ પંચાંગના તફાવતને કારણે કેટલીક જગ્યાએ 15 જાન્યુઆરીએ મકર સંક્રાંતિ પણ ઉજવવામાં આવશે. આ દિવસે સૂર્ય દક્ષિણાયનથી ઉત્તરાયણ તરફ જાય છે. જેનો અર્થ થાય છે કે સૂર્ય ઉત્તર તરફ આગળ વધે છે. આ દિવસથી દિવસો લાંબા અને રાત ટૂંકી થવા લાગે છે.
જ્યોતિષ શાસ્ત્રની માન્યતાઓ અનુસાર, મકરસંક્રાંતિના દિવસે સૂર્ય ધનરાશિ છોડીને મકર રાશિમાં પ્રવેશ કરે છે, જેને મકરસંક્રાંતિ કહેવામાં આવે છે. મકરસંક્રાંતિથી તમામ પ્રકારના શુભ કાર્ય ફરી શરૂ થાય છે. મકરસંક્રાંતિ પર પવિત્ર નદીઓમાં સ્નાન, પૂજા અને દાનનું વિશેષ મહત્વ છે. મકરસંક્રાંતિના દિવસે સવારે સ્નાન કર્યા બાદ સૂર્યદેવને અર્ઘ્ય અર્પણ કરતી વખતે ઘણી વસ્તુઓનું દાન કરવામાં આવે છે. ચાલો જાણીએ કે મકરસંક્રાંતિ પર કેટલીક વસ્તુઓનું દાન કરવું ખૂબ જ શુભ અને ફળદાયી માનવામાં આવે છે.
1- તલનું દાન
મકરસંક્રાંતિ પર સૌથી વધુ તલનું દાન કરવાની પરંપરા છે. મકરસંક્રાંતિને શાસ્ત્રોમાં તિલ સંક્રાંતિ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. કાળા તલ અને તલથી બનેલી વસ્તુઓનું દાન કરવાથી પુણ્ય લાભ મળે છે. ખાસ કરીને શનિદેવને પ્રસન્ન કરવા માટે તલનું દાન કરવામાં આવે છે. આ સિવાય સૂર્યદેવ અને ભગવાન વિષ્ણુ પણ તલનું દાન કરવાથી પ્રસન્ન થાય છે. મકરસંક્રાંતિ પર તલનું દાન કરવા પાછળ એક કથા છે, વાસ્તવમાં શનિદેવતાએ પોતાના ક્રોધિત પિતા સૂર્યદેવની પૂજા માટે કાળા તલનો ઉપયોગ કર્યો હતો. તેનાથી પ્રસન્ન થઈને સૂર્યદેવે વરદાન આપ્યું હતું કે જ્યારે પણ તે મકર રાશિમાં આવશે ત્યારે તેની પૂજા કરીને તલનું દાન કરીને પ્રસન્ન થશે. આ દિવસે તલનું દાન કરવાથી શનિદોષ પણ દૂર થાય છે.
2- ખીચડીનું દાન
મકરસંક્રાંતિને ખીચડી તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. આ દિવસે ખીચડીનું દાન અને ખીચડી બનાવવાથી વિશેષ પુણ્ય મળે છે. મકરસંક્રાંતિ પર ખીચડી કિરણના રૂપમાં ચોખા અને કાળા અડદની દાળનું દાન કરવામાં આવે છે. કાળા અડદનું દાન કરવાથી શનિદેવ પ્રસન્ન થાય છે, જેના કારણે વ્યક્તિમાંથી શનિદોષ દૂર થાય છે અને ચોખાનું દાન કરવાથી અક્ષય ફળ મળે છે.
3- ગોળનું દાન
મકરસંક્રાંતિ પર ગોળનું દાન કરવાથી અને ગોળથી બનેલી વસ્તુઓ ખાવાથી વિશેષ લાભ થાય છે. જ્યોતિષશાસ્ત્રમાં ગોળનો સંબંધ ગુરુ ગ્રહ સાથે છે. મકરસંક્રાંતિ પર ગોળનું દાન કરવાથી શનિ, ગુરુ અને સૂર્ય ત્રણેય પ્રસન્ન થાય છે.
4- મીઠાનું દાન
મકરસંક્રાંતિ પર મીઠાનું દાન કરવાનો રિવાજ છે. મીઠાનું દાન કરવાથી વિશેષ લાભ થાય છે. શાસ્ત્રોમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે મકરસંક્રાંતિ પર મીઠું દાન કરવાથી ખરાબ અને ખરાબ શક્તિઓનો નાશ થાય છે અને તમારો ખરાબ સમય પણ ટળી જાય છે. તેથી મકરસંક્રાંતિના દિવસે મીઠું દાન કરવું શુભ માનવામાં આવે છે.
5- વૂલન કપડાનું દાન
જન્મકુંડળીમાંથી શનિ અને રાહુના દોષોને દૂર કરવા માટે મકરસંક્રાંતિ પર ઊની વસ્ત્રોનું દાન કરવું પણ ખૂબ જ શુભ માનવામાં આવે છે. આ દિવસે કોઈપણ ગરીબ જરૂરિયાતમંદને અથવા કોઈપણ આશ્રમમાં ઊની કપડાં, ધાબળા અવશ્ય દાન કરવા જોઈએ.
6- દેશી ઘીનું દાન
મકરસંક્રાંતિના દિવસે દેશી ઘી અને તેમાંથી બનેલી મીઠાઈનું દાન કરવું ખૂબ જ શુભ માનવામાં આવે છે. ઘીનો સંબંધ ગુરુ અને સૂર્ય સાથે છે, આ કારણથી માન, કીર્તિ અને ભૌતિક સુવિધાઓ મેળવવા માટે મકરસંક્રાંતિ પર દેશી ઘીનું દાન કરવામાં આવે છે.
7- રેવડીનું દાન
મકરસંક્રાંતિના દિવસે ગંગામાં સ્નાન કર્યા પછી ગરીબોને રેવડીનું દાન કરવું ખૂબ જ શુભ છે.
8- નવા વસ્ત્રોનું દાન
મકરસંક્રાંતિ પર ગરીબો અને જરૂરિયાતમંદોને નવા વસ્ત્રોનું દાન કરવું જોઈએ.
9- પક્ષીઓને ખવડાવો
મકરસંક્રાંતિના દિવસે પક્ષીઓને અનાજ ખવડાવવું શુભ માનવામાં આવે છે.
10- ગાયને લીલો ચારો ખવડાવો
મકરસંક્રાંતિના દિવસે ગાયને લીલો ચારો ખવડાવવાથી પુણ્ય મળે છે.
11– તેલનું દાન
મકરસંક્રાંતિના દિવસે સૂર્યદેવની પૂજા કર્યા બાદ શનિદેવને પ્રસન્ન કરવા માટે તેલનું દાન કરો.
