ગાંધીનગરઃ સૌરાષ્ટ્રનો ત્રીજા ભાગનો વિસ્તાર એટલે કે 75 ટકા વિસ્તાર એશિયાટિક લાયન્સ એટલે કે એશિયાટિક સિંહોનું ઘર બનવાની તૈયારીમાં છે. આમ છેલ્લી ગણતરી મુજબ 674 પર પહોંચેલા સિંહોને હવે ફરવા માટે વધુ વિશાળ વિસ્તાર મળશે. સરકારે ગીર અભયારણ્યને હાલના 10,000 ચોરસ કિ.મી.થી વિસ્તારીને 30,000 ચોરસ કિ.મી. કરવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો છે.
આનો અર્થ એ થશે કે સિંહો માટે સુરક્ષિત વિસ્તાર હવે અમરેલી, મહુવા અને પાલિતાણાથી આગળ વધારવામાં આવશે અને નવા સ્થળોએ ફોરેસ્ટ પેટ્રોલિંગ ટીમો તૈનાત કરવામાં આવશે. સરકારને મંજૂરી માટે મોકલવામાં આવેલી દરખાસ્તમાં રાજકોટ શહેર, જસદણ, જેતપુર, બોટાદ અને ભાવનગર નજીકના વિસ્તારોનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે, એમ સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું.
તે મે 2007માં હતું કે ગુજરાત સરકારે ગીર અભયારણ્ય અને રાષ્ટ્રીય ઉદ્યાનની સંરક્ષિત સીમાઓની બહારના વિસ્તારોને તેમની વસ્તીને ધ્યાનમાં લઈને સમાવવા માટે ગ્રેટર ગીરની વિભાવનાને સૂચિત કરી હતી. તે દરિયાકાંઠાના વિસ્તારો, શેત્રુંજી નદીના પેચ, મહુવા અને પાલિતાણાને આવરી લેતા અમરેલીથી વિસ્તરેલું હતું.
છેલ્લા કેટલાક સમયથી, સિંહોની વસ્તી વધી રહી છે, તેમના માટે સંરક્ષિત વિસ્તારને વિસ્તારવાની અને નવા સ્થળોએ તૈનાત કરવા માટે જવાબદાર વન અધિકારીઓની કેડર બનાવવાની જરૂર વર્તાતી હતી. અત્યાર સુધી, ફક્ત વન્યજીવ વિભાગ દ્વારા વિસ્તારોની સંભાળ લેવામાં આવતી હતી, પરંતુ એકવાર જાહેરનામું બહાર પાડવામાં આવ્યા પછી સામાજિક વનીકરણ કર્મચારીઓને જવાબદાર બનાવવામાં આવશે. તેઓને પેટ્રોલિંગ માટે તમામ જરૂરી સુવિધાઓ પણ મળશે,” એમ વરિષ્ઠ વન અધિકારીએ જણાવ્યું હતું.
ફોરેસ્ટરને દર મહિને ઓછામાં ઓછા 1,600 કિમીની મુસાફરી કરવાની જરૂર પડશે જ્યારે બીટ ગાર્ડે 1,200 કિમીની મુસાફરી કરવી પડશે. આ વ્યવસ્થા સુનિશ્ચિત કરશે કે તેઓ બે દિવસમાં ઓછામાં ઓછા એક વખત સમગ્ર સંરક્ષિત વિસ્તારમાં પેટ્રોલિંગ કરે.
16 વર્ષ પછી લાંબા સમયથી પડતર માંગણીને આખરે ગંભીરતાથી લેવામાં આવી રહી છે. બૃહદ ગીરના વિસ્તરણની દરખાસ્તમાં સિંહો દ્વારા ચિહ્નિત કરાયેલા તમામ સ્થળોનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે,” વરિષ્ઠ વન અધિકારીએ ઉમેર્યું.
નિત્યાનંદ શ્રીવાસ્તવે, ચીફ વાઇલ્ડલાઇફ વોર્ડન અને મુખ્ય મુખ્ય વન સંરક્ષક (વન્યપ્રાણી) જણાવ્યું હતું કે, “ગ્રેટર ગીરમાં નવા વિસ્તારો ઉમેરવાની દરખાસ્ત ઉચ્ચ સત્તાવાળાઓને મોકલી દેવામાં આવી છે અને તેના અંગે ટૂંક સમયમાં નિર્ણય લેવામાં આવશે. એકવાર નિર્ણય થાય પછી સિંહને લગતી પ્રવૃત્તિઓ નવા વિસ્તારોમાં સ્થાનિક લોકોમાં સંરક્ષણ અને જાગૃતિ અભિયાન હાથ ધરવામાં આવશે.”
અન્ય એક વરિષ્ઠ અધિકારીએ સિંહની સંખ્યામાં વધારો થવા પાછળ છેલ્લા કેટલાક દાયકાઓમાં લાગુ કરાયેલી વિવિધ સંરક્ષણ વ્યૂહરચનાઓ અને દરમિયાનગીરીઓને આભારી છે. આમાં વધુ લોકોની ભાગીદારી અને સમર્થન, સુધારેલ રહેઠાણ વ્યવસ્થાપન, શિકારના આધારમાં વધારો, માનવ-સિંહ સંઘર્ષમાં ઘટાડો અને આધુનિક ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ વગેરેનો સમાવેશ થાય છે.
1990માં, સિંહો માટેનો સંરક્ષિત વિસ્તાર 6,600 ચોરસ કિમીમાં ફેલાયેલો હતો, જે 2001માં વધીને 12,000 ચોરસ કિમી અને 2010માં 20,000 ચોરસ કિમી થયો હતો. બૃહદ ગીર અભયારણ્ય 30,000 ચોરસ કિમીને આવરી લેતું હોવાથી, સિંહોના સંરક્ષિત ક્ષેત્રના કદમાં વધારો થશે.
આ પણ વાંચોઃ
આ પણ વાંચોઃ
આ પણ વાંચોઃ
