મહાભારતની વાર્તા જેટલી રસપ્રદ છે એટલી જ રહસ્યમય પણ છે. મહર્ષિ વેદવ્યાસ દ્વારા રચિત મહાભારત ગ્રંથમાં ઘણા મુખ્ય પાત્રો છે, ભીષ્મ પિતામહ પણ તેમાંથી એક છે. ભીષ્મ પિતામહ એકમાત્ર એવું પાત્ર છે જે મહાભારતમાં આરંભથી અંત સુધી રહ્યા.
તીર માર્યા પછી ભીષ્મ 58 દિવસ જીવ્યા. તે સૂર્ય ઉગવાની રાહ જોઈ રહ્યા હતા. પછી, અસાધ્ય રોગના વરદાન સાથે, સૂર્ય ઉત્તરાયણ થઈ ગયા પછી તેમણે પોતાનો જીવ આપ્યો. મરતા પહેલા ભીષ્મે યુધિષ્ઠિરને રાજધર્મનો ઉપદેશ પણ આપ્યો હતો. ભીષ્મ પિતામહની જન્મજયંતિ (ભીષ્મ જયંતિ 2022) પોષ મહિનાના કૃષ્ણ પક્ષની નવમી તારીખે ઉજવવામાં આવે છે. આ વખતે આ તારીખ 26 જાન્યુઆરી, બુધવાર છે. આ અવસર પર અમે તમને તેમની સાથે જોડાયેલી કેટલીક રસપ્રદ વાતો જણાવી રહ્યા છીએ, જે નીચે મુજબ છે…
1. ભીષ્મ પિતામહ તેમના પાછલા જન્મમાં વસુ (એક પ્રકારનો દેવ) હતા. તેમણે ઋષિ વસિષ્ઠની ગાયનું બળજબરીથી અપહરણ કર્યું, જેના કારણે ઋષિએ તેમને મનુષ્ય સ્વરૂપમાં જન્મ લેવા અને જીવનભર બ્રહ્મચારી રહેવાનો શ્રાપ આપ્યો.
2. ભીષ્મ રાજા શાંતનુ અને ગંગાના આઠમા સંતાન હતા. બાળપણમાં તેમનું નામ દેવવ્રત હતું. તેમણે પરશુરામ પાસેથી શસ્ત્રવિદ્યા શીખી હતી. એકવાર દેવવ્રતે તીર વડે ગંગાના પ્રવાહને અટકાવ્યો. દેવવ્રતની યોગ્યતા જોઈને શાંતનુએ તેને રાજકુમાર બનાવ્યો.
3. દેવવ્રતે તેમના પિતાની જીવનભર બ્રહ્મચારી રહેવાની અને હસ્તિનાપુરની સેવા કરવાની ઈચ્છા પૂરી કરવા માટે શપથ લીધા હતા. આવી ભયાનક પ્રતિજ્ઞા લેવાને કારણે તેમનું નામ ભીષ્મ પડ્યું. ખુશ થઈને શાંતનુએ તેને ઈચ્છામૃત્યુનું વરદાન આપ્યું.
4. કુરુક્ષેત્ર યુદ્ધની શરૂઆત પહેલા યુધિષ્ઠિર ભીષ્મ પિતામહ પાસેથી યુદ્ધની પરવાનગી લેવા આવ્યા હતા. પ્રસન્ન થઈને ભીષ્મે તેને યુદ્ધમાં વિજયનું વરદાન આપ્યું. ભીષ્મે પોતે પણ પોતાના મૃત્યુનું રહસ્ય પાંડવોને કહી દીધું હતું.
5. યુદ્ધમાં ભીષ્મ દ્વારા પાંડવોની સેનાનો વિનાશ જોઈને શ્રી કૃષ્ણ ખૂબ ગુસ્સે થયા. અર્જુનને ભીષ્મ પર પૂરા બળથી હુમલો ન કરતો જોઈને તે પોતે ચક્ર લઈને ભીષ્મને મારવા દોડ્યા. ત્યારે અર્જુને શ્રી કૃષ્ણને રોક્યા અને ભીષ્મ સાથે પુરી શક્તિથી યુદ્ધ કરવા લાગ્યા.
6. ભીષ્મે તેમના ગુરુ પરશુરામ સાથે પણ યુદ્ધ કર્યું હતું. આ યુદ્ધ 23 દિવસ સુધી ચાલ્યું. અંતે ભગવાન પરશુરામે તેમના પૂર્વજોની આજ્ઞા માનીને તેમના શસ્ત્રો રાખ્યા હતા. આ રીતે આ યુદ્ધમાં કોઈની હાર કે જીત થઈ નથી.
7. ભીષ્મ પિતામહ કૌરવ સેનાના પ્રથમ સેનાપતિ હતા. 18 દિવસ સુધી ચાલેલા આ યુદ્ધમાં ભીષ્મ પિતામહ 10 દિવસ સુધી કૌરવ સેનાના સેનાપતિ હતા. આ 10 દિવસમાં તેણે પાંડવોની સેનાનો ભયંકર નાશ કર્યો અને અનેક મહારથીઓને પણ મારી નાખ્યા.
8. જ્યારે ધૃતરાષ્ટ્ર, ગાંધારી અને કુંતી વનપ્રસ્થ આશ્રમમાં રહેતા હતા ત્યારે પાંડવો તેમને મળવા આવ્યા હતા. પછી મહર્ષિ વેદ વ્યાસ પણ ત્યાં આવ્યા. મહર્ષિએ ભીષ્મ વગેરે જેવા તેમના દૃઢતાના બળથી એક રાતના યુદ્ધમાં માર્યા ગયેલા તમામ યોદ્ધાઓને પુનર્જીવિત કર્યા હતા.
