Budget 2023: દેશનું સામાન્ય બજેટ રજૂ થવામાં માત્ર એક દિવસ બાકી છે. આગામી 1 ફેબ્રુઆરી, 2023 ના રોજ, નાણા પ્રધાન નિર્મલા સીતારમણ સંસદમાં તેમના કાર્યકાળનું સતત પાંચમું બજેટ ભાષણ આપશે. 2024ની સામાન્ય ચૂંટણી પહેલા રજૂ થનાર આ બજેટ મોદી સરકાર માટે ખૂબ જ ખાસ છે. દેશનું સામાન્ય બજેટ (બજેટ 2023) રજૂ થવાનું છે. Budget 2023 આખા દેશની જનતા આની રાહ જોઈ રહ્યા છે. Budget 2023 પીએમ નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વવાળી સરકાર માટે આ બજેટ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે, કારણ કે 2024ની લોકસભા ચૂંટણી પહેલા રજૂ થનારું મોદી સરકારનું આ છેલ્લું પૂર્ણ બજેટ છે. નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણ 1 ફેબ્રુઆરી 2023ના રોજ સવારે 11 વાગ્યે સંસદમાં દેશનો આ જ હિસાબ જનતા સમક્ષ રજૂ કરશે.
2017 થી રેલ બજેટની પરંપરા બદલાઈ
Budget 2023 સામાન્ય બજેટમાં સંરક્ષણ, શિક્ષણ અને આરોગ્યની સાથે ભારતીય રેલ્વે સંબંધિત મહત્વપૂર્ણ જાહેરાતો પણ કરવામાં આવશે. અત્રે જણાવી દઈએ કે મોદી સરકારે પોતાના કાર્યકાળ દરમિયાન બજેટ સાથે જોડાયેલી ઘણી જૂની પરંપરાઓ બદલી છે, જેમાં રેલવે બજેટ પણ સામેલ છે. વર્ષ 2017 પહેલા ભારતીય રેલ્વે માટે એક અલગ રેલ બજેટ રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું.
સામાન્ય બજેટ પહેલા રેલ બજેટ રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું
દેશનું રેલ્વે બજેટ અલગથી રજૂ કરવાની પરંપરા નવી ન હતી, પરંતુ આઝાદી પહેલાથી ચાલી આવતી હતી. દેશમાં રેલવે માટે અલગ બજેટની પ્રક્રિયા 1924થી ચાલી રહી હતી. આ સામાન્ય બજેટની રજૂઆતના એક દિવસ પહેલા રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું, પરંતુ જ્યારે કેન્દ્રમાં નરેન્દ્ર મોદી સરકાર સત્તામાં આવી ત્યારે વર્ષ 2016માં રેલ બજેટની પરંપરાને બદલવાનું કામ કરવામાં આવ્યું હતું. નરેન્દ્ર મોદી સરકારે દેશના સામાન્ય બજેટ સાથે રેલ્વે બજેટ રજૂ કરવાની જાહેરાત કરી હતી અને 2017થી તેને એકસાથે રજૂ કરવાનું શરૂ કર્યું હતું.
92 વર્ષ જૂની પરંપરા બદલી
નરેન્દ્ર મોદી સરકારે 92 વર્ષથી ચાલી આવતી આ પરંપરાનો અંત લાવીને કેન્દ્રીય બજેટ અને રેલ બજેટ એકસાથે રજૂ કરવાનું શરૂ કર્યું અને તે અત્યાર સુધી ચાલુ છે. મોદી સરકારમાં તત્કાલિન નાણાપ્રધાન અરુણ જેટલીએ સૌથી પહેલા સામાન્ય બજેટની સાથે રેલવે બજેટ પણ રજૂ કર્યું હતું.
નીતિ આયોગની સલાહનું અનુસરણ
નીતિ આયોગે સરકારને દાયકાઓ જૂની આ પ્રથાને ખતમ કરવાની સલાહ પણ આપી હતી. વિવિધ સત્તાવાળાઓ સાથે ઘણી ચર્ચા અને વિચાર-વિમર્શ બાદ સરકારે રેલવે બજેટને સામાન્ય બજેટ સાથે મર્જ કરવાનો નિર્ણય લીધો હતો. ત્યારથી, બ્રિટિશ શાસન દરમિયાન 1924 થી જારી કરાયેલ રેલ બજેટ સંબંધિત પરંપરા બદલાઈ ગઈ.
