આચાર્ય ચાણક્ય જેમણે લોકોમાં દેશભક્તિની ભાવના જગાડી અને દેશ માટે બલિદાન આપવાનો માર્ગ મોકળો કર્યો. આચાર્ય ચાણક્યએ તેમના જીવનકાળ દરમિયાન ઘણા ગ્રંથો લખ્યા, જેમાંથી કેટલાક આજે પણ પ્રચલિત છે. ચાણક્ય નીતિ પણ તેમાંથી એક છે. ચાણક્ય નીતિમાં જીવન વ્યવસ્થાપનના ઘણા સૂત્રો જણાવવામાં આવ્યા છે. આ સ્ત્રોતોને ધ્યાનમાં રાખીને, ઘણી સમસ્યાઓ ટાળી શકાય છે. ચાણક્ય નીતિથી જાણો કોણ સૂઈ રહ્યું છે, પછી તેમને ઉઠાડવું યોગ્ય છે.
1. વિદ્યાર્થી: આચાર્ય ચાણક્યના મતે, વિદ્યાર્થીઓ ભવિષ્યનો પાયો નાખે છે, તેમના ખભા પર રાષ્ટ્રને આગળ લઈ જવાની જવાબદારી હોય છે. તેથી વિદ્યાર્થીઓએ અભ્યાસ કરતી વખતે સૂવું ન જોઈએ, આવું કરવું દેશના હિતમાં નથી. અને જો કોઈ વિદ્યાર્થી પરીક્ષા સમયે સૂતો હોય તો તેને તરત જ જગાડવો જોઈએ જેથી તે યોગ્ય રીતે પ્રેક્ટિસ કરી શકે. પરીક્ષામાં સૂઈ રહેલા વિદ્યાર્થીઓ માત્ર પોતાનું જ નહીં પરંતુ દેશનું પણ નુકસાન કરે છે.
2. નોકરઃ આચાર્ય ચાણક્ય અનુસાર, જો કોઈ નોકર પોતાનું કામ છોડીને સૂતો જોવા મળે તો તેને તરત જ જગાડવો જોઈએ, નહીંતર માલિક તેના પર ગુસ્સે થઈ શકે છે અને તેને નોકરીમાંથી પણ કાઢી શકે છે. નોકર સૂવાના કારણે ઘણા મહત્વપૂર્ણ કામ અધૂરા રહી શકે છે. નોકરે પણ પહેલા બધા જરૂરી કામ કરવા જોઈએ અને પછી જ આરામ કરવો જોઈએ.
3. રાહદારીઓ-આચાર્ય ચાણક્ય કહે છે કે ક્યારેક રસ્તાની લંબાઇના કારણે રાહદારીઓ પણ થાક દૂર કરવા માટે રસ્તામાં સૂઈ જાય છે, પરંતુ આવું કરવું તેમના માટે નુકસાનકારક સાબિત થઈ શકે છે. ત્યાંથી પસાર થનાર વ્યક્તિની ઊંઘના કારણે તેનો સામાન ચોરાઈ શકે છે અથવા તેને અન્ય કોઈ પ્રકારનું નુકસાન પણ થઈ શકે છે. તેથી, પસાર થનાર વ્યક્તિએ મુસાફરી દરમિયાન સાવધાન રહેવું જોઈએ, અને ઊંઘવું નહીં.
4. ભૂખ્યો વ્યક્તિઃ જો ભૂખ્યો વ્યક્તિ સૂતો હોય તો તેને જગાડવો જોઈએ અને ખોરાક આપવો જોઈએ, પછી ભલે તે તમારો દુશ્મન હોય. ઘણી વખત લોકો ઘરમાં વિવાદને કારણે ભૂખ્યા સૂઈ જાય છે, આવી સ્થિતિમાં તેઓ પોતાને નુકસાન પહોંચાડે છે કારણ કે તેમની તબિયત બગડી શકે છે અથવા ભૂખ્યા રહેવાને કારણે તેમને અન્ય સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડી શકે છે.
5. ચોકીદારઃ જાન-માલની સુરક્ષાની જવાબદારી ચોકીદારના ખભા પર રહે છે, જો તે સૂતો હોય તો પણ નુકસાન ચોક્કસ છે. ચોકીદારનું કામ કરવું સહેલું નથી, તેથી ઘણી વખત વ્યક્તિ ઈચ્છા વગર પણ સૂઈ જાય છે. જો તમે કોઈ સુતેલા ચોકીદારને જોશો તો તેને જગાડો અને તેને જવાબદારીનો અહેસાસ કરાવો જેથી કોઈ અનિચ્છનીય બનાવ ન બને.
