China Punish Bhutan: ભારત સાથે ભૂટાનની વધતી મિત્રતા ચીનને પરેશાન કરી રહી છે. આ જ કારણ છે કે ચીન સરહદ વિવાદ વધારીને એક રીતે ભૂટાનને ધમકી આપવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું છે. નેપાળી ઓનલાઈન મેગેઝિન Epardafas.comના અહેવાલ મુજબ ચીન માને છે કે ભૂટાનની વિદેશ નીતિ પર ભારતનો સંપૂર્ણ નિયંત્રણ અને પ્રભાવ છે. એક સમય હતો જ્યારે ચીન અને ભૂટાન વચ્ચે ઘણા સારા સંબંધો હતા. પરંતુ વર્ષ 1949માં જ્યારે ચીને તિબેટ પર હુમલો કર્યો ત્યારે બંને દેશોના સંબંધો બગડી ગયા. સંબંધો બગડવાનું એક કારણ ચીનના સૌથી શક્તિશાળી નેતા માઓ ઝેડોંગ દ્વારા ભૂટાનને પોતાનો પ્રદેશ જાહેર કરવાનો દાવો પણ હતો.
વર્ષ 1954 અને 1958માં ચીનના નવા નકશા પણ બંને દેશો વચ્ચે વિવાદનું મૂળ બની ગયા હતા. આ સાથે ભૂટાનના 300 માઈલ વિસ્તારમાં ચીનના ગેરકાયદે કબજાએ આગમાં બળતણ ઉમેર્યું. ધીમે ધીમે બંને દેશો વચ્ચેના સંબંધો સંપૂર્ણપણે બગડી ગયા. જ્યારે ચીન ભૂટાનને સતત પરેશાન કરી રહ્યું હતું, તે સમયે ભારતે આગળ આવીને ભૂટાનની મદદ કરી હતી. વર્ષ 1961માં ભારતે ભૂટાનની સેનાને તાલીમ આપવા માટે તેની સૈન્ય તાલીમ ટીમને ત્યાં મોકલી હતી, ત્યારથી ભારતે પણ ભૂટાનની સુરક્ષામાં યોગદાન આપ્યું છે. સૂત્રો અનુસાર 2017 માં જ્યારે ડોકલામમાં ભારતીય અને ચીની સૈનિકો વચ્ચે હિંસક અથડામણ થઈ, ત્યારે ભારત અને ભૂટાન ક્ષેત્રીય સુરક્ષાને લઈને વધુ સાવચેત બન્યા અને બંને દેશોએ તેમની સૈન્ય વચ્ચે સહકાર અને સંકલન વધારવા પર ભાર મૂક્યો.
ભારત અને ભૂટાન વચ્ચેના દ્વિપક્ષીય સંબંધો બંને દેશો માટે ફાયદાકારક છે. ભૂટાનમાં હાઇડ્રો પાવર, વેપાર, શિક્ષણ અને આર્થિક-સામાજિક વિકાસમાં ભારતનું મહત્વનું યોગદાન છે. બીજી તરફ ભૂટાનમાંથી ડોલોમાઈટ, ફેરોસીલીકોન સહિતની ઘણી વસ્તુઓની નિકાસ માટે ભારત એક મોટું બજાર છે. હાલમાં ભારત અને ભૂટાન વચ્ચેના સંબંધો જળવિદ્યુત ઉત્પાદન સાથે સંબંધિત છે. બંને દેશો ભુતાનમાં 10,000 મેગાવોટના હાઈડ્રો ઈલેક્ટ્રિસિટી પ્રોજેક્ટ વિકસાવવાનું લક્ષ્ય ધરાવે છે. ભુતાનના માંગડેછુ ખાતે 720 મેગાવોટના હાઇડ્રો પાવર પ્લાન્ટનો વિકાસ એક સિદ્ધિ છે. આ સિદ્ધિને કારણે અન્ય 600 મેગાવોટ ખોલોંગછુ JV- હાઇડ્રોઇલેક્ટ્રિક પ્રોજેક્ટ પર પણ કામ શરૂ કરવામાં આવ્યું છે.
ખાસ વાત એ છે કે આ પ્રોજેક્ટ્સ દ્વારા ભૂટાન વધારાની હાઈડ્રો ઈલેક્ટ્રિસિટી એકઠા કરશે જેની તે ભારતને નિકાસ કરશે અને તેનાથી ભૂટાનમાં માત્ર રોજગાર જ નહીં પરંતુ આવકમાં પણ વધારો થશે. બીજી તરફ શિક્ષણ ક્ષેત્રે ભારત તરફથી ભૂટાનને સાડા ચાર હજાર કરોડની ગ્રાન્ટ આપવામાં આવશે. તે જ સમયે, 2018 થી 2023 સુધી ભારત દ્વારા પ્રદાન કરવામાં આવતી સંક્રમણકારી વેપાર સહાય સુવિધા બંને દેશો વચ્ચેના આર્થિક સંબંધોને વધુ મજબૂત બનાવશે.
આ પણ વાંચો: Auto News/કાર નવી હોય કે જૂની, ઠંડીમાં ન કરો આ ભૂલો, રસ્તામાં દગો આપી સકે છે તમારી ગાડી
