રિઝર્વ બેંક અને અન્ય ભારતીય બેંકોની ચતુરાઈભરી વ્યવસ્થા હોવા છતાં, સાયબર છેતરપિંડી રોકવામાં હજુ સુધી સફળતા મળી નથી. દેશભરની બેંકો 2000 રૂપિયાની નોટ પરત કરવાની પ્રક્રિયામાં વ્યસ્ત છે, ત્યારે કાંગડા સહકારી બેંકને છેતરનાર સાયબર ગુનેગારોનો એક ચોંકાવનારો કિસ્સો સામે આવ્યો છે.
બેંકે પોલીસમાં નોંધાવેલી ફરિયાદ મુજબ, સાયબર છેતરપિંડી કરીને ભારતીય રિઝર્વ બેંક સાથેના કાંગડા સહકારી બેંકના ચાલુ ખાતામાંથી 7.79 કરોડ રૂપિયા ઉપાડી લેવામાં આવ્યા છે. આ છેતરપિંડી સતત ત્રણ દિવસ દરમિયાન ત્રણ અલગ-અલગ વ્યવહારોમાં કરવામાં આવી છે. 19 એપ્રિલ, 2023ના રોજ પ્રથમ વખત કાંગડા સહકારી બેંકના ખાતામાંથી રકમ ઉપાડી હતી.
જો કે બેંકની નાણાકીય બાબતો પર આરબીઆઈ દ્વારા દેખરેખ રાખવામાં આવે છે અને ચાલુ ખાતું પણ રેગ્યુલેટર પાસે છે. આવી સ્થિતિમાં ઉચ્ચ અધિકારીઓ આ ગોટાળા અંગે અંધારામાં છે. આ નાણાં કોની પાસેથી ઉપાડવામાં આવ્યા હતા તે અધિકારીઓ જાણી શક્યા નથી. જો કે, કાંગડા બેંકના અધિકારીઓએ કહ્યું કે તેઓ એવા ખાતાઓને ઓળખી શકે છે જેમાં રકમ ટ્રાન્સફર કરવામાં આવી છે.
કાંગડા બેંકના સિનિયર મેનેજર (IT) સહદેવ સાંગવાને દિલ્હી પોલીસને ફરિયાદ કરી છે જેના આધારે મેના પહેલા સપ્તાહમાં FIR નોંધવામાં આવી હતી અને તપાસ ચાલી રહી છે. સાંગવાને પોતાની ફરિયાદમાં જણાવ્યું છે કે કાંગડા બેંક તેના ગ્રાહકો માટે રિયલ ટાઈમ ગ્રોસ સેટલમેન્ટ (RTGS), નેશનલ ઓટોમેટેડ ક્લિયરિંગ હાઉસ (NACH), નેશનલ ઈલેક્ટ્રોનિક ફંડ ટ્રાન્સફર, ચેક ટ્રંકેટેડ સિસ્ટમ જેવા બેંકિંગ વ્યવહારો માટે આરબીઆઈ સાથે ચાલુ ખાતું જાળવે છે.
કાંગડા બેંક અને આરબીઆઈ દ્વારા અનુસરવામાં આવેલી પ્રક્રિયા મુજબ, બેંકે તેના ગ્રાહકોને આરટીજીએસ અને એનએસીએચ વ્યવહારો ઓફર કરવા સક્ષમ બનાવવા માટે નિયમનકારને ચાલુ ખાતામાંથી દરરોજ 4 કરોડ રૂપિયા ટ્રાન્સફર કરવા માટે સ્ટેન્ડિંગ સૂચના જારી કરી છે. દિવસના અંતે અથવા બીજા દિવસની શરૂઆતમાં, આરબીઆઈ આખા દિવસ માટે સેટલમેન્ટ એકાઉન્ટમાં થયેલા તમામ વ્યવહારોની વિગતો સાથે બેંકને એક ઈમેઈલ મોકલે છે અને કાંગડા બેંકના અધિકારીઓ તે જ મેળ ખાય છે. બાકીની રકમ સેટલમેન્ટ ખાતામાંથી ચાલુ ખાતામાં પાછી મોકલવામાં આવે છે.
તપાસ સાથે સંકળાયેલા સૂત્રોએ જણાવ્યું કે 20 એપ્રિલ, 2023ના રોજ, જ્યારે આરબીઆઈએ સેટલમેન્ટ એકાઉન્ટમાં 19 એપ્રિલના રોજ થયેલા તમામ વ્યવહારોની વિગતો મોકલી, ત્યારે કાંગડા બેંકના અધિકારીઓને કંઈક અસામાન્ય જણાયું. તેમને જાણવા મળ્યું કે સેટલમેન્ટ એકાઉન્ટમાંથી રૂ. 3.14 કરોડથી વધુ રકમમાંથી ઘણી ઓછી રકમ ચાલુ ખાતામાં ટ્રાન્સફર કરવામાં આવી હતી. ફરિયાદ મુજબ, બેંક અધિકારીઓએ તમામ સંબંધિત અધિકારીઓને જાણ કરી હતી પરંતુ આટલી મોટી રકમની મેળ ખાતીનું કારણ કોઈ શોધી શક્યું નથી.
આ પ્રક્રિયા અહીં અટકી નથી. આગામી બે દિવસમાં ચાલુ ખાતામાં રૂ. 2.40 કરોડ અને સેટલમેન્ટ ખાતામાં રૂ. 2.23 કરોડ ઓછા મળ્યા હતા. ત્રણ દિવસમાં કથિત છેતરપિંડી લગભગ રૂ. 7.79 કરોડ જેટલી થાય છે. સાંગવાને ફરિયાદમાં કહ્યું છે કે કાંગડા બેંકે આ અંગે રિઝર્વ બેંકના સંબંધિત વિભાગને જાણ કરી હતી. આ સિવાય અન્ય બેંકોના કયા ખાતામાં આ 7.79 કરોડ રૂપિયા ટ્રાન્સફર કરવામાં આવ્યા તે પણ જણાવવામાં આવ્યું હતું. જોકે, આ રકમ ઉપાડનાર વ્યક્તિની ઓળખ થઈ શકી નથી. દિલ્હી પોલીસ તેને સાયબર હેકિંગનો મામલો માની રહી છે કારણ કે આરોપીઓ જાણકારીને બેંકને નથી.
આ પણ વાંચો:દેશની સૌથી મોટી જાહેર ક્ષેત્રની બેંકની બલ્લે બલ્લે, આવ્યો આ મોટો રિપોર્ટ, ડિવિડન્ડની જાહેરાત
આ પણ વાંચો:2 હજારની નોટનું સર્ક્યુલેશન બંધ, 30 સપ્ટેમ્બર સુધી બેંકમાં બદલાવી શકાશે
આ પણ વાંચો:2000ની નોટની બદલી ક્યાં સુધી શક્ય? દરેક પ્રશ્નના જવાબો
આ પણ વાંચો:છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં ખોટમાંથી નફો કરતી થઈ સરકારી બેન્કોઃ નફામાં નોંધપાત્ર વધારો
