દવા 25 મિનિટમાં મેઘાલયના 25 કિમી દૂર એક ગામમાં પહોંચી હતી, જ્યાં સુધી પહોંચવામાં સામાન્ય રીતે કલાકો લાગતા હતા. ડ્રોન દ્વારા આ શક્ય બન્યું છે, જે દેશમાં પ્રથમ વખત બન્યું છે.
પૂર્વોત્તરમાં સ્થિત મેઘાલય દેશનું પહેલું રાજ્ય બન્યું છે જ્યાં ડ્રોન દ્વારા દવાઓની ડિલિવરી શરૂ થઈ છે. આ પહેલ દેશના પૂર્વોત્તર અને દુર્ગમ વિસ્તારોમાં ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ સાબિત થઈ શકે છે. દેશના ઘણા એવા અંતરિયાળ વિસ્તારો છે જ્યાં સમયસર આરોગ્ય કેન્દ્ર સુધી દવાઓ નથી પહોંચી શકતી.
જે ડ્રોન દ્વારા દુર્ગમ વિસ્તારોમાં દવાઓ મોકલવામાં આવી હતી તે ગુરુગ્રામ સ્થિત એક કંપની દ્વારા બનાવવામાં આવી છે. પાયલોટ પ્રોજેક્ટ તરીકે શરૂ થયેલી આ યોજનાની સફળતા બાદ હવે તેને રાજ્ય અને દેશના અન્ય ભાગોમાં પણ લાગુ કરવાની વિચારણા ચાલી રહી છે.
પ્રથમ વખત ડ્રોન ડિલિવરી
મેઘાલયના પશ્ચિમ ખાસી હિલ્સ જિલ્લામાં પ્રથમ વખત, શુક્રવારે એક ડ્રોને 25 મિનિટમાં 25 કિમીનું અંતર કાપીને નોંગસ્ટોઇનથી માવેટના પ્રાથમિક આરોગ્ય કેન્દ્ર સુધી સફળતાપૂર્વક જીવનરક્ષક દવાઓ પહોંચાડીને ઇતિહાસ રચ્યો હતો. મુખ્યમંત્રી કોનરાડ કે સંગમાએ કહ્યું કે દેશમાં પ્રથમ વખત ડ્રોન દ્વારા દવાઓ પહોંચાડવામાં આવી છે.
તેણે પોતાના સોશિયલ મીડિયા હેન્ડલ પર લખ્યું, “આજે અમે મેઘાલયના માવેટ ખાતેના પ્રાથમિક આરોગ્ય કેન્દ્રને નોંગસ્ટોઈનથી ઈ-વીટીઓએલ ડ્રોન દ્વારા દવાઓ સપ્લાય કરી. આ પ્રકારના પ્રથમ કાર્યક્રમમાં, ડ્રોને 25 મિનિટથી પણ ઓછા સમયમાં 25 દવાઓ પહોંચાડી. કિલોમીટર આવરી લીધું. ભારતમાં આ પ્રકારની પ્રથમ યોજના છે.” તેમનું કહેવું છે કે આ અનોખો પ્રોજેક્ટ દુર્ગમ વિસ્તારોમાં દવાઓની સપ્લાયને સરળ બનાવશે.
આ કામ માટે જે ડ્રોનનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો તે ગુરુગ્રામની ટેક ઈગલ કંપની દ્વારા બનાવવામાં આવ્યો છે. તેમની સાથે મેઘાલય સરકાર અને સ્માર્ટ વિલેજ મૂવમેન્ટ (SVM) પણ આ પ્રોજેક્ટમાં ભાગીદાર છે. આ પ્રોજેક્ટનો ઉદ્દેશ્ય અંતરિયાળ વિસ્તારોમાં રહેતા લોકો માટે હેલ્થકેર સપ્લાય ચેઈનનું ચિત્ર બદલવાનો છે.
નવી આશા
મુખ્યમંત્રી સંગમા કહે છે, “ડ્રોન ટેક્નોલોજી હેલ્થકેરનું ભવિષ્ય બદલી શકે છે. તે હેલ્થકેર સપ્લાય ચેઇનની મદદથી દુર્ગમ વસ્તી સુધી પહોંચવામાં મદદ કરશે.” મુખ્યમંત્રીના જણાવ્યા અનુસાર, ડિલિવરી માટે ઇ-વીટીઓએલ (વર્ચ્યુઅલ ટેક ઓફ એન્ડ લેન્ડિંગ) ડ્રોન (એક્વિલા એક્સ2) નો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો.
આરોગ્ય વિભાગના એક વરિષ્ઠ અધિકારીએ જણાવ્યું કે દવાઓની ડિલિવરી માટે પ્રાયોગિક ધોરણે ડ્રોન તૈનાત કરવામાં આવ્યું હતું. હવે અમે આ પ્રોજેક્ટને મોટા પાયે અમલમાં મૂકવાનું વિચારી રહ્યા છીએ.
ઉત્તરપૂર્વના મોટાભાગના વિસ્તારો અત્યંત દુર્ગમ છે. ખાસ કરીને મેઘાલય, નાગાલેન્ડ અને અરુણાચલ પ્રદેશમાં એવા ઘણા વિસ્તારો છે જ્યાં પહોંચવા માટે ઘણા દિવસો સુધી ચાલવું પડે છે. કટોકટીની સ્થિતિમાં આ વિસ્તારોમાં જીવનરક્ષક દવાઓ પહોંચાડવી અત્યાર સુધી પડકારજનક રહી છે. આ માટે હેલિકોપ્ટર સેવા પર આધાર રાખવો પડતો હતો. પરંતુ પ્રતિકૂળ હવામાનના સંજોગોમાં આ સેવા પણ બંધ થઈ જતી હતી. હવે મેઘાલયમાં ઉક્ત પાયલોટ પ્રોજેક્ટની સફળતાએ આ વિસ્તારોના લોકોમાં આશાનું એક નવું કિરણ જગાડ્યું છે.
આરોગ્ય નિષ્ણાત ડૉ. ધીરેન મહંતા કહે છે, “પૂર્વોત્તરના દુર્ગમ વિસ્તારોમાં રહેતા લોકો માટે આ પ્રોજેક્ટ વરદાનથી ઓછો નથી. તે કટોકટીની સ્થિતિમાં જીવન બચાવતી દવાઓની ઝડપી ડિલિવરી કરીને જીવન બચાવવામાં ઘણો આગળ વધશે. “
