રાવણને હંમેશા રાક્ષસરાજ એટલે કે રાક્ષસોનો રાજા કહેવામાં આવે છે, પરંતુ વાસ્તવિકતા એ છે કે રાવણ એક તપસ્વી ઋષિનો પુત્ર હતો જે બ્રહ્માના વંશજ હતા. તેથી એમ કહી શકાય કે રાવણનો જન્મ બ્રહ્માના કુળમાં થયો હતો, પરંતુ તે પછી પણ તે રાક્ષસ કુળનો રાજા બની ગયો અને તેના અત્યાચારથી ત્રિલોકોને પરેશાન કર્યા. ત્યારે ભગવાન વિષ્ણુએ શ્રી રામનો અવતાર લીધો અને તેમનો વધ કર્યો. રાવણના માતા-પિતા કોણ હતા અને બ્રાહ્મણ હોવા છતાં તે રાક્ષસોનો રાજા કેવી રીતે બન્યો? વિજયાદશમી (5 ઓક્ટોબર, બુધવાર) ના અવસર પર અમે તમને રાવણના પરિવાર વિશે જણાવી રહ્યા છીએ…
રાવણનો જન્મ બ્રહ્માના પરિવારમાં થયો હતો
વાલ્મીકિ રામાયણ અનુસાર તેમનો જન્મ બ્રહ્માના પરિવારમાં થયો હતો. તેમના મતે પુલસ્ત્ય ઋષિ બ્રહ્માના દસ માનસ પુત્રોમાંના એક છે. તેમને પ્રથમ મન્વંતરના સાત સપ્તઋષિઓમાંના એક પણ ગણવામાં આવે છે. પુલસ્ત્ય ઋષિના લગ્ન કર્દમ ઋષિની પુત્રી હવિર્ભુ સાથે થયા હતા. ઋષિના બે પુત્રોનો જન્મ થયો – મહર્ષિ અગસ્ત્ય અને વિશ્વ. મહર્ષિ વિશ્રવને બે પત્નીઓ હતી. તેમાંથી એક રાક્ષસ સુમાલીની પુત્રી કૈકસી હતી. રાવણ, કુંભકર્ણ, વિભીષણ અને સુર્પણખા વિશ્રવ અને કૈકસીના પુત્રો હતા. આ રીતે બ્રહ્માના કુળમાં રાવણનો જન્મ થયો.
કુબેર રાવણના સાવકા ભાઈ છે, જે સંપત્તિના સ્વામી છે.
વાલ્મીકિ રામાયણ અનુસાર, મહર્ષિ વિશ્રવની બીજી પત્નીનું નામ ઇદવિદા હતું. તેમના મિલનથી એક પુત્રનો જન્મ થયો, જેનું નામ વૈશ્રવણ હતું. વૈશ્રવણનું એક નામ કુબેર છે. વૈશ્રવણે કઠોર તપ કરીને બ્રહ્મદેવને પ્રસન્ન કર્યા. ત્યારે બ્રહ્મદેવે તેમને ધનધાન્યક્ષનું પદ આપ્યું. કુબેર શિવના પરમ મિત્ર કહેવાય છે. તેમનું એક નામ પિંગાક્ષા પણ છે. દિવાળી પર ધનની દેવી લક્ષ્મીની સાથે કુબેરદેવની પણ પૂજા કરવામાં આવે છે.
કુબેર પાસે સોનાની લંકા હતી
રામાયણ અનુસાર, કુબેરને તેમના પિતા મુનિ વિશ્રવે રહેવા માટે લંકા આપી હતી. કુબેરની તપસ્યાથી પ્રસન્ન થઈને બ્રહ્માજીએ તેને ઉત્તર દિશાનો સ્વામી અને ધનનો અધિપતિ બનાવ્યો. આ સાથે મનની ઝડપે દોડતું પુષ્પક વિમાન પણ આપવામાં આવ્યું હતું. જ્યારે રાવણનું વિશ્વ વિજય માટે કુબેરદેવ સાથે ભયંકર યુદ્ધ થયું હતું. કુબેરદેવને હરાવીને રાવણે લંકા પર કબજો કર્યો.
રાવણના લગ્ન મંદોદરી સાથે થયા હતા
ધાર્મિક ગ્રંથો અનુસાર, રાવણની ઘણી પત્નીઓ હોવા છતાં, મંદોદરી તે બધામાં મુખ્ય હતી. મંદોદરી એક માયા રાક્ષસની પુત્રી હતી. માયા રાક્ષસને રાક્ષસોના શિલ્પકાર પણ કહેવામાં આવે છે કારણ કે તેને વાસ્તુશાસ્ત્રનું વિશેષ જ્ઞાન હતું. રાવણને મંદોદરી વગેરે રાણીઓથી ઘણા પુત્રો મળ્યા. તે બધામાં મેઘનાદ ખૂબ જ પરાક્રમી હતો. અતિકય, પ્રહસ્ત, અક્ષય કુમાર વગેરે પણ રાવણના પુત્રો હતા.
Navratri / આ મુસ્લિમ દેશમાં દેવીનું ઐતિહાસિક મંદિર છે, અહીં રામાયણને ‘કાકવિન’ કહેવામાં આવે છે
