પાંચ રાજ્યોની વિધાનસભાની ચૂંટણી બાદ હવે પરિણામોની રાહ જોવાઇ રહી છે. કયા પક્ષને સત્તાની ચાવી મળે છે, તે 2 મેના રોજ જ ખબર પડશે. પાંચ રાજ્યોની આ ચૂંટણીમાં કેટલાક મોટા રાજકીય ચહેરાઓ છે, જેમના માટે આ ચૂંટણી રાજકીય ભાવિની દ્રષ્ટિએ ખૂબ જ મહત્ત્વની બની છે. તો ચાલો જોઈએ એવા નેતાઓ પર એક નજર કે જેઓ આ ચુંટણી પરિણામોને મોટા પ્રમાણમાં પ્રભાવિત કરવા જઈ રહ્યા છે ….
મમતા બેનર્જી: ફરી એક વખત તેમની રાજકીય સફરના વળાંક પર
પાંચ રાજ્યોમાં ચૂંટણી યોજાઈ છે, પરંતુ આખા રાષ્ટ્રની નજર બંગાળ પર છે. જ્યારે મોદી-શાહ જોડીએ બંગાળને જીતવા માટે પ્રતિષ્ઠાનો પ્રશ્ન ઉઠાવ્યો ત્યારે સ્ટ્રીટ ફાઇટર દીદીએ પણ પૂરી તાકાતથી લડત આપી હતી. મમતા બેનર્જીના રાજકીય ભવિષ્ય પર આ ચૂંટણીના પરિણામો બે રીતની અસર કરી શકે છે
જો દીદી ચૂંટણી જીતે તો …
ભાજપે બંગાળની ચૂંટણી તમામ આક્રમકતાથી લડી છે. ભાજપે પોતાની પૂરી તાકાત બંગાળ ચૂંટણીમાં લગાવી દીધી છે. આ બધા પછી પણ, જો મમતા પશ્ચિમ બંગાળમાં સરકાર બનાવે છે તો, તે રાષ્ટ્રીય સ્તરે મોદી વિરોધી સરકાર ગઠબંધનનું નેતૃત્વ કરવાની સૌથી મોટી દાવેદાર બનશે. અને સમગ્ર દેશમાં મોદી વિરોધી એક મોટા ચહેરા તરીકે ઉભરી આવશે.
કોલકાતા સ્થિત વરિષ્ઠ પત્રકાર પ્રભાકર મણિ તિવારી કહે છે કે, “ભાજપના શક્તિશાળી પ્રચાર પ્રસાર છતાય જો દીદી આ ચૂંટણી જીતી જાય છે તો, દીદી દેશભરમાં સંદેશ મોકલવામાં સમર્થ હશે કે તેણીએ એકલા હાથે મોદી-શાહની અદમ્ય જોડીને પોતાના દમ પર પરાજિત કરી.”
વિશ્લેષકોના મતે મમતાની જીતની અસર એ પણ થશે કે કેન્દ્રમાં વિપક્ષી જોડાણનું નેતૃત્વ કોંગ્રેસના નેતૃત્વની ચુંગલમાં નહીં, પરંતુ એક મજબૂત પ્રાદેશિક પક્ષના હાથમાં હોવું જોઈએ. એટલે કે, બંગાળમાં દીદીની જીત તેમને 2024 ની સામાન્ય ચૂંટણીમાં વિપક્ષી જોડાણના નેતા પણ બનાવી શકે છે.
જો દીદી બંગાળ હારી જાય તો …
રાજ્યની વિધાનસભાની ચૂંટણી પૂર્વે જ, તૃણમૂલના ઘણા સ્થાપક નેતાઓ (શુભેન્દુ અધિકારી, દિનેશ ત્રિવેદી) મમતાને છોડીને ભાજપમાં જોડાયા હતા. જો મમતા બેનર્જી ચૂંટણી હારે તો તેમની પાર્ટીમાં બળવોનો સૂર વધુ તીવ્ર બને છે.
ટીએમસીમાં મમતાના ભત્રીજા અભિષેક બેનર્જી થી ઘણા લોકો નારાજ છે. આ કેમ્પના ઘણા ધારાસભ્યો સત્તા પર આવ્યા પછી ભાજપ તરફ વળી શકે છે. પાર્ટી પર મમતાની પકડ ઢીલી પડતા જ ભાજપ ભ્રષ્ટાચારના આરોપમાં દિદી અને અભિષેક બેનર્જી ને ઘેરી પણ શકે છે. જે પ્રામાણિક છબીવાળી મમતા માટે મોટો ઝટકો હશે.
રાહુલ ગાંધી: ‘જો કોંગ્રેસ આસામ-કેરળને ગુમાવે તો તે જી -21 ના લક્ષ્ય હેઠળ આવી શકે છે
આ ચૂંટણીઓમાં કોંગ્રેસ જે રાજ્યોમાં સૌથી વધુ મજબૂત રીતે લડતી જોવા મળી હતી તે કેરળ અને આસામ છે. રાહુલ આ ચૂંટણીઓમાં કેરળમાં પણ વધુ સક્રિય હતા. પરંતુ, મોટાભાગના એક્ઝિટ પોલ્સ કેરળમાં ડાબેરી મોરચાના પાછા ફરવાના સંકેત આપી રહ્યા છે. કેરળના વરિષ્ઠ પત્રકાર બાબુ પીટરનું કહેવું છે કે રાહુલ પક્ષના નેતા છે અને કેરળના સાંસદ પણ છે, તેથી તેમનું નામ કેરળની હાર સાથે સીધુ જોડવામાં આવશે. શરૂઆતમાં, એવી શક્યતા હતી કે આસામમાં કોંગ્રેસ સત્તામાં પાછો ફરી શકે. જોકે, એક્ઝિટ પોલમાં ભાજપ આસામમાં આગળ છે. તમિળનાડુમાં કોંગ્રેસ ડીએમકેની સાથે છે જે સંભવત: સત્તા પરત ફરી રહી હોય તેવું લાગે છે. જો કે, આ જીતનો શ્રેય સ્ટાલિનને જશે. બંગાળમાં તો કોંગ્રેસ રેસમાં જ નથી.
જો એક્ઝિટ પોલ્સની વાત માની લેવામાં આવે, તો કોંગ્રેસની એકંદર કામગીરી આ ચૂંટણીઓમાં વધુ સારી રહેશે, તે ક્યાંય દેખાતું નથી. આવી સ્થિતિમાં ભાજપ ફરી એક વાર રાહુલ ઉપર નિષ્ફળ અને નબળા નેતા તરીકે પ્રહાર કરશે. તેમજ કોંગ્રેસના અસંતુષ્ટ જૂથ (જી -21) ના ગુલામ નબી આઝાદ જેવા નેતાઓ પણ રાહુલની કામગીરીની શૈલી પર સવાલ ઉભા કરી શકે છે. જોકે, રાહુલની રાજકીય પરિસ્થિતિમાં આ સમયે બહુ ફરક પડે તેમ લાગતું નથી. હા, જો બંગાળમાં લટકતી વિધાનસભા છે અને તૃણમૂલને સરકાર બનાવવા માટે ડાબેરી-કોંગ્રેસની જરૂર છે, તો ફરી એકવાર રાહુલ તરફ નજર વળી શકે છે કે તે શું નિર્ણય લે છે?
પલાનીસ્વામી: ચૂંટણી હાર્યા પછી પણ તે જયલલિતાના વારસદાર બનતા જ્પોવા મળી રહ્યા છે.
જયલલિતાના અવસાન પછી, એઆઈએડીએમકેમાં સર્વોચ્ચતાની લડાઇ ચાલી રહી છે. ચૂંટણી દરમિયાન સીએમ પલાનીસ્વામીએ કેટલાક એવા પગલા લીધા કે તે કદાચ ચૂંટણીમાં જીત ન મેળવી શકે, પરંતુ પાર્ટી પરની તેમની પકડ મજબૂત થશે.
ચેન્નાઈમાં રાજકીય પત્રકાર ઉદ્ધવ કહે છે, ‘પલાની એ મુખ્યમંત્રી હતા ત્યારે વણિયાર જ્ઞાતિને અનામત આપ્યું હતું. તે પોતે ગવંદર બિરાદરોમાંથી છે. આ બંને જાતિઓ દક્ષિણ તમિલનાડુમાં મોટી સંખ્યામાં છે. પલાનીએ આ બંને વચ્ચે પોતાનો સપોર્ટ બેઝ તૈયાર કર્યો છે. આ વખતે મોટાભાગના એઆઈએડીએમકે આ ક્ષેત્રમાંથી જીતેલા જોવા મળે છે. આવી સ્થિતિમાં જીતેલા મોટાભાગના ધારાસભ્યો પલાની સમર્થકો હશે. જે પક્ષના નેતૃત્વની લડાઇમાં પલાનીને મદદ કરશે. ‘
શશીકલાના સમયમાં પક્ષમાં થેવર બિરાદરોનો દબદબો હતો, પરંતુ હવે પલાનીએ તે સામાજિક સમીકરણ બદલી નાંખ્યું છે અને તે પાર્ટીમાં વર્ચસ્વની લડાઇમાં આગળ જોવા મળી રહ્યા છે. એટલે કે, પલાની કદાચ સત્તા ગુમાવશે, પરંતુ પાર્ટી પર તેમની પકડ મજબૂત રહેશે.
પી.વિજયન: જો તમે હારી જાઓ છો, તો તમે એક સામાન્ય પેટર્ન માનવામાં આવશે, જો તમે જીતશો, તો કેરળ સીપીએમ પર એક અલગ રાજ્ય હશે.
કેરળમાં, ડાબેરી મોરચા અને કોંગ્રેસના નેતૃત્વવાળી યુડીએફ વચ્ચે દર પાંચ વર્ષે સરકારો બદલાય છે. પરંતુ, આ વખતે મોટાભાગના એક્ઝિટ પોલ્સ કેરળમાં ડાબેરી મોરચાની સરકારનું તરફ નીશાન સાધી રહ્યા છે. જો આવું થાય, તો તે ઐતિહાસિક હશે અને આ વિજય સાથે, વિજયન કેરળના ડાબેરી રાજકારણના નેતા બનશે, જેમને પડકારવા માટે કોઈ નહીં હોય.
કેરળના રાજકારણ પર પકડ ધરાવતા પત્રકાર અનિલ એસ કહે છે કે, “વિજયન ટિકિટ વહેંચણીમાં બે-ગાળાના ધોરણ લાદીને ઘણા મોટા નેતાઓને બાજુએ મૂકી ચૂક્યો છે (બે વાર જીતી ચૂકેલા ધારાસભ્યોને ટિકિટ નહીં આપવાનો નિયમ). પાર્ટીના સ્ટેટ પોલિટબ્યુરોમાં તેમની પકડ પહેલા કરતા વધારે મજબૂત છે. અને જો તેઓ ડાબેરી મોરચાને ફરીથી સત્તામાં લાવશે, તો સીપીએમ પર તેમની અખંડ સ્થિતિ હશે.
‘સર્વાનંદ સોનોવાલ: જો ભાજપ આસામમાં પાછો ફરશે, તો તે કદમાં વધશે, પણ સરમાનો પડકાર પણ
આસામની ચૂંટણીમાં કેટલાક મીડિયા અહેવાલોમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે સીએએ-એનઆરસી મુદ્દો ત્યાં અલગ અસર કરી રહ્યો છે. અને ત્યાં કોંગ્રેસ ભાજપની આગળ જોઈ શકાય છે. એક કારણ એ પણ આપવામાં આવ્યું કે જો હિમાંતા બિસ્વા સરમા સર્વાનંદને બદલે આસામના મુખ્ય પ્રધાન હોત, તો ભાજપ ફરી ચૂંટણી જીતી લેત.
જો કે, આસામની ભાજપ સરકાર હાલમાં જ આવેલા એક્ઝિટ પોલમાં ફરી આવતી હોવાનું લાગી રહ્યું છે. સ્વાભાવિક છે કે આ જીતથી માત્ર સીએમ સર્વાનંદનું કદ વધશે. જો કે એવી અટકળો પણ છે કે આ વખતે ભાજપ હિંમંતા બિસ્વા સરમાને કે જે ‘ઉત્તરપૂર્વનો અમિત શાહ’ કહેવાય છે તેને મુખ્યમંત્રી બનાવી શકે છે.
આસામના સ્થાનિક રાજકીય નિષ્ણાતો કહે છે કે સર્વાનંદ પીએમ મોદી માટે વિશ્વસનીય છે અને હિંમંતા બિસ્વા કોંગ્રેસમાંથી ભાજપમાં આવ્યા છે. આવી સ્થિતિમાં ભાજપના વિજયની સ્થિતિમાં માત્ર સ્વચ્છ છબીવાળા સરબાનંદ જ મુખ્યમંત્રી બનતા જોઇ શકાય છે.
કૈલાસ વિજયવર્ગીય: બંગાળમાં ભાજપ જીતે છે અથવા હારે છે કોઈ ફર્ક નહિ પડે
રાજકીય વિશ્લેષકોનું માનવું છે કે કૈલાસ વિજયવર્ગીયા દ્વારા છેલ્લા કેટલાક સમયથી બંગાળમાં નીચલા લેવલે ઘણું કામ કરવામાં આવ્યું છે. પછી તે કાર્યકર્તાઓએ સાધવા હોય કે પછી સંગઠનને મજબુત બનાવવું હોય કે પછી ટીએમસીના ધારાસભ્યોનું હોય… તેમણે બધામાં મહત્વની ભૂમિકા નિભાવી છે. બંગાળના પત્રકાર પ્રભાકર મણિ તિવારી કહે છે કે જો ભાજપ બંગાળને જીતે છે, તો પાર્ટીમાં તેમનું કદ વધશે. નિષ્ણાતો માને છે કે આવી સ્થિતિમાં, તેઓ તેમના વતન રાજ્ય મધ્યપ્રદેશમાં મોટી ભૂમિકા માંગશે. પરંતુ જો ભાજપ બહુમતીથી દૂર રહેશે તો પણ પક્ષ તેમના કામનું મહત્વ સમજી શકશે.
