સમગ્ર વિશ્વની નજર હાલમાં રશિયા અને યુક્રેન વચ્ચેના યુદ્ધ પર છે, કયા સંજોગોમાં યુદ્ધ ટૂંક સમયમાં સમાપ્ત થઈ શકે છે, ઠેર ઠેર તેની ચર્ચા ચાલી રહી છે. રશિયા યુક્રેન પર સતત હુમલો કરી રહ્યું છે. વિશ્વ ત્રીજા વિશ્વ યુદ્ધના મુખ પર ઉભું હોય તેવું લાગે છે. આવી સ્થિતિમાં, ઘણા લોકોના મનમાં એક જ પ્રશ્ન છે કે રશિયા અને યુક્રેન વચ્ચેનું આ યુદ્ધ ક્યાં સુધી ચાલશે? અને જો આ યુદ્ધ સમાપ્ત થઈ શકે તો કેવી રીતે?
બીબીસીના એક રિપોર્ટમાં આવી 5 પરિસ્થિતિઓનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે જ્યારે આ યુદ્ધ સમાપ્ત થઈ શકે છે. આમાંની મોટાભાગની પરિસ્થિતિઓ એકદમ ભયાનક લાગે છે. જો કે, તે સ્પષ્ટ છે કે આ બધી પરિસ્થિતિઓ માત્ર અનુમાન છે, કાલ્પનિક છે, પરંતુ તે ભવિષ્યને સમજવામાં મદદ કરી શકે છે.
વાસ્તવમાં રશિયા અને યુક્રેન વચ્ચે ચાલી રહેલા યુદ્ધની અસર માત્ર બે દેશો સુધી સીમિત રહેવાની નથી. તેથી જ વિશ્વની નજર રશિયા-યુક્રેન સંકટ પર ટકેલી છે અને તમામ નિષ્ણાતો પોતપોતાની રીતે યુદ્ધની અસરને સમજવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે.
ટૂંકી લડાઈ, ઝડપી હુમલો અને યુક્રેન પર કબજો!
જો આ રીતે યુધ્ધ થાય તો રશિયા ટૂંકા અને નિર્ણાયક યુદ્ધ લડી શકે છે. તે યુક્રેન સામેના હુમલાને વધુ તીવ્ર બનાવી શકે છે અને ‘કિવ પર વિજય’ કરીને આ યુદ્ધને જલ્દી સમાપ્ત કરવાની ઘોષણા કરી શકે છે. રશિયન એરફોર્સ, જે હજી સંપૂર્ણ રીતે ઉપયોગમાં નથી આવી, તેને પણ યુદ્ધમાં ઉતારી શકાય છે.
યુક્રેન પર કબજો જમાવ્યા બાદ ત્યાં મોસ્કો તરફી ‘કઠપૂતળી’ સરકાર ઉભી કરી શકાય છે. જો રાષ્ટ્રપતિ વોલોડિમિર ઝેલેન્સકીની હત્યા કરવામાં આવે અથવા તેઓ દેશ છોડી દે, તો તે કિસ્સામાં પણ રશિયા દ્વારા યુદ્ધનો અંત લાવી શકાય છે. યુદ્ધના અંત પછી, રશિયન પ્રમુખ પુતિન (વ્લાદિમીર પુતિન) યુક્રેન પર નિયંત્રણ જાળવી રાખવા માટે તેમની કેટલીક સેનાને ત્યાં રહેવા દેશે.
ધ લોંગ વોર
એવી આશંકા છે કે આ યુદ્ધ લાંબા સમય સુધી ચાલી શકે છે. રશિયન સૈનિકોને ભારે નુકસાન થઈ શકે છે અને કિવ જેવા શહેરોને કબજે કરવા માટે તેમને લાંબો સમય રાહ જોવી પડશે. રશિયાએ 1990ના દાયકામાં ચેચન્યામાં આવી સ્થિતિનો સામનો કર્યો છે. તે પણ શક્ય છે કે યુક્રેનિયન સુરક્ષા દળો અસરકારક બળવાખોરોની ભૂમિકા લેશે અને રશિયન સૈનિકો માટે ઘણી મુશ્કેલી ઊભી કરશે. અને શસ્ત્રો અને દારૂગોળો પશ્ચિમી દેશોમાંથી યુક્રેનને સપ્લાય કરવાનું ચાલુ રાખ્યું.
યુરોપિયન યુદ્ધ
એવી પણ શક્યતા છે કે યુક્રેન બાદ રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ પુતિન અન્ય પડોશી દેશોને પણ કબજે કરવાનો પ્રયાસ કરી શકે છે. તેમનું આગામી લક્ષ્ય મોલ્ડોવા અને જ્યોર્જિયા હોઈ શકે છે. જો કે, આ બંને દેશો નાટોનો ભાગ નથી. પરંતુ પુતિન પશ્ચિમી શસ્ત્રો યુક્રેનના જવાબમાં સ્થાપિત લિથુઆનિયા જેવા નાટોના સભ્ય બાલ્ટિક રાજ્યોમાં સૈનિકો મોકલવાની ધમકી આપી શકે છે. જે રશિયા માટે નાટો સાથે ખૂબ જ ખતરનાક અને જોખમી યુદ્ધ સાબિત થઈ શકે છે. જો કે આની શક્યતા ઓછી છે, પરંતુ જો પુતિન યુક્રેનમાં હારશે તો તેઓ ફેસ સેવિંગ માટે પણ આ પગલાં લઈ શકે છે.
રાજદ્વારી ઉકેલ
એક સપ્તાહ કરતાં વધુ સમયથી ચાલી રહેલા રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધનો હજુ પણ રાજદ્વારી ઉકેલ આવે તેવી શક્યતાઓ છે. તાજેતરમાં, યુએન સેક્રેટરી-જનરલ એન્ટોનિયો ગુટેરેસે કહ્યું- “બંદૂકો હવે વાત કરી રહી છે, પરંતુ વાતચીતનો માર્ગ હંમેશા ખુલ્લો હોવો જોઈએ.”
અહીં યુદ્ધ ખતમ કરવા માટે અનેક સ્તરે વાતચીત થઈ રહી છે. ફ્રાન્સના રાષ્ટ્રપતિ મેક્રોને રાષ્ટ્રપતિ પુતિન સાથે ફોન પર વાત કરી છે. બેલારુસ સરહદ પર વાતચીત માટે રશિયન અને યુક્રેનિયન અધિકારીઓ પણ મળ્યા છે. ચીન પણ આ મામલે હસ્તક્ષેપ કરી શકે છે અને મોસ્કો પર સમાધાન માટે દબાણ કરી શકે છે.
યુક્રેન ક્રિમીયા અને ડોનબાસના ભાગો પર રશિયન સાર્વભૌમત્વને સ્વીકારે છે, અને પુતિને યુક્રેનિયન સ્વતંત્રતા અને યુરોપ સાથેના સંબંધોને વધુ ગાઢ બનાવવાનો તેમનો અધિકાર સ્વીકારીને, એક સોદો પણ થઈ શકે છે. જો કે, આ બધા હજુ પણ કાલ્પનિક છે.
પુતિનની સત્તા પરથી હકાલપટ્ટી
એવી સ્થિતિ પણ ઊભી થઈ શકે છે કે યુક્રેન સાથેના યુદ્ધને કારણે પુતિન રશિયામાં પોતાની લોકપ્રિયતા ગુમાવી દે અને પછી સત્તા તેમના હાથમાંથી નીકળી જાય. આ અંગે, કિંગ્સ કોલેજ (લંડન) ખાતે યુદ્ધ અભ્યાસના પ્રોફેસર સર લોરેન્સ ફ્રિડમેને લખ્યું – “ક્યોવમાં સત્તા પરિવર્તનની એટલી જ સંભાવના છે જેટલી મોસ્કોમાં છે.”
તેમનું કહેવું છે કે જો યુક્રેન યુદ્ધમાં હજારો રશિયન સૈનિકો માર્યા જાય અને દેશ પર અત્યંત કડક આર્થિક પ્રતિબંધો લાદવામાં આવે તો પુતિનની લોકપ્રિયતા ઘણી ઓછી થઈ શકે છે. પુતિનને ટેકો આપતા મોટા ઉદ્યોગપતિઓને પણ લાગશે કે હવે પુતિન તેમના હિતોનું રક્ષણ કરી શકશે નહીં. તેઓ પુતિનનો પક્ષ છોડી શકે છે.
