IAS કેડરના નિયમો: મોદી સરકારે તાજેતરમાં IAS કેડરના નિયમોમાં સુધારો કરવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો છે. તમિલનાડુના સીએમ સ્ટાલિને ટ્વિટર પર લખ્યું છે કે મેં IAS કેડર નિયમો (1954)માં સુધારાનો વિરોધ કરતા PM મોદીને પત્ર લખ્યો છે. આ સાથે, મેં અન્ય મુખ્ય પ્રધાનોને આ નિર્ણય પર તેમના મંતવ્યો વ્યક્ત કરવા વિનંતી કરી છે જે સંઘવાદના પાયાને હચમચાવી નાખશે.
મોદી સરકારે તાજેતરમાં ભારતીય વહીવટી સેવા (IAS) અધિકારીઓના કેડર નિયમોમાં સુધારો કરવાની દરખાસ્ત કરી છે. પશ્ચિમ બંગાળના મુખ્યમંત્રી મમતા બેનર્જીએ આ પ્રસ્તાવ સામે સૌથી પહેલા વાંધો ઉઠાવ્યો હતો. મમતા બાદ હવે તમિલનાડુના મુખ્યમંત્રી સ્ટાલિન પણ આ પ્રસ્તાવના વિરોધમાં આવી ગયા છે. રવિવારે તેમણે પીએમ મોદી (નરેન્દ્ર મોદી)ને પત્ર લખીને આ ફેરફાર સામે વાંધો ઉઠાવ્યો હતો. ઝારખંડના સીએમ હેમંત સોરેન, રાજસ્થાનના સીએમ અશોક ગેહલોત અને છત્તીસગઢના સીએમ ભૂપેશ બઘેલે પણ મોદીને પત્ર લખીને IAS કેડરના નિયમોમાં સુધારાનો વિરોધ કર્યો છે.
સ્ટાલિને કહ્યું- ફેડરલિઝમના પાયાને હચમચાવી નાખનાર નિર્ણય
તમિલનાડુના સીએમ સ્ટાલિને ટ્વિટર પર લખ્યું છે કે મેં IAS કેડર નિયમો (1954)માં સુધારાનો વિરોધ કરતા PM મોદીને પત્ર લખ્યો છે. આ સાથે, મેં અન્ય મુખ્ય પ્રધાનોને આ નિર્ણય પર તેમના મંતવ્યો વ્યક્ત કરવા વિનંતી કરી છે જે સંઘવાદના પાયાને હચમચાવી નાખશે.
મમતાએ લખ્યા બે પત્ર, કહ્યું- રાજ્યોનો વહીવટ તૂટી જશે
પશ્ચિમ બંગાળના મુખ્યમંત્રી મમતા બેનર્જીએ IAS કેડરમાં કરવામાં આવેલા સુધારાને “કઠોર” ગણાવ્યા છે. તેણે આ અંગે પીએમ મોદીને બે પત્ર લખ્યા છે. આ તમામ મુખ્ય પ્રધાનોએ એવી દલીલ કરવાનો પ્રયાસ કર્યો છે કે સુધારેલા નિયમો સંઘવાદને અસર કરશે અને રાજ્યના વહીવટને કચડી નાખશે.
રાજ્યો આ સુધારાથી ચિંતિત છે
મે 1969માં IAS કેડર નિયમો 1954માં નિયમ 6(1) ઉમેરવામાં આવ્યો હતો. આ મુજબ, IAS, IPS અને IFS અધિકારીઓને રાજ્યોમાંથી કેન્દ્રમાં નિયુક્ત કરવામાં આવે છે. આ માટે રાજ્યોની સંમતિ જરૂરી છે. નવા પ્રસ્તાવમાં કેન્દ્રને કોઈપણ અધિકારીને પ્રતિનિયુક્તિ પર લેવા માટે રાજ્યોની સંમતિની જરૂર રહેશે નહીં. તેનાથી અધિકારીઓ પર કેન્દ્રનું નિયંત્રણ વધશે.
આમાં ચાર સુધારા કરવામાં આવ્યા છે…
પ્રથમ સુધારો: જો રાજ્ય સરકાર રાજ્ય કેડરના અધિકારીને કેન્દ્રમાં પોસ્ટ કરવામાં વિલંબ કરે છે, તો કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા અધિકારીને તે રાજ્યના કેડરમાંથી મુક્ત કરવામાં આવશે.
બીજો સુધારો: કેન્દ્ર સરકાર રાજ્ય સરકારો સાથે પરામર્શ કરીને કેન્દ્ર સરકારમાં નિયુક્ત કરવામાં આવનાર અધિકારીઓની વાસ્તવિક સંખ્યા નક્કી કરશે અને રાજ્ય આવા પાત્ર અધિકારીઓના નામ મોકલશે.
ત્રીજો સુધારો: કેન્દ્ર અને રાજ્ય વચ્ચે કોઈપણ મતભેદના કિસ્સામાં, તે કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા નક્કી કરવામાં આવશે અને રાજ્ય ચોક્કસ સમયની અંદર નિર્ણયને અસર કરશે.
ચોથો સુધારો: કેન્દ્ર દ્વારા જાહેર હિતમાં કેડર અધિકારીઓની સેવાઓની આવશ્યકતા હોય તેવા ચોક્કસ સંજોગોમાં, રાજ્ય સરકારો નિયત સમયમાં કેન્દ્રના નિર્ણયોને અસર કરશે.
રાજ્યોનો વાંધો શું છે?
ગૃહ મંત્રાલય અને ડીઓપીટીને અધિકારીઓની નિમણૂક કરવાનો અને તેમની સામે પગલાં લેવાનો અધિકાર છે. તેમનું કહેવું છે કે જો નવા નિયમો લાગુ કરવામાં આવશે તો કેન્દ્ર સરકાર રાજ્યોના કામમાં દખલ કરશે અને અધિકારીઓના દબાણમાં કામ કરશે. આરોપ છે કે જો આનો અમલ થશે તો કેન્દ્ર સરકારો અધિકારીઓ પર દબાણ લાવવા માટે તેમને હેરાન કરશે.
શા માટે પશ્ચિમ બંગાળનો વાંધો પહેલો હતો
મે 2021માં પશ્ચિમ બંગાળમાં યાસનું તોફાન આવ્યું હતું. વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ પશ્ચિમ બંગાળમાં જ આ તોફાનને લઈને સમીક્ષા બેઠક કરી હતી, પરંતુ સીએમ મમતા બેનર્જી અને તેમના મુખ્ય સચિવ અલાપન બંદોપાધ્યાય 30 મિનિટ મોડા પહોંચ્યા હતા. તેના પર કેન્દ્ર સરકારે તેમને દિલ્હી ટ્રાન્સફર કરવાનો આદેશ જારી કર્યો હતો. જો કે, મમતાએ બંદોપાધ્યાયને પ્રતિનિયુક્તિ પર કેન્દ્રમાં મોકલ્યા ન હતા. બાદમાં બંદોપાધ્યાયે રાજીનામું આપ્યું અને તે જ દિવસે મમતાને ત્રણ વર્ષ માટે અંગત સલાહકાર તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા.
