કોરોના રોગચાળાને કારણે આધાર અનેબલ પેમેન્ટ સિસ્ટમ (IPS) દ્વારા રોકડ ઉપાડ પાછલા વર્ષથી લગભગ બમણો થઈ ગયો છે. તે જ સમયે, આ સમયગાળા દરમિયાન ATM દ્વારા ઉપાડમાં ઘટાડો થયાનું પણ નોંધવામાં આવે છે. પરંતુ હજુ પણ ભારતમાં એક મોટો વર્ગ એવો છે જેને બેન્કીંગની ઘણી સુવિધાઓની ખબર જ નથી અને માટે જ ક્યારેક બેંક સળંગ અમુક દિવસો બંધ હોય જેમ કે હાલનાં દિવસોમાં 25-26 અને 27 ત્રણ દિવસ બેંક બંધ રહેવાની છે, ત્યારે અનેક લોકો ATMમાંથી પૈસા ઉપાડવા દોડધામ કરતા જોવામાં આવશે.
બેંક દ્વારા આવા તમામ કિસ્સાને ધ્યાનમાં રાખીને જ એક સુવિધા આપવામાં આવી છે. આધાર અનેબલ પેમેન્ટ સિસ્ટમ (IPS)નાં કારણે જ ગામો અને નાના શહેરોમાં સરળતાથી રોકડ ઉપાડી શકે છે અને આ સુવિધાને કારણે સ્થાનિકમાં રોકડની છુટ પણ નોંધનીય છે.
Holiday / શું ATM માંથી પૈસા ઉપાડવાના છે તો કરો જલ્દી, આજથી ત્રણ દિવસ …
IPS એટલે કે બીજા અર્થમાં માઇક્રો એટીએમ પોઇન્ટની સંખ્યા પણ લગભગ બમણી થઈ ગઈ છે કારણ કે ગામના લોકોએ તેમની નજીકના બેંક એજન્ટ અને દુકાનમાંથી પૈસા ઉપાડવાની સુવિધા આપી હતી. આરબીઆઈના ડેટા અનુસાર નવેમ્બર મહિનામાં એઇપીએસ દ્વારા 68,4 મિલિયન ઉપાડ દ્વારા રૂ. 18,820 કરોડ ઉપાડવામાં આવ્યા હતા. તે જ સમયે, અગાઉના વર્ષ દરમિયાન 39 મિલિયન ઉપાડમાંથી 9,778 કરોડ રૂપિયા ઉપાડવામાં આવ્યા હતા.
એટીએમમાંથી પૈસા ઉપાડવાની ગતિ ધીમી પડી
આધાર દ્વારા સરળ ઉપાડની સુવિધા સાથે, એટીએમમાં જતા લોકોની સંખ્યામાં ઝડપથી ઘટાડો થયો છે. આને લીધે નવેમ્બરમાં 34 કરોડ એટીએમ ટ્રાન્ઝેક્શન થયા હતા, જેમાંથી 1.43 લાખ કરોડ રૂપિયા ઉપાડવામાં આવ્યા હતા. ગયા વર્ષે આ આંકડો 64 કરોડ હતો, જેમાંથી 3.04 લાખ કરોડ કાઢવામાં આવ્યા હતા. નિષ્ણાંતોનું કહેવું છે કે એટીએમ સ્થાપિત કરવું મોંઘું છે, જ્યારે માઇક્રો એટીએમ પોઇન્ટ સિસ્ટમ ખૂબ આર્થિક છે. આને કારણે, એઇપીએસની સિસ્ટમ આગામી કેટલાક વર્ષોમાં ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં એટીએમને બદલવાની કામગીરી કરશે.
આથી માઇક્રો-એટીએમની માંગ વધી
બેંકોએ એટીએમ પર વધુ ખર્ચ કરવો પડે છે, તેથી બેંકો અને ચુકવણી કંપનીઓ ઝડપથી ઓછા ખર્ચે શરૂ થતા માઇક્રો એટીએમનું વિસ્તરણ કરી રહી છે, જે ગ્રાહકોને પણ આકર્ષિત કરી રહી છે. ભારત જેવા રોકડયુક્ત અર્થવ્યવસ્થામાં તેની જરૂરિયાતમાં નોંધપાત્ર વધારો થયો છે. આને કારણે નાના શહેરો અને ગામોમાં માઇક્રો એટીએમની માંગ ઝડપથી વધી છે.
એટીએમની મુલાકાત લેવાની જરૂર નથી
ગામના લોકો તેમની નજીકની ચુકવણી અથવા ચુકવણી સેવાનો ઉપયોગ કરવાનું પસંદ કરે છે. આને ધ્યાનમાં રાખીને, કોરોના રોગચાળાના આ સમયગાળા દરમિયાન એઇપીએસનું નેટવર્ક વિસ્તૃત કરવામાં આવ્યું હતું. હવે તેનો ઉપયોગ નોંધપાત્ર રીતે વધ્યો છે. લોકો આ સેવાનો ઉપયોગ દિવસ દરમિયાન કોઈપણ વેપારી આઉટલેટથી કોઈપણ સમયે કરી શકે છે. તેમને કોઈ ચોક્કસ સમયે બેંક શાખા અથવા એટીએમની મુલાકાત લેવાની જરૂર નથી. આ સાથે, માઇક્રો એટીએમ દ્વારા ઉપાડમાં ઝડપથી વધારો થયો છે.
Finance / વર્ષ 2021 : RBI સમક્ષ લાવશે આ 4 નવા પડકારો, કરવામાં આવશે આવી…
આધાર ચુકવણી સેવા શું છે?
આધાર સક્ષમ પેમેન્ટ સિસ્ટમ (એઇપીએસ) એ નેશનલ પેમેન્ટ્સ કોર્પોરેશન ઓફ ઈન્ડિયા (એનપીસીઆઇ) દ્વારા વિકસિત સિસ્ટમ છે જે લોકોને આધાર નંબર અને તેમના ફિંગરપ્રિન્ટ / આઇરિસ સ્કેનની મદદથી ચકાસણી દ્વારા માઇક્રો-એટીએમ દ્વારા પૈસા ઉપાડવાની મંજૂરી આપે છે. પૈસા ઉપાડવા માટે લોકોને તેમના બેંક ખાતાની માહિતી આપવાની જરૂર નથી. આ ચુકવણી સિસ્ટમની મદદથી લોકો તેમના આધાર નંબર દ્વારા એક બેંક ખાતામાંથી બીજી બેંકમાં પૈસા મોકલી અને પ્રાપ્ત કરી શકે છે.
કોણ આ સુવિધા ભોગવી શકે છે
ફક્ત તે જ ગ્રાહકો, જેમના ખાતામાં બેંક ખાતાના આધાર સાથે જોડાયેલ છે, તેઓ જ આ સુવિધા મેળવી શકશે. આધાર-જોડાયેલ બેંક ખાતું ધરાવતા કોઈપણ ખાતાધારક આ સિસ્ટમ દ્વારા વ્યવહારો શરૂ કરી શકે છે. તેણે પોતાની ઓળખ ફિંગરપ્રિન્ટ સ્કેન અને આધાર ઓથેન્ટિકેશન પ્રક્રિયાથી પ્રમાણિત કરવાની રહેશે.
આધાર ચુકવણી દ્વારા કઈ સુવિધાઓ?
- કેશ
- ખાતામાં ક્રેડિટની જાણકારી
- આધારથી આધાર પર પૈસા મોકલવા
- મીની સ્ટેટમેન્ટ
મંતવ્ય ન્યૂઝ દ્વારા જાહેર અપીલ –
દેશ – દુનિયા સહિત ગુજરાતમાં પણ કોરોનાએ જ્યારે ફરી માંથુ ઉચક્યુ છે, ત્યારે અમે મંતવ્ય ન્યૂઝ તમામ નાગરીકોને અપીલ કરીએ છીએ કે, આ સમયે કોરોનાથી ડરવાની નહીં, પરંતુ સંયમ સાથે વર્તવાની જરુર છે. બને તેટલો જાહેર સંપર્ક ટાળો, કોરોના માર્ગદર્શીકા અને સરકારનાં સૂચનોનું ચુસ્તપણે પાલન કરો અને સ્વજનોને પણ કરાવો. આ કાળમાં તકેદારીએ જ સ્વસ્થ્ય હોય સંયમ સાથે નિયમોનું પાલન કરી એક જાગૃત નાગરીકની ફરજ બજાવો…
