શ્રીલંકામાં ચાલી રહેલા આર્થિક સંકટ વચ્ચે હવે રાજકીય કટોકટી દેખાવા લાગી છે. રાષ્ટ્રપતિ ગોટાબાયા રાજપક્ષેના પ્રયાસો છતાં સર્વપક્ષીય સરકાર બની શકી નથી. દરમિયાન હવે સત્તાધારી પક્ષ પણ તૂટવા લાગ્યો છે. કટોકટી દરમિયાન જ રાષ્ટ્રપતિ અને વડા પ્રધાન અને ભૂતપૂર્વ નાયબ પ્રધાનની ભત્રીજી નિરૂપમાએ દેશ છોડી દીધો હતો. નિરુપમા પર ભ્રષ્ટાચારનો આરોપ છે. તેનું નામ પેન્ડોરા પેપર્સમાં પણ આવ્યું હતું.શ્રીલંકાની સંસદનું અંકગણિત શું છે? જો સત્તાધારી ગઠબંધનમાં મામલો યોગ્ય નીકળશે તો ગણિત કોના પક્ષમાં રહેશે? કોણ છે રાજપક્ષેની ભત્રીજી જેણે દેશ છોડી દીધો? તેમના માટે દેશ છોડવાનો શું અર્થ છે
શ્રીલંકાની સંસદનું અંકગણિત શું છે?
શ્રીલંકાની સંસદના સભ્યોની સંખ્યા 225 છે. એટલે કે બહુમતી માટે પાર્ટીને 113 સીટોની જરૂર છે. વર્તમાન ગૃહમાં શાસક પક્ષ – શ્રીલંકા પીપલ્સ ફ્રીડમ એલાયન્સ (SLPFA) પાસે 145 સાંસદો છે. SLPFA ને ઈલમ પીપલ્સ ડેમોક્રેટિક પાર્ટી (EPDP) દ્વારા બે સાંસદો, તમિલ મક્કલ વિદુથલાઈ પુલીકાલી એક-એક સીટ, નેશનલ કોંગ્રેસ અને શ્રીલંકા ફ્રીડમ પાર્ટી દ્વારા પણ ટેકો મળે છે. આમ શાસક ગઠબંધનને કુલ 150 સાંસદોનું સમર્થન હતું. વિપક્ષ પાસે 75 સાંસદો છે. તેમાંથી સૌથી મોટું ‘સમગી જના બળવેગયા’ છે. તેના નેતા સાજીથ પ્રેમદાસા પણ વિરોધનો સૌથી મોટો ચહેરો છે.
બે તૃતિયાંશ બહુમતી સાથે સત્તામાં રહેલા રાજપક્ષેને મંગળવારે મોટો ઝટકો લાગ્યો હતો. વાસ્તવમાં, રાજપક્ષે સરકારના કેટલાક સાથીઓએ તેમજ તેમના પક્ષના નેતાઓએ જાહેરાત કરી હતી કે તેઓ હવે ગૃહમાં શાસક ગઠબંધનનો ભાગ નથી. આ સાંસદો હવે સ્વતંત્ર સાંસદ તરીકે ગૃહમાં બેસશે. એટલે કે રાજપક્ષે સરકારને હવે આ સાંસદોનું સમર્થન નથી. એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે સરકારથી અલગ થયેલા આ સાંસદોની સંખ્યા ઓછામાં ઓછી 41 છે.
શાસક ગઠબંધનમાં તૂટવાની શું અસર થશે?
જે પક્ષો અને સાંસદોએ રાજપક્ષે સરકારમાંથી વિદાયની જાહેરાત કરી છે તેમાં ભૂતપૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ મૈત્રીપાલા સિરીસેનાની શ્રીલંકા ફ્રીડમ પાર્ટીનો પણ સમાવેશ થાય છે. 41 સાંસદોએ સમર્થન પાછું ખેંચી લીધા બાદ રાજપક્ષે સરકારમાં માત્ર 109 સાંસદો જ બચ્યા છે. આ આંકડો બહુમતીના આંકડા કરતા ઓછો છે. આવી સ્થિતિમાં રાજપક્ષે સરકાર લઘુમતીમાં છે.
તો રાજપક્ષે ભાઈ રાજીનામું આપી શકે?
અત્યારે એવું લાગતું નથી. બુધવારે જ, સરકારના મુખ્ય દંડક, મંત્રી જોહ્નસ્ટન ફર્નાન્ડોએ સંસદને જાણ કરી હતી કે રાષ્ટ્રપતિ ગોટાબાયા રાજપક્ષે કોઈપણ સંજોગોમાં રાજીનામું આપશે નહીં. વાસ્તવમાં વિપક્ષ રાષ્ટ્રપતિ સહિત સમગ્ર સરકારના રાજીનામાની માંગ કરી રહ્યો છે. વિપક્ષી સાંસદોનું કહેવું છે કે લોકો સરકાર વિરુદ્ધ રસ્તા પર ઉતરી આવ્યા છે. ગલીઓમાં ‘રાજપક્ષે ઘર જાઓ’ના નારા સંભળાઈ રહ્યા છે. ભ્રષ્ટાચાર અને અર્થવ્યવસ્થાને ન સંભાળવાના આરોપો પણ સરકાર પર છે. તેમણે લોકોનો વિશ્વાસ ગુમાવી દીધો છે જેમના સમર્થનથી રાજપક્ષે સત્તામાં આવ્યા હતા. વિપક્ષ રાજપક્ષે સરકાર પર સતત દબાણ બનાવી રહ્યું છે.દેશમાં વધી રહેલા વિરોધ વચ્ચે મહિન્દા રાજપક્ષેની બહેન અને પૂર્વ નાયબ મંત્રી નિરુપમા રાજપક્ષે દેશ છોડીને દુબઈ ચાલી ગઈ છે. ઘણા વિપક્ષી નેતાઓ દાવો કરે છે કે આ રાજપક્ષે સરકારને સત્તા પરથી હટાવવાના સંકેતો છે.
કોણ છે રાજપક્ષેની ભત્રીજી જેણે દેશ છોડી દીધો?
જ્યારે મહિન્દા રાજપક્ષે રાષ્ટ્રપતિ હતા ત્યારે નિરુપમા નાયબ મંત્રી હતા. ઓક્ટોબર 2021માં બહાર આવેલા પેન્ડોરા પેપર્સમાં નિરુપમા અને તેમના પતિના નામ સામે આવ્યા હતા. નિરૂપમાના પિતા જ્યોર્જ રાજપક્ષે મહિંદાના પિતરાઈ ભાઈ હતા. જ્યોર્જ 1960 થી 1976 સુધી શ્રીલંકાના સંસદ સભ્ય અને આરોગ્ય મંત્રી પણ હતા. નિરુપમા સાથે તેમના પતિ પણ દેશ છોડી ગયા છે. નિરુપમાના પતિ શ્રીલંકાના અબજોપતિ બિઝનેસમેન છે. વિપક્ષનો દાવો છે કે આર્થિક કટોકટી પર લોકોમાં વધી રહેલા ગુસ્સાને જોતા રાજપક્ષે પરિવારના ઘણા સભ્યો શ્રીલંકા છોડીને ભાગી શકે છે. તેની શરૂઆત નિરુપમાના દુબઈ જવાથી થઈ છે.
દવાઓ અને તબીબી સાધનોની અછત
શ્રીલંકામાં આર્થિક સંકટને કારણે સ્થિતિ દિનપ્રતિદિન ખરાબ થઈ રહી છે. દવાઓ અને તબીબી સાધનોની પણ ભારે અછત છે. હાલત એ છે કે બુધવારે સરકારી હોસ્પિટલોના મેડિકલ સ્ટાફ પણ રસ્તા પર આવી ગયો હતો. દેશભરમાં સરકારી આરોગ્ય કર્મચારીઓએ દવાઓ અને આરોગ્ય સાધનોની અછત સામે પ્રદર્શન કર્યું. દેખાવકારોનો આરોપ છે કે સરકાર હજારો લોકોના જીવ સાથે રમત રમી રહી છે.
