ગૂગલે શુક્રવારે પ્રસિદ્ધ વૈજ્ઞાનિક અને ઇન્ડિયન સ્ટેટિસ્ટિકલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટના સ્થાપક પ્રશાંત ચંદ્ર મહાલનોબિસને 125મી વર્ષગાંઠ પર ગૂગલ ડૂડલ બનાવીને યાદ કર્યા છે. જણાવી દઈએ કે, તેઓ ભારતના પ્રથમ આયોજન પંચના સભ્ય હતા.
મહાલનોબિસનો જન્મ 29 જૂન, 1893ના રોજ કલકત્તામાં થયો હતો. એ કે પ્રશાંત ચંદ્ર મહાલનોબિસનો જન્મદિવસ તેમની યાદમાં આંકડાકીય દિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે.
મહાલનોબિસ સુધારણાવાદીઓ અને બૌદ્ધિકોના પરિવારમાં તેઓનો જન્મ થયો હતો. તેમના દાદા ગુરચરણ દવાની દુકાન ચલાવતા અને પિતા પ્રબોધ ચંદ્ર મહાલનોબિસે સમાજને લગતા બ્રાહ્મણોને સબંધ રાખ્યા હતા. તેમની માતા નિર્દોબુસિની પણ બંગાળના સાહિત્યિક વર્ગ સાથે સંકળાયેલી હતી. પ્રશાંતે બ્રહ્મો બોયઝ સ્કૂલમાં પ્રારંભિક અભ્યાસનો અભ્યાસ કર્યો અને યુનિવર્સિટી ઓફ લંડનમાં અભ્યાસ પૂર્ણ કર્યો.
ઇન્ડિયન સ્ટેટિસ્ટિકલ ઇન્સ્ટિટ્યુટની સ્થાપના 17 ડિસેમ્બર, 1931 ના રોજ કરવામાં આવી હતી અને ઔપચારિક રીતે 28 એપ્રિલ 1932 ના રોજ તેને રજીસ્ટર કરવામાં આવી હતી. કોલકાતા પછી, તેની ઘણી શાખાઓ દેશના જુદા જુદા રાજ્યોમાં શરૂ કરવામાં આવી હતી. ભારતીય આંકડાકીય સંસ્થાઓની શાખાઓ ભારતમાં દસ સ્થળોએ દિલ્હી, બેંગલોર, હૈદરાબાદ, પુણે, કોઇમ્બતુર, ચેન્નાઇનો સમાવેશ થાય છે. જો કે, તે મુખ્યત્વે કોલકાતામાં પોતાના આંકડાઓનો અભ્યાસ કરે છે.
પ્રશાંત મહાલનોબિસ સર્વેક્ષણ યોજવા માટેના યોગદાન માટે જાણીતા છે. તેમણે એક પાયલોટ મોજણીની વિભાવના પણ રજૂ કરી હતી. એટલું જ નહીં, સર્વેક્ષણ પહેલાં તેઓ લોકોને નમૂના પદ્ધતિમાં રજૂ કર્યા હતા, આના આધારે, આજના યુગમાં મોટી નીતિઓ અને યોજનાઓ બનાવવામાં આવી રહી છે. તેમણે આંકડાકીય નમૂનાનો ઉપયોગ કરીને પાક ઉપજનો અંદાજ કાઢવા માટે એક પદ્ધતિ પણ રજૂ કરી હતી.
