સરકારે મંગળવારે 29 રૂપિયા પ્રતિ કિલોના રાહત દરે ભારત ચોખા લોન્ચ કર્યા છે. છેલ્લા કેટલાક દિવસોમાં અનાજના ભાવમાં 15% વધારો થયા બાદ ગ્રાહકોને રાહત આપવા માટે સરકાર દ્વારા આ પગલું લેવામાં આવ્યું છે.
5 કિલો અને 10 કિલોના પૅકમાં ઉપલબ્ધ સબસિડીવાળા ચોખાને લૉન્ચ કરતાં ખાદ્ય અને ગ્રાહક બાબતોના પ્રધાન પીયૂષ ગોયલે જણાવ્યું હતું કે સરકાર એ સુનિશ્ચિત કરવા પ્રયાસ કરી રહી છે કે સામાન્ય લોકોને રોજિંદા ખાદ્યપદાર્થો પોષણક્ષમ દરે ઉપલબ્ધ થશે. ગોયલે જણાવ્યું હતું કે જથ્થાબંધ હસ્તક્ષેપથી ઘણા લોકોને ફાયદો થતો ન હતો, તેથી પ્રાઇસ સ્ટેબિલાઇઝેશન ફંડ (PSF) હેઠળ છૂટક હસ્તક્ષેપની રજૂઆત કરવામાં આવી હતી.
મધ્યમ વર્ગના ગ્રાહકો અને ગરીબોને રાહત આપવા માટે, ‘ભારત બ્રાન્ડ’ હેઠળના ચોખા રિટેલમાં 29 રૂપિયા પ્રતિ કિલોના ભાવે વેચવામાં આવશે. ‘ભારત ચોખા’ના પ્રત્યેક કિલોમાં 5 ટકા તૂટેલા ચોખા હશે.
ગોયલે કહ્યું કે સરકારના પ્રયાસોથી ટામેટા અને ડુંગળીના ભાવમાં તીવ્ર ઘટાડો કરવામાં મદદ મળી છે.‘જ્યારથી અમે ‘ભારત આટા’ વેચવાનું શરૂ કર્યું છે ત્યારથી છેલ્લા છ મહિનામાં ઘઉંની માંગ શૂન્ય રહી છે. આપણે ચોખામાં પણ આ જ અસર જોઈશું. મંત્રીએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે મધ્યમ વર્ગના લોકોની પ્લેટ પર જતા ચીજવસ્તુઓના ભાવ તદ્દન સ્થિર છે. ગોયલે કહ્યું કે સરકાર રોજિંદા જરૂરિયાતોને પોસાય તેવા દરે પૂરી પાડવા માટે સક્રિય છે. તેમણે ‘ભારત ચોખા’ વેચતી 100 મોબાઈલ વાનને પણ ફ્લેગ ઓફ કરી અને પાંચ લાભાર્થીઓને 5 કિલોના પેકનું વિતરણ કર્યું.
ફૂડ કોર્પોરેશન ઓફ ઈન્ડિયા (FCI) બે સહકારી મંડળીઓને 5 લાખ ટન ચોખા પ્રદાન કરશે – નેશનલ એગ્રીકલ્ચરલ કોઓપરેટિવ માર્કેટિંગ ફેડરેશન ઓફ ઈન્ડિયા લિમિટેડ (NAFED) અને નેશનલ કોઓપરેટિવ કન્ઝ્યુમર્સ ફેડરેશન ઓફ ઈન્ડિયા (NCCF) તેમજ રિટેલ ચેઈન કેન્દ્રીય ભંડાર. તબક્કો આ એજન્સીઓ ચોખાને 5 કિલો અને 10 કિલોના પેકમાં પેક કરશે અને ‘ભારત’ બ્રાન્ડ હેઠળ તેમના આઉટલેટ્સ દ્વારા છૂટક વેચાણ કરશે. ઈ-કોમર્સ પ્લેટફોર્મ દ્વારા પણ ચોખાનું વેચાણ કરવામાં આવશે.
સરકારે એફસીઆઈ દ્વારા ચોખાના છૂટક વેચાણનો આશરો લીધો છે કારણ કે તેને ઓપન માર્કેટ સેલ સ્કીમ (ઓએમએસએસ) દ્વારા જથ્થાબંધ વપરાશકારોને ફ્લેટ રેટ પર ચોખા વેચવાના પ્રોત્સાહક પરિણામો મળ્યા નથી. સરકારને આશા છે કે ભારત અટ્ટાની જેમ ‘ભારત ચોખા’ને પણ સારો પ્રતિસાદ મળશે. ભારત આટા એ જ એજન્સીઓ દ્વારા 27.50 રૂપિયા પ્રતિ કિલોના દરે અને ‘ભારત ચણા’ 60 રૂપિયા પ્રતિ કિલોના ભાવે વેચવામાં આવે છે.
પોતાનો અંગત અનુભવ શેર કરતાં ગોયલે કહ્યું કે તેણે ‘ભારત દાળ’ અને ‘ભારત આટા’નો ઉપયોગ કરવાનું શરૂ કર્યું છે અને બંને ખૂબ જ સ્વાદિષ્ટ છે. તેણે કહ્યું, “મેં હવે ‘ભારત રાઇસ’ ખરીદ્યો છે. આ પણ સારી ગુણવત્તાની હશે. ભારત ચોખાની કિંમતો સંબંધિત પ્રશ્નના જવાબમાં ગોયલે કહ્યું કે તેનું સચોટ વિશ્લેષણ કરવામાં આવ્યું છે. આ એક સક્રિય સરકાર છે.
નિકાસ પ્રતિબંધો અને 2023-24માં બમ્પર ઉત્પાદન છતાં ચોખાના છૂટક ભાવ હજુ પણ નિયંત્રણમાં નથી. સરકારે સંગ્રહખોરીને રોકવા માટે રિટેલર્સ, હોલસેલર્સ, પ્રોસેસર્સ અને મોટી રિટેલ ચેનને તેમના સ્ટોક્સ જાહેર કરવા જણાવ્યું છે. ગ્રાહક બાબતોના રાજ્ય મંત્રી સાધ્વી નિરંજન જ્યોતિ અને અશ્વિની ચૌબે, ખાદ્ય સચિવ સંજીવ ચોપરા, ઉપભોક્તા બાબતોના સચિવ રોહિત કુમાર સિંહ અને ફૂડ કોર્પોરેશન ઓફ ઈન્ડિયા (FCI)ના CMD અશોક કે મીના સહિત અન્ય લોકો ભારત ચોખા લોન્ચ કરવા માટે આ કાર્યક્રમમાં હાજર રહ્યા હતા.
