World Food Crisis: વિશ્વભરમાં ડુંગળીની મોટી અછત રહી છે. આનાથી ઘણા દેશોમાં તેની કિંમતમાં ઘણો વધારો થયો છે. આ સ્થિતિ એવી બની ગઈ છે કે ઘણા દેશોના લોકોએ ડુંગળી વિના જીવવું પડે છે. તેની શરૂઆત ફિલિપાઇન્સથી થઈ. ડુંગળી ત્યાં એટલી ખર્ચાળ બની ગઈ છે કે લોકોએ તેની તુલના સોના સાથે કરવાનું શરૂ કર્યું છે. હવે ઘણા દેશોમાં ડુંગળીની કિંમત આસમાને પહોંચી રહી છે. તુર્કીથી કઝાકિસ્તાન સુધીની ડુંગળી ફુગાવાથી લોકોને રડવામાં આવે છે. ડુંગળી એક રીતે વૈશ્વિક ખાદ્ય સંકટનું પ્રતીક બની ગયું છે. નિષ્ણાતોના જણાવ્યા મુજબ, આગામી દિવસોમાં પરિસ્થિતિ વધુ ખરાબ થઈ શકે છે. ડુંગળીનો ઉપયોગ શાકભાજીથી લઈને કચુંબર અને કરી વિશ્વભરમાં કરવામાં આવે છે. પાકિસ્તાનમાં પૂરને કારણે ડુંગળીના ભાવમાં વધારો થયો છે, મધ્ય એશિયા અને યુક્રેન યુદ્ધમાં ફ્રોસ્ટ ફાટી નીકળ્યો છે. બીજી બાજુ, ભારતમાં ખેડૂતોને કિંમત અનુસાર કિંમત મળી રહી નથી. ખેડુતોએ એક રૂપિયા કિલો ડુંગળી વેચવી પડશે.
ફિલિપાઇન્સમાં ડુંગળીની કિંમત માંસ કરતાં વધુ રહી છે. છેલ્લા ઘણા મહિનાઓથી તેની કિંમતમાં ઉછાળો આવ્યો છે. સપ્ટેમ્બરથી, દેશમાં ડુંગળીની કિંમત વૈશ્વિક સરેરાશ કરતા વધુ છે. છેલ્લા ચાર મહિનામાં તેની કિંમત ચાર વખત વધી છે. લાલ ડુંગળીની કિંમત ત્યાં દીઠ 2,476 રૂપિયા પર પહોંચી છે. આ ચિકનની કિંમત કરતા ત્રણ ગણા વધારે છે અને માંસ કરતાં 25 ટકા વધારે છે. ગયા વર્ષે ફિલિપાઇન્સમાં ઘણા તોફાનોને કારણે પાકને ભારે નુકસાન થયું હતું. હવે સરકારે તેમાં તપાસ કરવાનો આદેશ આપ્યો છે. જણાવી દઈએ કે ડુંગળીની કિંમત તુર્કી, કઝાકિસ્તાન અને મોરોક્કોમાં પણ ચરમસીમાએ પહોંચી છે. યુરોપિયન યુનિયનમાં ઓછા પાક અને દુષ્કાળને કારણે ડુંગળીના ભાવમાં વધારો થયો છે. ગયા વર્ષે યુરોપના કેટલાક ભાગોમાં દુષ્કાળ હતો. તેની અસર નેધરલેન્ડ્સ પર પણ પડી, જે વિશ્વની સૌથી મોટી ડુંગળી નિકાસકાર છે. આનાથી દેશમાં ડુંગળીની કિંમતમાં વધારો થયો. ઉઝબેકિસ્તાન, તાજિકિસ્તાન, કઝાકિસ્તાન અને કિર્ગીઝસ્તાનમાં હિમના કારણે ડુંગળીનો સ્ટોક બરબાદ થઈ ગયો હતો. આ દેશોએ ડુંગળીની નિકાસ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે.
ડુંગળીની અછત વચ્ચે તુર્કીએ કેટલીક નિકાસ પણ બંધ કરી દીધી છે. દેશમાં ડુંગળીની કિંમત ઝડપથી વધી રહી છે. ઉત્તર આફ્રિકાના દેશ મોરોક્કોમાં પૂરના કારણે ડુંગળીના પાકને અસર થઈ છે. સરકારે ઘણા દેશો માટે તેની નિકાસ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે. હજી પણ ડુંગળીની કિંમત આકાશને સ્પર્શ કરી રહી છે. સ્થિતિ એવી બની ગઈ છે કે ઘણા દેશોમાં, ડુંગળી દુકાનોમાંથી અદૃશ્ય થઈ ગઈ છે. પાકિસ્તાનમાં પૂરને કારણે ડુંગળીના ભાવમાં વધારો થયો છે, મધ્ય એશિયા અને યુક્રેન યુદ્ધમાં ફ્રોસ્ટ ફાટી નીકળ્યો છે. એ જ રીતે ઉત્તર આફ્રિકામાં ખેડુતો દુષ્કાળનો સામનો કરી રહ્યા છે. પાકિસ્તાનમાં પૂરથી ડુંગળીના પાકને અસર થઈ હતી અને ઈરાન, ઉઝબેકિસ્તાન અને તુર્કીથી આયાત કરવી પડે છે. યુક્રેનમાં યુદ્ધને કારણે ઉત્પાદનને અસર થઈ છે. યુક્રેને પોલેન્ડ, રોમાનિયા, મોલ્ડોવા, કઝાકિસ્તાન અને તુર્કીથી ડુંગળી આયાત કરવી પડશે. યુદ્ધ પહેલાં, યુક્રેન આ દેશોની નિકાસ કરતો હતો.
આ દરમિયાન ભારતમાં ડુંગળીના ભાવમાં મોટો ઘટાડો થયો છે. ખેડુતોએ એક રૂપિયા કિલોના ભાવે ડુંગળી વેચવી પડશે. મહારાષ્ટ્રના સોલાપુર જિલ્લામાં એક ખેડૂત 70 કિ.મી.ની મુસાફરી કરી અને મંડી પહોંચ્યો. તેણે 512 કિલો ડુંગળી વેચી દીધી, પરંતુ બદલામાં માત્ર 2 રૂપિયા મળ્યા હતા. સૂત્રોના જણાવ્યા મુજબ બોરગાંવના 58 વર્ષના ખેડૂત રાજેન્દ્ર તુકારમ ચવ્હાનએ જણાવ્યું હતું કે ડુંગળી માટે તેમને એક રૂપિયા દીઠ મળી છે. આ રીતે તેમને ફક્ત 2.49 પૈસા મળ્યા હતા. ચવ્હાને કહ્યું કે છેલ્લા 3-4 વર્ષમાં બીજ, ખાતરો અને જંતુનાશકોની કિંમત બમણી થઈ છે. આ વખતે તેણે ફક્ત 500 કિલો ડુંગળી ઉગાડવા માટે આશરે 40,000 રૂપિયા ખર્ચ કર્યો. ચવ્હાન પાસેથી ડુંગળી ખરીદનારા સોલાપુર એપીએમસીના ઉદ્યોગપતિ નાસિર ખલીફા કહે છે કે ચવ્હાનની ડુંગળીની ગુણવત્તા ખૂબ નબળી હતી. લાસલગાંવ મંડીમાં ડુંગળીનું આગમન બમણું થઈ ગયું છે. ડિસેમ્બરમાં સરેરાશ જથ્થાબંધ ભાવ ક્વિન્ટલ દીઠ 1,850 રૂપિયા હતો, જે હવે ઘટીને 550 રૂપિયા થઈ ગયો છે.
છેલ્લા બે વર્ષ સ્થિર રહ્યા પછી આ વર્ષે દેશમાંથી ડુંગળીની નિકાસમાં વધારો થયો છે. ખાસ કરીને પશ્ચિમ એશિયાની વધતી માંગને કારણે, તે ગતિ પ્રાપ્ત કરી છે. આ નાણાકીય વર્ષ દરમિયાન, અત્યાર સુધીમાં 15.19 લાખ ટન ડુંગળીની નિકાસ કરવામાં આવી છે, જ્યારે ગયા વર્ષે 15.38 લાખ ટન ડુંગળી આખા વર્ષ દરમિયાન નિકાસ કરવામાં આવી હતી. દેશમાં કુલ ડુંગળી 10 થી 15 ટકા નિકાસ કરવામાં આવે છે. મહારાષ્ટ્ર, કર્ણાટક અને ગુજરાતમાં દેશમાં સૌથી વધુ ડુંગળી છે. પશ્ચિમ એશિયા, શ્રીલંકા, બાંગ્લાદેશ, મલેશિયા અને નેપાળમાં ભારતીય ડુંગળીની ખૂબ માંગ છે.
આ પણ વાંચો: India-Germany/ પીએમ મોદી અને જર્મનીના ચાન્સેલર સ્કોલ્ઝ વચ્ચે થઈ આ ખાસ બાબતો પર ચર્ચા
