અત્યાર સુધીમાં, કોરોના વાયરસના સાડા પાંચ હજારથી વધુ મ્યુટન્ટ્સ અથવા મ્યુટ્યુએટેડ વેરિઅન્ટ્સ બહાર આવ્યા છે. ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ટેકનોલોજી (આઈઆઈટી) ઇન્દોરે પોતાના સંશોધન દરમિયાન આ દાવો કર્યો છે. કોરોના વાયરસમાં હાજર પ્રોટીન તેના દેખાવમાં ફેરફાર કરે છે. સમાન પ્રોટીનના જોડાણ અથવા સ્વરૂપને બદલી નાખતા, વાયરસનો પ્રકોપ અને અસર પણ બદલાઈ રહી છે. ભારતમાં દર્દીઓમાં આ તમામ પ્રકારો લગભગ મળી આવ્યા છે.
આંતરરાષ્ટ્રીય સંશોધન જર્નલ “હેલિયન” દ્વારા આઈઆઈટી ઇન્દોરના ડિપાર્ટમેન્ટ ઓફ બાયોસાયન્સ અને બાયોમેડિકલ સાયન્સ દ્વારા કરવામાં આવેલા સંશોધનને પ્રકાશિત કરવામાં આવ્યું છે. દેશમાં રોગચાળો ફાટી નીકળતાં આઇઆઇટી ઇન્દોરની વાયરોલોજી લેબ કોવિડ -19 ના અધ્યયનમાં રોકાયેલા છે. તાજેતરના સંશોધન આઇઆઈટી બાયોસાયન્સના પ્રોફેસર હેમાચંદ્ર ઝા અને અન્ય છ સંશોધનકર્તાઓએ એક સાથે હાથ ધર્યું છે. પ્રો. હેમાચંદ્રના જણાવ્યા અનુસાર, સાર્સ કોવિડ -19 કોરોના માટે જવાબદાર વાયરસ, ત્રણ મુખ્ય પ્રકારનાં પ્રોટીન ધરાવે છે.
ઇ, એમ અને એસ નામો દ્વારા ઓળખાતા આમાંના એક અથવા વધુ પ્રોટીન સમય જતાં બદલાતા રહે છે.
આઈઆઈટીએ વિશ્વભરમાં વાયરસના 22 હજાર પ્રોટીન આઇસોલેટ્સનો અભ્યાસ કર્યો છે. આમાં યુકે, યુ.એસ., ભારત અને અન્ય દેશોમાં મળી આવેલા નમૂનાઓનો સમાવેશ થાય છે. જુલાઈ 2020 સુધીમાં, તેઓ વાયરસ જે વિશ્વભરની લેબ્સમાં નમૂનાઓ લેવામાં આવ્યા હતા.નમૂનાના અધ્યયનોમાં કોરોના વાયરસના કુલ 5,647 મ્યુટન્ટ વેરિઅન્ટ્સ મળી આવ્યા છે.
સ્પાઇક પ્રોટીનમાં સૌથી વધુ ફેરફાર
પ્રો. હેમાચંદ્રના જણાવ્યા અનુસાર આ અધ્યયનમાં વાયરસના ઇ-પ્રોટીનના 42 મ્યુટન્ટ્સ, એમ-પ્રોટીનના 156 મ્યુટન્ટ્સ અને એસ-પ્રોટીન એટલે કે સ્પાઇક પ્રોટીનના 5449 મ્યુટન્ટ્સને ઓળખવામાં આવ્યા છે. તે સ્પષ્ટ છે કે પરિવર્તન એટલે કે સ્પાઇક પ્રોટીનમાં થઈ રહ્યું છે. પ્રોટીન કે જે વાયરસના બાહ્ય આવરણ પર કાંટા જેવા લાગે છે, તેને સ્પાઇક પ્રોટીન કહેવામાં આવે છે. જ્યારે પરિવર્તનશીલ તેના પ્રોટીનને બદલી નાખે છે, ત્યારે તેની ફેલાવવાની ક્ષમતામાં પણ ફેરફાર થાય છે, તેથી વાયરસ દરેક પ્રકારને અલગ રીતે અસર કરે છે. તે વાયરસનું પ્રોટીન છે જે માનવ શરીરમાં જોવા મળતા એસ -2 રીસેપ્ટર સાથે જોડાય છે અને તેને ચેપ લગાવે છે.
