રશિયાએ એક મિસાઈલનું પરીક્ષણ કર્યું અને પોતાના એક ઉપગ્રહનો નાશ કર્યો. પરંતુ આ પરીક્ષણે ઈન્ટરનેશનલ સ્પેસ સ્ટેશનના અવકાશયાત્રીઓના જીવ જોખમમાં મૂક્યા હતા રશિયન મિસાઇલ પરીક્ષણથી જીવ બચાવવા અવકાશયાત્રીઓ છુપાઈ ગયા હતા, અમેરિકાએ તેનો જવાબ આપવા કહ્યું છે.
રશિયાએ મિસાઈલ વડે સેટેલાઈટને નષ્ટ કરી દીધો છે, જેના પર અમેરિકાએ કહ્યું છે કે અંતરિક્ષમાં કાટમાળને કારણે ઈન્ટરનેશનલ સ્પેસ સ્ટેશન (આઈએસએસ) ખોરવાઈ ગયું હતું અને ત્યાંના અવકાશયાત્રીઓને ઈમરજન્સી માટે તૈયાર રહેવું પડ્યું હતું. અમેરિકાએ આ ઘટના માટે મિસાઈલ પરીક્ષણને જવાબદાર ઠેરવતા રશિયાની ટીકા કરી છે.
યુએસએ કહ્યું છે કે રશિયાએ “ખતરનાક અને બેજવાબદાર” મિસાઇલ પરીક્ષણમાં તેના પોતાના ઉપગ્રહોમાંથી એકનો નાશ કર્યો હતો, પરંતુ તેના કાટમાળથી ઇન્ટરનેશનલ સ્પેસ સેન્ટર માટે જોખમ ઊભું થયું હતું. યુ.એસ.ને આ પરીક્ષણ વિશે અગાઉથી જાણ કરવામાં આવી ન હતી અને તેના પર પ્રતિક્રિયા આપવા માટે તેના સહયોગીઓ સાથે વાત કરશે.
આવી આ ચોથી કસોટી હતી. આ એક શસ્ત્ર સ્પર્ધા તરફ દોરી શકે છે જે અવકાશમાં મારી શકે છે. યુએસ સ્ટેટ સેક્રેટરી ઓફ સ્ટેટ એન્ટની બ્લિંકને સોમવારે એક નિવેદનમાં જણાવ્યું હતું કે, “15 નવેમ્બરના રોજ, રશિયાએ બેજવાબદારીપૂર્વક પોતાના એક સેટેલાઇટ સામે એન્ટિ-સેટેલાઇટ મિસાઇલનું પરીક્ષણ કર્યું હતું. આ પરીક્ષણના પરિણામે 1,500 થી વધુ કાટમાળના મોટા ટુકડા અને હજારો નાના ટુકડાઓ જન્મ્યા હતા. ”
પરીક્ષણ કેમ જોખમી હતું?
ચાર અમેરિકન, એક જર્મન અને બે રશિયન અવકાશયાત્રીઓ હાલમાં ISS પર કામ કરી રહ્યા છે જેમને કાટમાળના કારણે તેમના પરત વાહનોમાં આશ્રય લેવો પડ્યો હતો. આ એક ઈમરજન્સી સિસ્ટમ છે જેમાં અવકાશયાત્રીઓ કોઈપણ પ્રકારના જોખમની સ્થિતિમાં વાહનોમાં જાય છે, જેના દ્વારા તેમને પૃથ્વી પર પરત કરી શકાય છે. રશિયન સ્પેસ એજન્સી રોસકોસ્મોસે ટ્વીટ કર્યું કે સ્ટેશન પાછળથી ગ્રીન લેવલમાંથી બહાર આવ્યું.
આ ઘટના પર અમેરિકાની પ્રતિક્રિયામાં કડક શબ્દોનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે. તેમના નિવેદનમાં, બ્લિંકને કહ્યું કે ખતરો ટળ્યો નથી. “આ ખતરનાક અને બેજવાબદારીભર્યા પરીક્ષણના પરિણામે લાંબા સમય સુધી ભ્રમણકક્ષાના કાટમાળમાં પરિણમ્યું છે જે દાયકાઓ સુધી અવકાશમાં ઉપગ્રહો અને અન્ય સાધનો માટે જોખમ ઉભું કરશે.” રશિયા દાવો કરે છે કે તેણે અવકાશમાં શસ્ત્રો વિકસાવ્યા નથી. પરંતુ આ દાવાઓથી વિપરીત, તે અવકાશ સંશોધન અને સંશોધનના આગામી લાંબા ગાળાના ઉપયોગને જોખમમાં મૂકે છે.
વધતી સ્પર્ધા
પેન્ટાગોનમાં પત્રકારો સાથે વાત કરતા વિદેશ વિભાગના પ્રવક્તા જોન કર્બીએ કહ્યું કે અમેરિકાને આ પરીક્ષણ અંગે અગાઉથી જાણ કરવામાં આવી ન હતી. સ્પેસ ઈન્ડસ્ટ્રીના વોચડોગ સેરાડાટાના જણાવ્યા અનુસાર, રશિયન મિસાઈલે 1982માં મોકલેલા સેટેલાઈટ કોસ્મોસ 1408ને નિશાન બનાવ્યું હતું. જાસૂસી માટે સ્થાપિત કરાયેલા આ ઉપગ્રહે દાયકાઓ પહેલા કામ કરવાનું બંધ કરી દીધું છે.
એન્ટિ-સેટેલાઇટ શસ્ત્રો (ASAT) એ અત્યાધુનિક ટેક્નોલોજી પર આધારિત મિસાઇલો છે જે માત્ર થોડા જ દેશો પાસે છે. છેલ્લી વખત ભારતે આ પ્રકારનું પરીક્ષણ 2019 માં કર્યું હતું, જેમાં મોટી માત્રામાં અવકાશ ભંગાર પેદા થયો હતો, જેના કારણે યુએસએ ભારતની ટીકા કરી હતી. આ પહેલા 2007માં ચીન અને ત્યારબાદ 2008માં અમેરિકાએ આ પ્રકારનું પરીક્ષણ કર્યું હતું.
