રૂસો-યુક્રેન યુદ્ધના કારણે ગુજરાતમાં સુરતની હીરાની ફેક્ટરીઓ પર વિપરીત અસર થઈ છે. સુરતમાં હીરાના મોટા કારખાનાઓએ કામકાજનું સપ્તાહ ત્રણથી ઘટાડીને ચાર દિવસ કર્યું છે. આ સાથે જ રશિયાની ખાણોમાં કાચા હીરાની અછતને કારણે સુરતમાં નાની ફેક્ટરીઓ હાલ પુરતી બંધ કરી દેવામાં આવી છે. આ કારણે પોલિશિંગ યુનિટ માટે બહુ ઓછું કામ બાકી છે. ભારતમાં 10માંથી 9 રફ હીરા સુરતમાં પોલિશ્ડ થાય છે.
રશિયન રફ હીરા સામાન્ય રીતે નાના હોય છે, જે વોલ્યુમની દૃષ્ટિએ ભારતના હીરાના વેપારના 40 ટકા અને મૂલ્યમાં લગભગ 30 ટકા હિસ્સો ધરાવે છે. યુક્રેન સાથેના યુદ્ધે હવે આ 18 અબજ ડોલરના વેપારને અસર કરી છે. અમેરિકી પ્રતિબંધો પહેલા ભારતને મોકલવામાં આવેલ રશિયન કાચા માલનો સ્ટોક પણ ખતમ થવાનો છે.
વધુમાં, રૂબલ (રશિયન ચલણ) ચુકવણી માટે ઝડપી વિકલ્પની સ્થાપના ન થવાને કારણે રશિયન ખાણકામ કંપની અલરોસાએ એપ્રિલ 2022 માટેના ઓર્ડર રદ કર્યા છે.
રુસો-યુક્રેન યુદ્ધના કારણે સુરતનો હીરા ઉદ્યોગ ખરાબ રીતે પ્રભાવિત થયો છે. અમેરિકા અને યુરોપમાં પોલિશ્ડ હીરાના મોટા સપ્લાયર લક્ષ્મી ડાયમંડ્સના મેનેજિંગ ડિરેક્ટર અશોક ગજેરાના જણાવ્યા અનુસાર, લગભગ $5 બિલિયનના નાના અને મધ્યમ કદના પથ્થરો રશિયામાંથી આવે છે. તેઓ મોટાભાગે લગ્નના ઘરેણાંમાં વપરાય છે. કાચા માલના પુરવઠાને અસર થવાને કારણે સુરતમાં મોટાભાગની મોટી ફેક્ટરીઓએ સમયમાં ઘટાડો કર્યો છે. કેટલાક ચાર દિવસ કામ કરે છે, કેટલાક માત્ર ત્રણ.
આ કટોકટી એવા સમયે આવી છે જ્યારે ઉદ્યોગ લાસ વેગાસ શોમાં હાજરી આપવા જઈ રહ્યો છે. કોવિડ પછી ઉદ્યોગ માટે આ બીજો મોટો આંચકો હતો. આ સિવાય અમેરિકામાં લગ્નની સિઝન શરૂ થવાની છે અને ત્યાં વપરાતા પોલિશ્ડ હીરામાંથી અડધા ભારતમાંથી આયાત કરવામાં આવે છે.
જેમ્સ એન્ડ જ્વેલરી એક્સપોર્ટ પ્રમોશન કાઉન્સિલ ઓફ ઈન્ડિયાના વાઇસ પ્રેસિડેન્ટ વિપુલ શાહે જણાવ્યું હતું કે, અમે મંત્રાલયને એલર્ટ કર્યું છે. આ એક મુશ્કેલ પરિસ્થિતિ છે અને કારખાનાઓને કામના કલાકો ઘટાડવાની ફરજ પડી છે. જો આ ચાલુ રહેશે, તો તેઓને છૂટા કરવાની ફરજ પડશે. સરકારે દરમિયાનગીરી કરવી જોઈએ.
