પંચાંગ અનુસાર દરેક મહિનાની છેલ્લી તિથિને પૂર્ણિમા કહેવામાં આવે છે. આ તારીખે ઘણા મુખ્ય ઉપવાસ તહેવારો ઉજવવામાં આવે છે. અશ્વિન મહિનાની પૂર્ણિમાને શરદ પૂર્ણિમા 2022 કહેવામાં આવે છે. આ વખતે આ તારીખ 9 ઓક્ટોબર, રવિવાર છે. એવું કહેવાય છે કે શરદ પૂર્ણિમાની રાત્રે દેવી લક્ષ્મી પૃથ્વી પર આવે છે અને જુએ છે કે કોણ જાગ્યું છે. જે જાગૃત છે, તેના ઘરમાં માતાનો વાસ છે. આગળ જાણો, આ વ્રતની પૂજાની રીત, શુભ મુહૂર્ત અને અન્ય વિશેષ બાબતો
શરદ પૂર્ણિમાનું શુભ મુહૂર્ત
પંચાંગ અનુસાર, અશ્વિન મહિનાની પૂર્ણિમા તિથિ 8 ઓક્ટોબર, શનિવારથી 9 ઓક્ટોબર, રવિવારની રાત્રે 03:42 સુધી રહેશે. પૂર્ણિમા તિથિનો સૂર્યોદય 9 ઓક્ટોબરે થશે, તેથી આ દિવસે આ તહેવાર ઉજવવામાં આવશે. રવિવારે ઉત્તરભાદ્રપદ નક્ષત્ર સાંજે 04.20 સુધી રહેશે. આ પછી રેવતી નક્ષત્ર રાત્રિના અંત સુધી રહેશે. 9 ઓક્ટોબરે પ્રથમ ઉત્તરા ભાદ્રપદ નક્ષત્ર, સુસ્થિરા અને રેવતી નક્ષત્ર હોવાથી આ દિવસે વર્ધમાન નામના 2 શુભ યોગ રહેશે. આ સિવાય ધ્રુવ યોગ પણ આ દિવસે રહેશે.
આ શુભ યોગ શરદ પૂર્ણિમા પર રચાશે
ત્રિગ્રહી યોગમાં શરદ પૂર્ણિમાના પર્વની ઉજવણી થશે. કારણ કે તે સમયે સૂર્ય, બુધ અને શુક્રનો સંયોગ કન્યા રાશિમાં બનશે. સૂર્ય-બુધના સંયોગથી બુધાદિત્ય અને બુધ-શુક્રના સંયોગ સાથે લક્ષ્મીનારાયણ યોગ આ સમયે રહેશે. આ બંને ખૂબ જ શુભ યોગ છે, તેને રાજયોગ પણ કહેવામાં આવે છે. આ સમયે, શનિ અને ગુરુ પોતપોતાની રાશિમાં પૂર્વવર્તી સ્થિતિમાં રહેશે.
શરદ પૂર્ણિમા પૂજાવિધિ
પૂર્ણિમાની રાત્રે માતા લક્ષ્મીનું ચિત્ર અથવા મૂર્તિ કોઈ સ્વચ્છ જગ્યાએ મૂકો. શુદ્ધ ઘીનો દીવો પ્રગટાવો. 11 દીવા પ્રગટાવો અને તેને ઘરમાં અલગ-અલગ જગ્યાએ લગાવો. આ પછી, સુગંધ, ફૂલ વગેરેથી દેવીની પૂજા કરો. ખીરની મજા લો.
બીજા દિવસે સવારે એટલે કે 19 ઓક્ટોબરે વહેલી સવારે સ્નાન કરીને ભગવાન ઈન્દ્રની પૂજા કર્યા પછી બ્રાહ્મણોને ઘી-સાકર મિશ્રિત ખીર ખવડાવો અને વસ્ત્રોની સાથે થોડી દક્ષિણા પણ આપો.
આ દિવસે બ્રાહ્મણ દ્વારા શ્રી સૂક્ત, લક્ષ્મી સ્તોત્રનો પાઠ કરવો જોઈએ અને દશાંશ હવન કમલગટ્ટ, બેલ અથવા પંચમેવા અથવા ખીર દ્વારા કરવો જોઈએ. આ વ્રતથી વ્યક્તિને ધન, ભોજન, પ્રતિષ્ઠા વગેરે તમામ સુખો પ્રાપ્ત થાય છે.
શરદ પૂર્ણિમાની કથા
એક ગામમાં એક ગરીબ બ્રાહ્મણ રહેતો હતો. ગરીબીને કારણે તેની પત્ની રોજ તેને ટોણા મારતી હતી અને આખા ગામમાં તેના પતિની નિંદા કરતી હતી. પૈસાની અછતને કારણે તે દરરોજ તેના પતિને ચોરી માટે ઉશ્કેરતી હતી. એકવાર ગુસ્સામાં બ્રાહ્મણની પત્નીએ શ્રાદ્ધના પિંડને ઉપાડીને કૂવામાં ફેંકી દીધા. બ્રાહ્મણ દુઃખી થઈને જંગલમાં ગયો.
જંગલમાં બ્રાહ્મણને નાગ કન્યાઓ મળી. તે દિવસે અશ્વિન માસની પૂર્ણિમા હતી. નાગ કન્યાઓએ બ્રાહ્મણોને કોજાગર ઉપવાસ કરવાનું કહ્યું અને તેની સંપૂર્ણ પદ્ધતિ પણ સમજાવી. બ્રાહ્મણોએ આ વ્રત નિયમ પ્રમાણે કર્યું.
આ વ્રતની અસરથી બ્રાહ્મણને અપાર ધન પ્રાપ્ત થયું. ભગવતી લક્ષ્મીની કૃપાથી પત્નીની બુદ્ધિ પણ શુદ્ધ થઈ ગઈ અને દંપતી સુખેથી રહેવા લાગ્યા.
શરદ પૂર્ણિમાનું ધાર્મિક મહત્વ
ધાર્મિક ગ્રંથો અનુસાર, ચંદ્રના 16 તબક્કા છે. શરદ પૂર્ણિમાના દિવસે, ચંદ્ર તેની તમામ કલાઓ સાથે આખી રાત અમૃત વરસાવે છે, તેથી આ તારીખે રાત્રે ખીર બનાવવાની અને તેને ખુલ્લા આકાશ નીચે રાખવાની પરંપરા છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ ખીર ઔષધીય ગુણોથી ભરપૂર છે. બીજી માન્યતા અનુસાર શરદ પૂર્ણિમાની રાત્રે ભગવાન કૃષ્ણએ ગોપીઓ સાથે મહારાસની રચના કરી હતી, તેથી તેને રાસ પૂર્ણિમા પણ કહેવામાં આવે છે.
શરદ પૂર્ણિમાનું વૈજ્ઞાનિક મહત્વ
વૈજ્ઞાનિક સંશોધન મુજબ શરદ પૂર્ણિમાના દિવસે ચંદ્ર પૃથ્વીની ખૂબ નજીક આવે છે. જેના કારણે તેના કિરણોની શુભ અસર સીધી માનવ જીવન પર પડે છે. રાત્રે જ્યારે દૂધની બનેલી ખીર ચંદ્રના કિરણોના સંપર્કમાં આવે છે ત્યારે તે અમૃત સમાન બની જાય છે. જો આ ખીરને ચાંદીના વાસણમાં ખાવામાં આવે તો તેનાથી અનેક રોગો આપોઆપ દૂર થઈ જાય છે. આ દિવસે અસ્થમાના દર્દીઓને ખાસ ખીર ખવડાવવામાં આવે છે.
