Vanadium Found in Gujarat: ઘણા ઉદ્યોગોમાં એક મહત્વના કાચા માલ તરીકે ઉપયોગ થતો અત્યંત દુર્લભ વેનેડિયમ ગુજરાતમાંથી મળી આવ્યો છે. તે ખંભાતના અખાતમાંથી એકત્રિત કરવામાં આવેલા કાંપના નમૂનાઓમાં જોવા મળ્યું છે, જે ગુજરાતમાં અલંગ નજીક અરબી સમુદ્રમાં ખુલે છે. ખાસ વાત એ છે કે આ કિંમતી ખનિજનો ઉપયોગ સ્ટીલને મજબૂત કરવા અને બેટરી બનાવવા માટે થાય છે. ભારતમાં તે અત્યંત દુર્લભ છે.
ભારતીય ભૂસ્તરશાસ્ત્રીય સર્વેક્ષણ (GSI), જે કાંપનું સંશોધન કરે છે, તેણે પ્રથમ વેનેડિયમના સંભવિત નવા સ્ત્રોતની જાણ કરી. જર્નલ ‘નેચર’માં પ્રકાશિત થયેલા એક લેખમાં, મેંગલોરના GSI ના મરીન એન્ડ કોસ્ટલ સર્વે ડિવિઝન (MCSD) ના સંશોધક બી ગોપકુમારે જણાવ્યું હતું કે ભારતમાંથી અપતટીય કાંપમાં વેનેડિયમની હાજરીનો આ પ્રથમ અહેવાલ છે.
ભાગ્યે જ પ્રાકૃતિક રીતે તેના શુદ્ધ સ્વરૂપમાં જોવા મળે છે, વેનેડિયમ 55 થી વધુ વિવિધ ખનિજોમાં અસ્તિત્વ ધરાવે છે, જે તેને ઉત્પાદન માટે અત્યંત ખર્ચાળ બનાવે છે. ખંભાતના અખાતમાં તે ટાઇટેનોમેગ્નેટાઇટ નામના ખનિજમાં મળી આવ્યું છે, જે પીગળેલા લાવા ઝડપથી ઠંડો થવા પર બને છે. GSI વૈજ્ઞાનિકોએ જણાવ્યું હતું કે ખંભાતના અખાતમાં વેનેડિફેરસ ટાઇટેનોમેગ્નેટાઇટ સંભવતઃ ડેક્કન બેસાલ્ટમાંથી ઉદ્દભવે છે, મુખ્યત્વે નર્મદા અને તાપી નદીઓમાંથી. વૈજ્ઞાનિકોએ ખંભાતના અખાતમાં કાંપમાંથી 69 નમૂના એકત્ર કર્યા હતા.
સંરક્ષણ અને એરોસ્પેસ માટે એક મહત્વપૂર્ણ કાચો માલ
સંરક્ષણ અને એરોસ્પેસ જેવા વ્યૂહાત્મક ક્ષેત્રો માટે વેનેડિયમ એક મહત્વપૂર્ણ કાચો માલ છે. વેનેડિયમ ધરાવતા ટાઇટેનિયમ અને એલ્યુમિનિયમના એલોયનો ઉપયોગ જેટ એન્જિનના ઘટકો અને હાઇ-સ્પીડ એરફ્રેમ્સમાં થાય છે. આ ઉપરાંત, આ ધાતુનો ઉપયોગ ઊર્જા સંગ્રહ અને મહત્વપૂર્ણ ઇલેક્ટ્રોનિક ઘટકો બનાવવામાં પણ થાય છે. તેનો ઉપયોગ એલોય બનાવવા માટે થાય છે જે કાટ, વસ્ત્રો અને ઊંચા તાપમાને પ્રતિરોધક હોય છે. તેનો ઉપયોગ વેનેડિયમ રેડોક્સ ફ્લો બેટરી બનાવવા માટે પણ થાય છે, જે મોટા પાયે ઊર્જા સંગ્રહ માટે ઉપયોગી છે. આ ધાતુની હાજરીના નિશાન અત્યાર સુધી અરુણાચલ પ્રદેશ, કર્ણાટક, ઓડિશા અને મહારાષ્ટ્રમાં મળી આવ્યા છે.
આ પણ વાંચો:સમરસ હોસ્ટેલમાં હોબાળો, આ કારણે વિદ્યાર્થીઓ કરી રહ્યાં છે વિરોધ
આ પણ વાંચો:ભારે વરસાદને પગલે અમદાવાદથી પસાર થતી ટ્રેનો કરાઈ રદ, ઘરેથી નીકળતા પહેલા જોઈ લો લિસ્ટ
આ પણ વાંચો:ભાવનગર તબીબને બ્લેકમેલ કરી કરોડોની ખંડણી માગનાર ત્રણ ઝડપાય
આ પણ વાંચો:એ..હાલો..ને માનવિયું તરણેતરના મેળે” તરણેતરના મેળાનો આવતીકાલથી પ્રારંભ થશે
