UPIએ વ્યવહારો સરળ બનાવ્યા, પરંતુ સરળ ચુકવણીને કારણે ખર્ચમાં પણ થયો વધારો...

Technical News ભારતનું યુનિફાઇડ પેમેન્ટ્સ ઇન્ટરફેસ એટલે કે UPI વિશ્વમાં પ્રખ્યાત છે. આનાથી અમારી પેમેન્ટ કરવાની રીતમાં મોટો ફેરફાર આવ્યો છે, તેની સાથે ખર્ચની પેટર્ન પણ બદલાઈ ગઈ છે. આજે લોકો ખિસ્સામાં રોકડ રાખવાનું લગભગ ભૂલી ગયા છે. પરંતુ UPI પેમેન્ટનો વ્યાપ વધારવાના બે અલગ-અલગ પાસાઓ સામે આવ્યા છે. એક તરફ, તેનો ઉપયોગ લોકોના ખર્ચમાં વધારો કરવા માટે સાબિત થઈ રહ્યો છે, તો બીજી તરફ, એક વર્ગ એવો છે જે UPI પેમેન્ટ દ્વારા બચત કરવામાં સફળ રહ્યો છે. આઈઆઈટી દિલ્હીના સર્વેમાં આ ચિત્ર સંપૂર્ણપણે સ્પષ્ટ થઈ ગયું છે.

76% લોકો સંમત થયા કે UPIએ ખર્ચમાં વધારો કર્યો

IIT દિલ્હી દ્વારા UPI પેમેન્ટના ફાયદા અને ગેરફાયદા અંગે એક મોટો સર્વે કરવામાં આવ્યો હતો. એ વાતની પુષ્ટિ થઈ છે કે UPI અમને જરૂરિયાત કરતાં વધુ ખર્ચ કરવા મજબૂર કરી રહ્યું છે. આ સર્વેમાં સામેલ 276 લોકોમાંથી, જેઓ માને છે કે તેઓ UPIને કારણે વધુ ખર્ચ કરી રહ્યા છે તેમની સંખ્યા 74 ટકા હતી. આજે તમે દુકાન પર ચા પીતા હોવ, નારિયેળ પાણી લેતા હોવ, રેસ્ટોરન્ટમાં ખાતા હોવ કે ઘર માટે કરિયાણું ખરીદતા હોવ, UPI પેમેન્ટની સુવિધા દરેક જગ્યાએ સરળતાથી ઉપલબ્ધ છે. આવી સ્થિતિમાં લોકો રોકડ રાખવાને કોઈ મહત્વ નથી આપી રહ્યા અને આ ખર્ચ વધવાનું મુખ્ય કારણ બહાર આવ્યું છે. UPI યુઝર્સની સંખ્યા સતત વધી રહી છે.

ખિસ્સામાં રોકડ અંગે આ અભિપ્રાય

સર્વેક્ષણ અહેવાલ કહે છે કે જ્યારે આપણે આપણા ખિસ્સામાં રોકડ સાથે બજારમાં ખરીદી કરીએ છીએ, ત્યારે વાસ્તવિક રોકડ આપણને ચેતવે છે કે આપણે કેટલો ખર્ચ કરી રહ્યા છીએ. લોકોએ કહ્યું કે હાથમાં રોકડ હોવું એ સતત યાદ કરાવે છે કે મારે ખર્ચ કરવામાં કેટલી સાવધાની રાખવી જોઈએ. યુપીઆઈથી કમ્ફર્ટ વધી છે, તે કહે છે કે પહેલા ખિસ્સામાં ભરેલું વોલેટ એક આરામ હતો અને હવે વોલેટ પોતે જ બેંક એકાઉન્ટ બની ગયું છે અને ખાસ વાત એ છે કે તેમાં હંમેશા સ્ટોક રહે છે, એટલે કે આરામ ક્યારેય સમાપ્ત થતો નથી. ઉત્તરદાતાઓ કહે છે કે લોકો UPI પર રૂ. 2500ની ચૂકવણી કરતાં રૂ. 5×500ની નોટોની રોકડ ચુકવણી કરતી વખતે વધુ વિચારે છે.

UPI ક્રેડિટ કાર્ડ કરતાં વધુ પહોંચે છે

લોકો UPI પહેલા દાયકાઓથી ક્રેડિટ કાર્ડ જેવા પ્લાસ્ટિક મનીનો ઉપયોગ કરતા આવ્યા છે, પરંતુ UPI આ ક્રેડિટ કાર્ડથી અલગ છે કારણ કે તેના પર કોઈ વ્યાજ વસૂલવામાં આવતું નથી. આ સિવાય UPI ની પહોંચ ક્રેડિટ કાર્ડ કરતા ઘણી વધારે થઈ ગઈ છે. મોબાઈલ-ટુ-બેંક ટ્રાન્સફરથી પોઈન્ટ-ઓફ-સેલ (POS) મશીનોની જરૂરિયાત પણ લગભગ ખતમ થઈ ગઈ છે, જેના દ્વારા તમે ક્રેડિટ અથવા ડેબિટ કાર્ડ દ્વારા ચુકવણી કરી શકો છો.

95% થી વધુ લોકોએ તેને ચુકવણીની વધુ સારી પદ્ધતિ ગણાવી

IIT દિલ્હીના આસિસ્ટન્ટ પ્રોફેસર ધ્રુવ કુમાર અને વિદ્યાર્થીઓ હર્ષલ દેવ અને રાજ ગુપ્તાએ UPI દ્વારા લોકોની ખર્ચ કરવાની ટેવમાં આવેલા પરિવર્તનની વાસ્તવિકતા જાણવા માટે આ સર્વે કર્યો હતો. Google ફોર્મ્સનો ઉપયોગ કરીને, તેઓએ 18 વર્ષ અને તેથી વધુ ઉંમરના 276 લોકોનો સમાવેશ કર્યો, જેઓ વિવિધ વય જૂથો અને વ્યવસાય ક્ષેત્રોમાંથી હતા. પ્રોફેસર ધ્રુવ કુમારે તેમના સર્વે રિપોર્ટમાં જણાવ્યું હતું કે 74.2 ટકા ઉત્તરદાતાઓએ સ્વીકાર્યું કે UPI અપનાવ્યા બાદ ખર્ચમાં વધારો થયો છે. દરમિયાન, 91.5 ટકા ઉત્તરદાતાઓ UPI અનુભવથી સંતુષ્ટ હતા, જ્યારે 95.2 ટકા લોકોએ UPIને ચૂકવણી માટે સૌથી અનુકૂળ ગણાવ્યું હતું.

સીધા બેંક ખાતામાં પૈસા મેળવીને બચત

જો કે, જો આપણે 2016 માં લોન્ચ કરાયેલ UPI ના અન્ય પાસાઓ વિશે વાત કરીએ, તો તેના વધતા ઉપયોગથી બચતમાં પણ એક વિભાગને મદદ મળી છે. રિપોર્ટ અનુસાર, UPI ટ્રાન્સફર દ્વારા રોકડ લોકોના બેંકો સુધી પહોંચી રહી હોવાથી ભારતીયોનો એક વર્ગ બચત કરી રહ્યો છે. આમાં દરેક લોકોનો સમાવેશ થાય છે જેઓ ગાડીઓ પર નાળિયેર પાણી અથવા ચા વેચતા હોય તે સ્થાનિક દુકાનદારો સુધી, જેમના 90 ટકા પૈસા હવે સીધા UPI દ્વારા તેમના બેંક ખાતામાં પહોંચી રહ્યા છે.