કોરોનાની બજી લહેરે દેશમાં તરખાટ મચાવ્યો છે. ગયા વર્ષના પ્રથમ તરંગ કરતા આ તરંગ વધુ વિનાશક સાબિત થઈ રહી છે. ઘણા લોકો તેમના ઘરમાં જ આઇસોલેશન માં રહી ને કોરોનાનીસરવાર કારવી રહ્યા છે. ત્યારે ઘણા લોકો ઘરોમાં જ ઓક્સિજન સીલીન્ડર નો ઉપયોગ કરી રહ્યા છે. તો ઓક્સિજનના અભાવે ઘણા લોકોને હોસ્પિટલમાં દાખલ કરવા પડ્યા છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે વધારે ઓક્સિજન લેવાથી ફેફસાંમાં કાયમી નુકસાન થઈ શકે છે.
શું તમે જાણો છો કે વધારે ઓક્સિજન લેવાથી ફેફસાંમાં કાયમી નુકસાન થઈ શકે છે – આ દિવસોમાં એવું જોવા મળે છે કે જ્યારે લોકોને હોસ્પીટલમાં બેડ નથી મળી રહ્યા ત્યારે લોકો તેમના ઘરે ઓક્સિજન સિલિન્ડર લાવી ને સારવાર કરાવી રહ્યા છે. જ્યારે ઘણા લોકો તો ડોક્ટરની સલાહ પણ નથી લેતા. સિલિન્ડરમાંથી ઓક્સિજન આમ ડોક્ટરની સલાહ વિના લેવું ઘણું જોખ્મી સાબિત થઇ શકે છે.
ગુરુગ્રામ સિનિયર પલ્મોનોલોજિસ્ટ અને પારસ ચેસ્ટ ઇન્સ્ટિટ્યૂટના એચઓડી ડો. અરુણ જણાવે છે કે, વધારે પડતો મેડીકલ ઓક્સિજન લેવામાં આવેતો તે તકલીફ ઉત્પન્ન કરી શકે છે. તે ખાંસી અને શ્વાસ લેવામાં પણ તકલીફ પેદા કરી શકે છે. ઘણા ગંભીર કિસ્સાઓમાં, તે મૃત્યુનું કારણ પણ બની શકે છે જ્યારે તમે શ્વાસ લો ત્યારે હવામાંથી ઓક્સિજન તમારા ફેફસામાં જાય છે. પ્રવેશ થાય છે અને પછી તે તમારા લોહીમાં જાય છે. પછી લોહી દ્વારા શરીરના તમામ ભાગોમાં પહોંચે છે ઓક્સિજનના તમામ ભાગોમાં પહોંચવાને કારણે શરીરના તમામ અવયવો અને પેશીઓ સામાન્ય રીતે કાર્ય કરવાનું ચાલુ રાખે છે, પરંતુ જ્યારે વધુ માત્રામાં ઓક્સિજન લેવામાં આવે છે ત્યારે ત્યારે ફેફસાંને નુકસાન થાય છે. ફેફસામાં રહેલી નાની વાયુ બેગ (અલ્વેઓલી) માં પ્રવાહી ભરાઈ શકે છે અથવા ફેફસાં ફરીથી ફૂલવા ને લાયક જ નથીરહેતા. અને ફરી તે સામાન્ય રીતે શ્વસન નથી કરી શકતા . ફેફસાં માટે લોહીમાં ઓક્સિજન મોકલવાનું મુશ્કેલ બને છે.
આ સમસ્યાનું સમાધાન શું છે?
ઓક્સિજનની વિનાશકતાથી બચી શકાય છે. આ માટે પૂરક ઓક્સિજનનો વપરાશ મર્યાદિત કરવો જરૂરી છે. જો તમે વેન્ટિલેટર પર છો, તો તમારી હેલ્થકેર ટીમ ઓક્સિજન મશીનમાં ઓક્સિજનની માત્રાને મર્યાદિત કરે છે. જો તમે કોઈપણ ઓક્સિજન ઉપચાર અથવા સ્કુબા સાધનોનો ઉપયોગ કરી રહ્યાં છો, તો મશીનનું સેટિંગ બદલવાનું કહેવામાં આવશે. જો તમે કોઈપણ પોર્ટેબલ ઓક્સિજનનો ઉપયોગ કરી રહ્યાં છો, તો તમારું આરોગ્યસંભાળ પ્રદાતા તમને ચકાસી શકે છે, જ્યારે તમે સામાન્ય પ્રવૃત્તિ અથવા કસરત કરી શકો છો. આ ફેફસાં દ્વારા પૂરતા પ્રમાણમાં ઓક્સિજનને શોષી લેવાની મંજૂરી આપે છે. ઓક્સિજનનો સલામત ઉપયોગ કેવી રીતે કરવો તે જાણવા માટે તમારા આરોગ્યસંભાળ પ્રદાતા સાથે વાત કરવી મહત્વપૂર્ણ છે.
વધારે ઓક્સિજન પણ મૃત્યુનું કારણ બની શકે છે
પીલુષ ગોયલ, સિનિયર કન્સલ્ટન્ટ – ક્રિટિકલ કેર અને પલ્મોનરી, કોલમ્બિયા એશિયા હોસ્પિટલ, પાલમ વિહાર કહે છે, “ઓક્સિજન ઝેરીકરણ એટલે ફેફસાને વધુ નુકશાન થાયછે. વધારે(પૂરક) ઓક્સિજન કે જેને ઓક્સિજન ઝેર પણ કહેવામાં આવે છેઘણા ગંભીર કેસોમાં મૃત્યુનું કારણ બને છે જ્યારે તમે શ્વાસ લો ત્યારે હવામાંથી ઓક્સિજન તમારા ફેફસાંમાં પ્રવેશ કરે છે અને તે પછી તમારા લોહીમાં જાય છે ઓક્સિજનના કારણે શરીરના બધા અવયવો અને પેશીઓ સામાન્ય રીતે કાર્યરત રહે છે. ભાગો, પરંતુ જ્યારે ખૂબ વધુ માત્રા માં ઓક્સિજન લેવામાં આવે છે ત્યારે તે ફેફસાંને નુકસાન પહોંચાડે છે.
જ્યારે ફેફસાં લોહીમાં યોગ્ય રીતે ઓક્સિજન પહોંચાડી શકતા નથી, તો પછી આવા પરેશાનીના લક્ષણો જોઇ શકાય છે:
– ખાંસી
– ગળામાં હળવી બળતરા
– છાતીમાં દુખાવો
– શ્વાસ લેવામાં તકલીફ
– ચહેરા અને હાથમાં સ્નાયુઓની ગતિ
– ચક્કર
– અસ્પષ્ટ દેખાવું
– ઉબકા થવું
