કેન્દ્રીય મંત્રીમંડળ એક વટહુકમ લાવ્યો અને દેશભરમાં ઇલેક્ટ્રોનિક સિગારેટ પર પ્રતિબંધ મુકાઇ ગયો. ઇ-સિગારેટ ઉપરાંત, ઇલેક્ટ્રોનિક નિકોટિન ડિલિવરી સિસ્ટમ (ઓવરડ્સ) હેઠળ આવતા તમામ ઉત્પાદનો પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો છે.
17 સપ્ટેમ્બરના રોજ, કેન્દ્રીય કેબિનેટે એક વટહુકમ બહાર પડ્યો અને દેશભરમાં ઇલેક્ટ્રોનિક સિગારેટ પર પ્રતિબંધ મુકાઇ ગયો. આ પ્રતિબંધ હેઠળ હવે દેશમાં ન તો ઇ-સિગારેટ વેચવામાં આવશે, ન તો બનાવવામાં આવશે, ન ખરીદી કરવામાં આવશે, ન સંગ્રહ કરવામાં આવશે, ન તો આયાત કરવામાં આવશે, ન નિકાસ કરવામાં આવશે અને ન તો, તેનો પ્રમોશન કરવામાં આવશે. ઇ-સિગારેટ ઉપરાંત, ઇલેક્ટ્રોનિક નિકોટિન ડિલિવરી સિસ્ટમ (ઓવરડ્સ) હેઠળ આવતા તમામ ઉત્પાદનો પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો છે. જેમ કે વેપ, ઇ-હુક્કા અથવા ઇ-સિગાર. આ નિયમનો પ્રથમ વખત ભંગ કરનારાઓને એક વર્ષની કેદની સજા, 1 લાખ રૂપિયા દંડ અથવા બંને થઈ શકે છે. આ પછી જો ફરીથી નિયમો તોડતા પકડાશે તો તમને 5 લાખનો દંડ, ત્રણ વર્ષની કેદની સજા અથવા તો બંને મળી શકે છે. જે લોકો આ ઉત્પાદનોનો સંગ્રહ કરે છે તેમને 6 મહિનાની જેલ અથવા 55 હજાર રૂપિયા દંડ અથવા બંનેનો દંડ થઈ શકે છે.
ઇ-સિગારેટ એટલે શું?
ઇ-સિગરેટ એ બેટરી સંચાલિત સિગારેટ છે. જેમાં નિકોટિનનું સોલ્યુશન ગરમ કરવામાં આવે છે અને વરાળ તરીકે પીનારાના ફેફસામાં જાય છે. સ્ટીમ આધારિત નિકોટિન પ્રોડક્ટ્સ ENDS હેઠળ આવરી લેવામાં આવે છે. ઇ-સિગરેટ અને અન્ય ઉત્પાદનો જેવા કે સિગાર વગેરે, ફક્ત પરંપરાગત સિગારેટ અને સિગાર જેવા જ દેખાતા નથી, પરંતુ કેટલીકવાર તે પેન અથવા યુએસબી ડ્રાઇવ જેવા દેખાય છે. ભારતમાં ENDS ઉત્પાદનોનું ઉત્પાદન અને વેચાણ કરતી કંપનીઓએ દાવો કર્યો હતો કે તેમના ઉત્પાદનો પરંપરાગત ઉત્પાદનો કરતા ઓછા નુકસાનકારક છે.
ભારતમાં ઇ-સિગારેટ માર્કેટનું કદ
ભારતમાં ઇ-સિગારેટનું બજાર હજી પણ નાનું હતું, પરંતુ તે ખૂબ ઝડપથી વિકસિત થવાની ધારણા હતી. 2017 માં, દેશમાં તેનું ઇ-સિગારેટ માર્કેટ લગભગ 107 કરોડ હતું. પરંતુ આશા હતી કે 2022 સુધીમાં તેમાં 60 ટકાનો વધારો થશે. પ્રેસિએંટ અને સ્ટ્રેટેજિક ઇન્ટેલિજન્સના અધ્યયન મુજબ, 2024 સુધીમાં, ભારતમાં ઇ-સિગારેટ માર્કેટ વધીને 322.54 કરોડ થઈ ગયું હોત. ભારતમાં ઇ-સિગારેટ માર્કેટ દર વર્ષે 26.4 ટકાના દરે વિકસી રહ્યું છે.
ઇ-સિગરેટ એ એન્ડ્સના ઉત્પાદનોમાં સૌથી સામાન્ય ઉત્પાદન છે. ભારતમાં તેની પાસે 460 થી વધુ બ્રાન્ડ અને 7700 થી વધુ સ્વાદો છે. 2016-17 અને 2018-19ની વચ્ચે, ઇ-સિગારેટ અને તેના એક્સેસરીઝની 119 ટકા નિકાસ કરવામાં આવી છે.
ઈ-સિગારેટ પર સરકારે પ્રતિબંધ કેમ મૂક્યો?
આરોગ્ય મંત્રાલય અને સેન્ટ્રલ ડ્રગ્સ સ્ટાન્ડર્ડ કંટ્રોલ ઓર્ગેનાઇઝેશન દ્વારા પણ ભૂતકાળમાં આવા ઉત્પાદનો પર પ્રતિબંધ મૂકવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો છે, જે સામાન્ય નાગરિકોના સ્વાસ્થ્ય માટે નુકસાનકારક છે. આ પ્રતિબંધના વટહુકમ પૂર્વે, સરકાર નારાજ હતી કે એન્ડ્સ હેઠળના ઉત્પાદનો દેશના કાયદા મુજબ દવાઓની વ્યાખ્યા હેઠળ આવતા ન હતા. તેથી જ કાનૂની અડચણો આવી રહી હતી.
આરોગ્ય મંત્રાલયના સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, આ ઉત્પાદનોને ક્યારેય સલામતી તપાસમાં લેવાયા નહોતા. બંનેને ડ્રગ્સ અને કોસ્મેટિક્સ એક્ટ 1940 હેઠળ મંજૂરી મળી નથી. તેથી, આ સરળતાથી દેશભરમાં સામાન્ય લોકો માટે ઉપલબ્ધ હતા. કેટલાક ધૂમ્રપાન કરનારાઓએ એમ પણ કહ્યું કે તેઓ પરંપરાગત વ્યસન છોડવા માટે ENDS ઉત્પાદનોનો ઉપયોગ કરી રહ્યા છે. પરંતુ, સરકારના મતે, નિકોટિનના વપરાશને લઈને દેશમાં કોઈ પરિવર્તન આવ્યું નથી.
મે 2019 માં, ઇન્ડિયન કાઉન્સિલ ઓફ મેડિકલ રિસર્ચ (આઈસીએમઆર) એ એક જાહેરનામું બહાર પાડતાં કહ્યું કે, એણ્ડ્સ પ્રોડક્ટસ ના વપરાશને કારણે ડી.એન.એ. ખરાબ થઈ રહ્યા છે. કેન્સર થઈ રહ્યું છે. સેલ્યુલર, મોલેક્યુલર અને ઇમ્યુનોલોજિકલ ઝેરીતા વધી રહી છે. ફેફસાં, હૃદય અને ન્યુરોલોજીકલ સમસ્યાઓ વધી રહી છે. સાથે ગર્ભમાં ઉછરી રહેળ બાળક પર પણ તેની ખરાબ અસરો થઈ રહી છે.
આ પ્રતિબંધથી કોને ફાયદો થશે
સરકારનું માનવું છે કે આ પ્રતિબંધથી યુવાનો, કિશોરો અને બાળકોનું સ્વાસ્થ્ય સારું રહેશે. વળી, ઇ-સિગારેટની આદત પણ સમાપ્ત થઈ જશે. નવા વટહુકમથી દેશમાં તમાકુના વપરાશમાં ઘટાડો થશે. આનાથી આર્થિક લાભ થશે અને રોગોમાં ઘટાડો થશે. બીજી બાજુ, કંપનીઓ કે જે પરંપરાગત તમાકુના ઉત્પાદનો બનાવે છે તે માને છે કે આ નિર્ણયથી તેઓ પૈસા કમાવામાં થોડો લાભ મેળવી શકે છે.
આઇટીસી, વીએસટી, ગોલ્ડન ટોબેકો અને ગોડફ્રે ફિલિપ્સ ઇન્ડિયા જેવી કંપનીઓના શેરમાં બુધવારે 9 ટકાનો વધારો જોવા મળ્યો છે. આ કંપનીઓ ઇ-સિગારેટ પણ બનાવે છે. જો તમે આ કંપનીઓની શેર હોલ્ડિંગ્સને ધ્યાનથી જોશો તો જાણીતું છે કે સરકારને પણ આ નિર્ણયનો ફાયદો થશે. કારણ કે, સરકાર અને રાજ્ય સરકારો દ્વારા સંચાલિત કંપનીઓને બુધવારે લગભગ 1000 કરોડ રૂપિયાનો નફો થયો છે.
આનો અર્થ છે કે પરંપરાગત તમાકુના ઉત્પાદનો સલામત છે … ના
પરંપરાગત તમાકુ પેદાશો જેમ કે સિગારેટ અને ખૈનીને પહેલાથી જ ખતરનાક ગણાવી છે. અમેરિકન બોડી સીડીસી અનુસાર સિગારેટ પીવાથી શરીરના દરેક ભાગને નુકસાન થાય છે. ઘણા રોગો થાય છે. ધ લાન્સેટના મતે, આ તમાકુ ઉત્પાદનો 2016 માં ભારતમાં કેન્સરનું મુખ્ય કારણ છે. આઇસીએમઆર અનુસાર, 2020 સુધીમાં ભારતમાં દર વર્ષે કેન્સરના 1.7 મિલિયન નવા કેસ થશે. તેમાંથી આશરે 8 લાખ લોકો મરી જશે. ભારતમાં લગભગ 270 મિલિયન લોકો તમાકુના ઉત્પાદનોનો ઉપયોગ કરે છે. આ સિવાય નિષ્ક્રિય ધૂમ્રપાન કરનારાઓની સંખ્યામાં વધારો થશે. ડબ્લ્યુએચઓ અનુસાર, દેશભરમાં તમાકુના ઉત્પાદનોને કારણે 1 મિલિયન લોકો મરે છે..
નીચે આપેલી લીંક પર ક્લિક કરીને જોડાવ મંતવ્ય ન્યૂઝ સાથે…
તમે અમને ફેસબુક, ટ્વીટર, ઇન્સ્ટાગ્રામ અને યુ ટ્યુબ પર પણ લાઇક અને ફોલો કરી શકો છો.
લેટેસ્ટ ન્યૂઝ અપડેટ્સ આપના ફોન પર સૌથી ઝડપી મેળવવા માટે આજે જ ડાઉનલોડ કરો “મંતવ્ય ન્યૂઝ” ની નવી મોબાઇલ એપ્લિકેશન.
