2 વર્ષ બાદ ફરી એકવાર ઓરિસ્સાના પુરીમાં ભગવાન જગન્નાથની રથયાત્રા કાઢવામાં આવી રહી છે. છેલ્લા બે વર્ષથી યાત્રા કાઢવામાં આવી રહી હતી પરંતુ કોરોનાના કારણે રથયાત્રાનો તહેવાર ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવતો ન હતો. પુરીમાં રથયાત્રા આજથી એટલે કે 1 જુલાઈથી શરૂ થઈ રહી છે, જે 12 જુલાઈ સુધી ચાલશે. દર વર્ષે રથયાત્રા અષાઢ મહિનાના બીજા દિવસે શરૂ થાય છે અને તે પુરીના સૌથી મોટા તહેવારોમાંનો એક છે. રથયાત્રાને જોવા માટે મોટી સંખ્યામાં લોકો આવે છે. પરંતુ, એવું કહેવાય છે કે ભગવાન જગન્નાથની રથયાત્રા પણ એક મઝાર સામે રોકી દેવામાં આવે છે.
આવી સ્થિતિમાં ભગવાન જગન્નાથની રથયાત્રાને મઝાર સામે શા માટે રોકવામાં આવે છે અને આમ કરવા પાછળની વાર્તા શું છે તે પ્રશ્ન છે. તો આજે અમે તમને રથયાત્રા વિશે જણાવી રહ્યા છીએ સાથે જ ભગવાન જગન્નાથની રથયાત્રાને મઝાર સામે રોકવા પાછળની કહાની શું છે…
રથયાત્રા શા માટે કાઢવામાં આવે છે?
એવું કહેવાય છે કે ભગવાન જગન્નાથ તેમના ભાઈ બલરામ અને બહેન સુભદ્રા સાથે રથયાત્રા પર તેમની માસીના ઘરે જાય છે. આ કારણે પુરીના જગન્નાથ મંદિરમાંથી ત્રણ રથ નીકળે છે, જેમાં બલરામનો રથ આગળ, બહેન સુભદ્રાનો રથ મધ્યમાં અને જગન્નાથજીનો રથ પાછળ છે. એવું માનવામાં આવે છે કે એકવાર ભગવાન જગન્નાથની બહેન સુભદ્રાએ આ શહેર જોવાની ઈચ્છા વ્યક્ત કરી હતી, પછી તેઓ તેમને ભાઈ બલભદ્ર સાથે રથ પર બેસીને આ શહેર બતાવવા લાવ્યા હતા. કહેવાય છે કે આ દરમિયાન તેઓ ભગવાન જગન્નાથની પોતાની માસીના ઘરે ગુંડીચા પણ પહોંચ્યા અને ત્યાં સાત દિવસ રોકાયા. હવે પૌરાણિક કથા સાથે રથયાત્રા કાઢવામાં આવે છે.
ભગવાનનો રથ મઝાર પાસે રોકવામાં આવે છે
કહેવાય છે કે આ રથયાત્રા દરમિયાન ભગવાનના રથને સમાધિ પર પણ રોકી દેવામાં આવે છે. આ મઝાર ગ્રાન્ડ રોડ પર લગભગ 200 મીટર આગળ છે અને આ રથ ત્યાંથી પસાર થતાની સાથે જ જમણી બાજુ એક કબર છે, જ્યાં તેને રોકી દેવામાં આવે છે. થોડા સમય માટે અહીં રથ રોકાયા બાદ રથ આગળ વધે છે.
હવે આપણે જાણીએ છીએ કે ભગવાન જગન્નાથનો રથ અહીં કેમ રોકાયો છે. તેની પાછળ કેટલીક પૌરાણિક કથાઓ છે. ધ ક્વિન્ટના અહેવાલ મુજબ, જહાંગીરના સમયે, એક સુબેદારે એક બ્રાહ્મણ વિધવા સ્ત્રી સાથે લગ્ન કર્યા હતા અને તેને એક પુત્ર હતો, જેનું નામ સલબેગ હતું. હિંદુ માતા હોવાના કારણે, સાલબેગ શરૂઆતથી જ ભગવાન જગન્નાથ પંથ તરફ વળ્યા હતા. સાલબેગને ભગવાન જગન્નાથ પ્રત્યે ખૂબ જ ભક્તિ હતી, પરંતુ તે મંદિરમાં પ્રવેશી શક્યા ન હતા
આ દંતકથામાં એવું કહેવામાં આવે છે કે સલબેગ પણ લાંબા સમય સુધી વૃંદાવનમાં રહ્યા અને જ્યારે તેઓ રથયાત્રામાં સામેલ થવા ઓડિશા આવ્યા ત્યારે તેઓ બીમાર પડ્યા. આ પછી સાલબેગે ભગવાનને હૃદયથી યાદ કર્યા અને એકવાર દર્શન કરવાની ઈચ્છા વ્યક્ત કરી. આનાથી ભગવાન જગન્નાથ પ્રસન્ન થયા અને તેમનો રથ પોતે જ સાલબેગની ઝૂંપડીની સામે થંભી ગયો. ત્યાં ભગવાને સાલબેગને પૂજા કરવાની છૂટ આપી. સાલબેગને આદર આપીને જ ભગવાન જગન્નાથનો રથ આગળ વધ્યો. આવી સ્થિતિમાં આ પરંપરા આજે પણ ચાલી રહી છે.
