Aditya L1 Mission: ચંદ્રયાન-3 મિશનની સફળતા બાદ ભારતીય અવકાશ અનુસંધાન સંગઠન (ઈસરો) એ બીજું મિશન શરૂ કર્યું છે. હવે ઈસરો સૂર્ય પર જવાની તૈયારી કરી રહ્યું છે. એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે ISRO 2 સપ્ટેમ્બરે તેનું સૂર્ય મિશન લોન્ચ કરી શકે છે. સૂર્યનો અભ્યાસ કરતું આ પહેલું ભારતીય મિશન હશે.
ઈસરોને આશા છે કે આદિત્ય એલ-1 મિશન સૂર્યનું તાપમાન, પૃથ્વી પર અલ્ટ્રાવાયોલેટ કિરણોની અસરો, ખાસ કરીને ઓઝોન સ્તર અને અવકાશમાં હવામાનની ગતિશીલતાનો અભ્યાસ કરી શકશે. તે બેંગલુરુમાં ISROના હેડક્વાર્ટરથી લોન્ચ કરવામાં આવશે.
આદિત્ય-L1 મિશન, જેનો હેતુ L1ની આસપાસની ભ્રમણકક્ષામાંથી સૂર્યનો અભ્યાસ કરવાનો છે. તે પૃથ્વીથી 15 લાખ કિલોમીટર દૂર સ્થિત છે. તે ફોટોસ્ફિયર, ક્રોમોસ્ફિયર અને સૂર્યના સૌથી બહારના સ્તરોને (કોરોના) વિવિધ તરંગ બેન્ડમાં અવલોકન કરવા માટે સાત પેલોડ વહન કરશે. ISRO અનુસાર, આદિત્ય-L1 એ રાષ્ટ્રીય સંસ્થાઓની ભાગીદારી સાથેનો સંપૂર્ણ સ્વદેશી પ્રયાસ છે.
બેંગ્લોર સ્થિત ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ એસ્ટ્રોફિઝિક્સ (IIA) એ વિઝિબલ એમિશન લાઇન કોરોનાગ્રાફ પેલોડના વિકાસમાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવી છે. જ્યારે સોલાર અલ્ટ્રાવાયોલેટ ઇમેજિંગ ટેલિસ્કોપ (SUIT), મિશન માટેનું એક મહત્વપૂર્ણ સાધન, પુણે સ્થિત ઇન્ટર-યુનિવર્સિટી સેન્ટર ફોર એસ્ટ્રોનોમી એન્ડ એસ્ટ્રોફિઝિક્સ (IUCAA) દ્વારા તૈયાર કરવામાં આવ્યું છે.
આદિત્ય-L1 યુવી પેલોડ અને એક્સ-રે પેલોડનો ઉપયોગ કરીને જ્વાળાઓનો ઉપયોગ કરીને કોરોના અને સૌર રંગમંડળનું અવલોકન કરી શકે છે. પાર્ટિકલ ડિટેક્ટર અને મેગ્નેટોમીટર પેલોડ ચાર્જ થયેલા કણો અને L1 ની આસપાસ પ્રભામંડળની ભ્રમણકક્ષા સુધી પહોંચતા ચુંબકીય ક્ષેત્ર વિશે માહિતી પ્રદાન કરી શકે છે.
2 સપ્ટેમ્બરે લોન્ચ થવાની શક્યતા છે
યુઆર રાવ સેટેલાઇટ સેન્ટરમાં બનેલો ઉપગ્રહ બે અઠવાડિયા પહેલા આંધ્રપ્રદેશના શ્રીહરિકોટામાં ઈસરોના સ્પેસપોર્ટ પર પહોંચ્યો હતો. ઈસરોના જણાવ્યા અનુસાર, તેને 2 સપ્ટેમ્બરે લોન્ચ કરવામાં આવે તેવી શક્યતા છે. અવકાશયાનને સૂર્ય-પૃથ્વી પ્રણાલીના L1ની આસપાસ પ્રભામંડળની ભ્રમણકક્ષામાં મૂકવાની યોજના છે.
ઈસરોએ કહ્યું કે L1 પોઈન્ટની આસપાસ પ્રભામંડળની ભ્રમણકક્ષામાં મૂકવામાં આવેલા ઉપગ્રહને કોઈપણ ગ્રહણ વિના સતત સૂર્યનું નિરીક્ષણ કરવાનો મોટો ફાયદો છે. આ સાથે, રિયલ ટાઈમમાં સૌર ગતિવિધિઓ જોવાનો અને અવકાશના હવામાન પર તેની અસર જોવાનો વધુ ફાયદો થશે. એક ખાસ વેન્ટેજ પોઈન્ટ L1 નો ઉપયોગ કરીને, ચાર પેલોડ્સ સૂર્યની ગતિને સીધી રીતે અવલોકન કરશે અને બાકીના ત્રણ L1 પર કણો અને ક્ષેત્રોનો ઇન-સીટુ અભ્યાસ કરશે.
ISROના આદિત્ય L1 પેલોડના સ્યુટને કોરોનલ હીટિંગ, કોરોનલ માસ ઇજેક્શન, પ્રી-ફ્લેર અને ફ્લેર પ્રવૃત્તિઓ અને તેમની લાક્ષણિકતાઓ, અવકાશ હવામાન ગતિશીલતા, કણો અને પ્રદેશોના પ્રસાર વગેરેની સમસ્યાને સમજવા માટે સૌથી મહત્વપૂર્ણ માહિતી પ્રદાન કરવાની અપેક્ષા છે.
આદિત્ય-L1 મિશનથી શું જાણવા મળશે?
આ મિશન દ્વારા ISRO સૂર્યના સ્તરો (ક્રોમોસ્ફિયર અને કોરોના)ની ગતિશીલતાનો અભ્યાસ કરશે. આ સિવાય ક્રોમોસ્ફેરિક અને કોરોનલ હીટિંગનો અભ્યાસ કરીને આંશિક રીતે આયોનાઇઝ્ડ પ્લાઝ્માના ભૌતિકશાસ્ત્ર વિશે જાણવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવશે. આ ઉપરાંત, સૂર્યમાંથી કણોની ગતિશીલતાના અભ્યાસ માટે ડેટા પ્રદાન કરવા માટે ઇન-સીટુ પાર્ટિકલ અને પ્લાઝ્મા પર્યાવરણનો અભ્યાસ કરવામાં આવશે. આ મિશનમાં સૌર કોરોનાના ભૌતિકશાસ્ત્ર અને તેની હીટિંગ સિસ્ટમનો અભ્યાસ કરવામાં આવશે.
આદિત્ય-L1 પરના સાધનો સૌર વાતાવરણ, મુખ્યત્વે રંગમંડળ અને કોરોનાનું નિરીક્ષણ કરવા માટે ટ્યુન કરવામાં આવ્યા છે. ઇન-સીટુ સાધનો L1 પર સ્થાનિક વાતાવરણનું અવલોકન કરશે.
આ પહેલા સૂર્ય મિશન પર કોણ ગયું હતું?
ભારત પ્રથમ વખત સૂર્ય પર સંશોધન કરવા જઈ રહ્યું છે. પરંતુ અત્યાર સુધીમાં કુલ 22 મિશન સૂર્ય પર મોકલવામાં આવ્યા છે. જે દેશોએ આ મિશન પૂર્ણ કર્યા છે તેમાં અમેરિકા, જર્મની, યુરોપિયન સ્પેસ એજન્સીનો સમાવેશ થાય છે. નાસાએ સૌથી વધુ મિશન મોકલ્યા છે. યુરોપિયન સ્પેસ એજન્સીએ પણ 1994માં નાસા સાથે મળીને તેનું પ્રથમ સૂર્ય મિશન મોકલ્યું હતું. એકલા નાસાએ સૂર્ય પર 14 મિશન મોકલ્યા છે. નાસાના પાર્કર સોલર પ્રોબ નામના વ્યક્તિએ 26 વખત સૂર્યની આસપાસ ઉડાન ભરી છે. નાસાએ વર્ષ 2001માં જિનેસિસ મિશન શરૂ કર્યું હતું. તેનો હેતુ સૂર્યની આસપાસ પરિભ્રમણ કરતી વખતે સૌર પવનના નમૂના લેવાનો હતો.
આ પણ વાંચો:જજની સામે મહિલાએ કરી આવી હરકત….લોકો જોતા રહી ગયા
આ પણ વાંચો:યુવકનું કપાયેલું માથું મોંમાં રાખીને આમ તેમ ફરતો રહ્યો કૂતરો, પોલીસે તેનો પીછો કરતાં થઈ ગઈ સ્તબ્ધ
આ પણ વાંચો:‘મિશન મૂન’ પછી ISROનું ‘મિશન સૂર્ય’, ‘આદિત્ય-L1’ 2 સપ્ટેમ્બરે સૂર્યને મળવા તૈયાર
આ પણ વાંચો:‘શિવશક્તિ’ પોઈન્ટ પર ચંદ્રના રહસ્યો શોધવામાં વ્યસ્ત પ્રજ્ઞાન રોવર, ઈસરોએ જાહેર કર્યો નવો વીડિયો
આ પણ વાંચો:લેન્ડિંગ પોઈન્ટનું નામ ‘શિવશક્તિ’ રાખવા પર હોબાળો, ઓલ ઈન્ડિયા મુસ્લિમ જમાતે ‘વાંધો’ વ્યક્ત કર્યો
