જે દિવસની છેલ્લા 40 દિવસથી સૌ કોઈ રાહ જોઈ રહ્યા હતા તે દિવસ આજે પૂરો થવા જઈ રહ્યો છે. લગભગ દોઢ મહિનાથી સેંકડો વૈજ્ઞાનિકો બેંગલુરુમાં મિશન ઓપરેશન કોમ્પ્લેક્સ (MOX) ખાતે હજારો સ્ક્રીનો પર તાકી રહ્યા છે. આપણું ચંદ્રયાન 3 માત્ર થોડા કલાકોમાં ચંદ્ર પર પગ મુકવા જી રહ્યું છે. દરમિયાન, પૃથ્વી પર વરસાદને કારણે, દરેકના મનમાં એક પ્રશ્ન સળગી રહ્યો છે કે શું પાણીના કારણે ચંદ્રયાનના મિશન પર કોઈ અસર થશે?
ભારતીય હવામાન વિભાગે ઉત્તરાખંડ, હિમાલયના પ્રદેશો, પશ્ચિમ બંગાળ, સિક્કિમ, બિહાર, યુપી, રાજસ્થાન, મધ્યપ્રદેશમાં આજે અને આવતીકાલે ભારે વરસાદની ચેતવણી જારી કરી છે. રાજધાની દિલ્હી સહિત સમગ્ર NCRમાં આજે સવારથી વરસાદ પડી રહ્યો છે. એટલે કે આજે ભારતની ધરતી પર ભારે વરસાદ પડી રહ્યો છે.
ત્યારે મોટો પ્રશ્ન એ છે કે શું આનાથી ચંદ્રયાનના ઉતરાણ પર કોઈ અસર પડશે. તો સીધો જવાબ છે ના. કારણ કે આપણું ચંદ્રયાન ચંદ્રની ભ્રમણકક્ષામાં છે અને તે બેંગલુરુમાં MOX દ્વારા નિયંત્રિત થઈ રહ્યું છે. એટલે કે ભારતમાં વરસાદ હોય કે તોફાન, ચંદ્રયાન મિશન પર કોઈ અસર નહીં થાય. હા, લોન્ચિંગ દરમિયાન હવામાનનું ચોક્કસ ધ્યાન રાખવામાં આવે છે. આ જ કારણ છે કે 14 જુલાઈએ લોન્ચિંગ પહેલા ઈસરોએ લોન્ચિંગની તારીખ ચાર દિવસ માટે રિઝર્વ કરી હતી.
શું ચંદ્ર પર વરસાદ પડે છે?
ચંદ્ર પર વાતાવરણ નથી, તેથી ત્યાં વરસાદ થઈ શકતો નથી. આ સિવાય ત્યાં પાણી નથી, વરસાદ માટે પાણીનું બાષ્પીભવન થાય અને તેના દ્વારા વાદળો બને તે જરૂરી છે. એટલે કે ચંદ્ર પર વરસાદ પડતો નથી. સૂર્યમંડળ વગેરેની હલનચલને કારણે અવકાશનું હવામાન બદલાતું રહે છે. અહીં હવામાન ચક્ર સૂર્ય, ઉલ્કાઓ વગેરેમાંથી આવતા કિરણો દ્વારા નક્કી કરવામાં આવે છે.
ચંદ્રમાં વાતાવરણ ન હોવાથી તેની અસર તેની સપાટી પર પણ જોવા મળે છે. એક તરફ દક્ષિણ ધ્રુવ છે જ્યાં એકદમ અંધારું છે. ઉત્તર ધ્રુવમાં પ્રકાશ છે. આ ગ્રહ પર સૌર પવન અને ઉલ્કાઓ આવતા રહે છે, તેથી તેની અસર તેની સપાટી પર પણ જોવા મળે છે. તેથી જ ચંદ્ર પર જોવા મળતા ખાડાઓ વિશે કહેવામાં આવે છે કે તે ખૂબ ઊંડા હોઈ શકે છે. એવું પણ માનવામાં આવે છે કે ચંદ્રની સપાટીની અંદર વાયુઓ હોઈ શકે છે.
ચંદ્ર પર તાપમાન શું છે?
અમેરિકન સ્પેસ એજન્સી નાસા અનુસાર, ચંદ્ર પર સૂર્ય કિરણો અને સૌર તોફાન આવતા રહે છે, તેથી અહીં તાપમાન પણ અસામાન્ય છે. જો કે, દિવસ દરમિયાન ચંદ્ર પર તાપમાન 120 ડિગ્રી સેલ્સિયસ સુધી રહી શકે છે. તે જ સમયે, અહીંનું તાપમાન રાત્રે -130 થી -140 ડિગ્રી સુધી નીચે જઈ શકે છે. નોંધપાત્ર રીતે, એક ચંદ્ર દિવસ 14 પૃથ્વી દિવસો બરાબર છે. ચંદ્રના કેટલાક સ્થળોએ તાપમાન -253 ડિગ્રી સુધી જાય છે.
ચંદ્ર પર હવામાન કેમ આટલું બદલાય છે?
નાસા અનુસાર, પૃથ્વીની જેમ, ચંદ્રની સપાટી પરના મોટા ખાડાઓ અથવા સીમાચિહ્નો સમય સાથે બદલાતા નથી. તેથી જ અહીં અસમાન તાપમાન જોવા મળે છે. તેથી જ કેટલીક જગ્યાએ અંધારું છે, જ્યારે કેટલીક જગ્યાએ ખૂબ જ પ્રકાશ અને ગરમી છે. જેમ ચંદ્રનો દિવસ પૃથ્વીના 14 દિવસ જેટલો હોય છે, તેવી જ રીતે ચંદ્રની રાત 14 પૃથ્વીની રાત જેટલી હોય છે.
ચંદ્ર પર ધૂળના વાદળ?
કહેવાય છે કે સૌર ઉર્જાને કારણે ચંદ્ર પર ધૂળના પરપોટા ઉડે છે. હવે વૈજ્ઞાનિકો એ પણ જાણવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે કે શું ચંદ્ર પર ઉડતી ધૂળ ત્યાંના હવામાનમાં પરિવર્તન લાવી શકે છે?
આ પણ વાંચો:થેંક્સ ફોર ધ રાઈડ, મેટ! ચંદ્રયાન-3 વિશે ISROના સંદેશાએ લોકોના જીત્ય દિલ
આ પણ વાંચો:ચંદ્રયાન-3 પછી આ પ્રોજેક્ટ્સ લોન્ચ કરશે ISRO
આ પણ વાંચો:23 ઓગસ્ટે જ કેમ થશે ચંદ્રયાન-3નું લેન્ડિંગ? જાણો તેની પાછળનું મોટું કારણ
આ પણ વાંચો:શું છે ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવનું રહસ્ય, જેની પાછળ પડી છે આખી દુનિયા
