ચીનના વધતા પ્રભાવને ધ્યાનમાં રાખીને ભારતીય પ્રશાંત મહાસાગર ક્ષેત્રમાં ઉદ્ભવેલી પરિસ્થિતિ અંગે ભારતે વૈશ્વિક દળોને સાવચેત કર્યા છે. બ્રિટનની મુલાકાતે ગયેલા વિદેશ સચિવ હર્ષવર્ધન શ્રિંગલાએ એક કાર્યક્રમમાં કહ્યું હતું કે, આપણે વિસ્તારવાદથી સાવધ રહેવાની જરૂર છે.
પરોક્ષ રીતે ચીનના વિસ્તારવાદ અને મહત્વાકાંક્ષી ક્ષેત્ર અને માર્ગને કબજે કરવાની પહેલનો સંદર્ભ આપતા, વિદેશ સચિવે આ પ્રણાલી સામે ચેતવણી આપી કે જેના હેઠળ ‘વિશ્વસનીય, સલામત અને ટકાઉ’ પુરવઠા કડી માટે અનિશ્ચિત પરાધીનતા વધારવા પગલાં લેવામાં આવી રહ્યા છે. તેમણે દરિયાઇ સુરક્ષા પર ભાર મુકતા પડોશી દેશો સાથે ભારતના સહયોગ વિશે પણ માહિતી આપી.
વિદેશ સચિવે વિચારપૂર્વક કામ કરવાની જરૂર જણાવી અને કહ્યું હતું કે, આપણે એ ભૂલવું ન જોઈએ કે ભારત-પ્રશાંત ક્ષેત્રના ઘણા દેશોએ સંસ્થાનવાદનો ભોગ બનવું પડ્યું છે. તે કેટલાક ભાગ પર હજી પણ અસ્તિત્વમાં છે અને તેને પર ધ્યાન આપવાની જરૂર છે. આવુ કરતા અને આવા દેશ સાથે રહેતી વખતે અને આ દેશ સાથે આગળ વધતી વખતે, આપણે વિચારશીલતાથી કામ કરવાની જરૂર છે અને એવી સિસ્ટમ બનાવવાની જરૂર નથી કે, જેનાથી નિર્ભરતા વધે. નોંધપાત્ર વાત એ છે કે, કોવિડ બાદથી ભારત, ચીનનો પ્રભાવ ઘટાડવાના આશય સાથે નવી સપ્લાય ચેન સિસ્ટમ પર સહયોગી દેશો સાથે વાત કરી રહ્યો છે.
સુરક્ષાને મજબૂત કરવા પર ભાર મૂક્યો
શ્રીંગલા તેના યુરોપ પ્રવાસના છેલ્લા તબક્કામાં લંડન પહોંચ્યા છે. આ પહેલા તે ફ્રાન્સ અને જર્મનીની મુલાકાતે હતા. તેમણે લંડનમાં અનેક અધિકારીઓ સાથે વાતચીત કરી છે. વિદેશ સચિવે પોલિસી એક્સચેંજ થિંક ટેન્કના ભારતના ‘ભારત-પ્રશાંત ક્ષેત્ર પર પરિપ્રેક્ષ્ય’ પરના કાર્યક્રમને સંબોધન કરતાં કહ્યું કે ભારતે દરિયાઇ સુરક્ષા માટે પડોશી દેશો સાથે સહયોગ વધાર્યો છે. બ્રિટનની મુલાકાતે આવેલા વિદેશ સચિવ હર્ષવર્ધન શ્રિંગલા કહે છે કે ભારતનો ભાર ભારત-પ્રશાંતમાં નેવિગેશનની સ્વતંત્રતા અને સુરક્ષાને મજબૂત કરવા પર છે.
છ દેશોને અપાયેલા દરિયાઇ સર્વેલન્સ સાધનો
વિદેશ સચિવે દરિયાઇ સરહદો પર સહકારી અભિગમ અપનાવ્યો છે. ભારતે તેની સુરક્ષા ક્ષમતાઓ પાડોશી દેશો સાથે શેર કરી છે. અમે સાધનસામગ્રી, તાલીમ અને કવાયતોમાં આખા ક્ષેત્રના ભાગીદાર દેશો સાથેના સંબંધોને મજબૂત બનાવ્યા છે. છેલ્લા 6 વર્ષમાં ભારતે અડધા ડઝન દેશો જેવા કે મોરેશિયસ, સેશેલ્સ, શ્રીલંકા, માલદીવ, મ્યાનમાર અને બાંગ્લાદેશને દરિયાકાંઠાની દેખરેખ માટેની રડાર પ્રણાલી પૂરી પાડી છે. આ બધા દેશો મોઝામ્બિક અને તાંઝાનિયા જે રીતે કરે છે તે જ રીતે ભારતીય પેટ્રોલિંગ બોટનો ઉપયોગ કરે છે.
દરિયાઇ ડોમેન જાગૃતિ વધી
વિદેશ સચિવે તે પણ જણાવ્યું હતું કે, સંરક્ષણ તાલીમ કાર્યક્રમો વધ્યા. વિયેટનામથી સાઉથ આફ્રિકા સુધીના 11 દેશોમાં તેમજ અમારા પાડોશમાં શ્રીલંકા, બાંગ્લાદેશ અને મ્યાનમારમાં મોબાઇલ તાલીમ ટીમોની નિમણૂક કરવામાં આવી છે. ભાગીદાર દેશોમાં દરિયાઇ ડોમેન જાગૃતિ વધારી છે.
