ભૂતપૂર્વ રાજવી પરિવારો દેશના રાજકારણમાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી રહ્યા છે....

Rajasthan News: આઝાદી પછી દેશના અન્ય રાજ્યોની જેમ રાજસ્થાનના લગભગ ડઝન જેટલા ભૂતપૂર્વ રાજવી પરિવારો એવા છે જે પ્રત્યક્ષ કે પરોક્ષ રીતે દેશના રાજકારણમાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી રહ્યા છે.

રાજસ્થાનમાં સત્તા પર તેમની પકડ અકબંધ છે. ઘણા ભૂતપૂર્વ શાહી પરિવારો છે જેમના અનુસાર પક્ષો ટિકિટ નક્કી કરે છે. જોકે, આ ભૂતપૂર્વ શાહી પરિવારોના સભ્યો પોતે ચૂંટણીના રાજકારણમાં સક્રિય નથી, તેમ છતાં તેઓ મતદારોમાં મહત્વનો પ્રભાવ ધરાવે છે.

તે જ સમયે, કેટલાક ભૂતપૂર્વ રાજવી પરિવારોના સભ્યો રાજકારણમાં સક્રિય છે. આઝાદી પછી રાજ્યના મોટાભાગના ભૂતપૂર્વ રાજવી પરિવારોએ પહેલા સ્વતંત્ર પાર્ટીને ટેકો આપ્યો અને પછીથી ભાજપ અને કોંગ્રેસમાં જોડાયા.

ભૂતપૂર્વ રાજવી પરિવારોની માન્યતાઓ સમય સાથે બદલાઈ છે. જયપુરના પૂર્વ સ્વર્ગસ્થ રાજમાતા ગાયત્રી દેવી સ્વતંત્ર પાર્ટીની ટિકિટ પર 1962, 1967 અને 1971માં સાંસદ બન્યા હતા. જોકે, 1971 પછી તેઓ રાજકારણમાંથી નિવૃત્ત થયા હતા. ગાયત્રી દેવીએ રાજ્યમાં કોંગ્રેસ વિરુદ્ધ સ્વતંત્ર પાર્ટીના મૂળિયા મજબૂત કરવામાં મોટી ભૂમિકા ભજવી હતી.

ગાયત્રી દેવીના પુત્ર સ્વર્ગસ્થ ભવાની સિંહે 1989માં કોંગ્રેસની ટિકિટ પર જયપુરથી લોકસભાની ચૂંટણી લડી હતી પરંતુ તે જીતી શક્યા ન હતા. ભવાની સિંહની પુત્રી દિયા કુમારી હાલમાં રાજ્યના નાયબ મુખ્યમંત્રી છે. આ પહેલા તે એક વખત સવાઈ માધોપુરથી ધારાસભ્ય અને રાજસમંદથી સાંસદ રહી ચૂકી છે.

ધોલપુરના પૂર્વ રાજવી પરિવારના સભ્ય વસુંધરા રાજે બે વખત રાજ્યના મુખ્યપ્રધાન રહી ચૂક્યા છે. હાલમાં ભાજપના રાષ્ટ્રીય ઉપાધ્યક્ષ વસુંધરા પાંચ વખત ઝાલાવાડથી સાંસદ તરીકે ચૂંટાયા છે. જ્યારે તે પોતે રાજ્યની રાજનીતિમાં સક્રિય થઈ, ત્યારે તેણે પોતાના પુત્ર દુષ્યંત સિંહને લોકસભાની ચૂંટણી લડાવ્યો. ચાર વખત સાંસદ રહી ચૂકેલા દુષ્યંત પણ પાંચમી વખત ચૂંટણી મેદાનમાં છે.

અલવરના ભૂતપૂર્વ રાજવી પરિવારના સભ્ય મહેન્દ્ર કુમારી એક વખત ભાજપની ટિકિટ પર સાંસદ હતા, પરંતુ તેમના પુત્ર જિતેન્દ્ર સિંહ કોંગ્રેસમાં જોડાયા અને બે વખત સાંસદ બન્યા. હાલમાં તેઓ કોંગ્રેસના રાષ્ટ્રીય મહાસચિવ છે.

કોટાના રાજવી પરિવારના પૂર્વ સભ્ય બ્રિજરાજ સિંહ ભાજપની ટિકિટ પર બે વખત સાંસદ હતા. તેમના પુત્ર ઇજ્યરાજ સિંહે પણ કોંગ્રેસની ટિકિટ પર એક વખત ચૂંટણી જીતી હતી. હાલમાં તેમની પત્ની કલ્પના દેવી ભાજપના ધારાસભ્ય છે.

પૂર્વ બિકાનેર રાજવી પરિવારના કરણી સિંહ પાંચ વખત સાંસદ હતા, હાલમાં તેમની પૌત્રી સિદ્ધિ કુમારી ધારાસભ્ય છે. પૂર્વ ભરતપુર રાજવી પરિવારના વિશ્વેન્દ્ર સિંહ પહેલા ભાજપમાં હતા અને પછી કોંગ્રેસમાંથી ધારાસભ્ય બન્યા હતા અને અશોક ગેહલોત સરકારમાં મંત્રી હતા.

વિશ્વેન્દ્ર સિંહની પત્ની દિવ્યા સિંહ ભાજપમાંથી સાંસદ રહી ચુકી છે. વિશ્વેન્દ્ર સિંહના સ્વર્ગસ્થ કાકા માનસિંહ સ્વતંત્ર ધારાસભ્ય હતા અને તેમની પિતરાઈ બહેન કૃષ્ણેન્દ્ર કૌર વસુંધરા સરકારમાં ભાજપના ધારાસભ્ય અને મંત્રી રહી ચૂક્યા છે.

જોધપુરના પૂર્વ રાજવી પરિવારના સભ્ય ચંદ્રેશ કુમારી કોંગ્રેસ તરફથી સાંસદ રહી ચૂક્યા છે. ડુંગરપુર રાજવી પરિવારના ભૂતપૂર્વ સભ્ય હર્ષવર્ધન સિંહ ભાજપ તરફથી રાજ્યસભાના સાંસદ હતા. ઉદયપુરના પૂર્વ રાજવી પરિવારના મહારાણા મહેન્દ્ર સિંહ પહેલા સાંસદ હતા અને હાલમાં તેમના પુત્ર વિશ્વરાજ સિંહ ધારાસભ્ય છે.

ખિંવસર પૂર્વ રાજવી પરિવારના સભ્ય ગજેન્દ્ર સિંહ રાજ્યની ભાજપ સરકારમાં તબીબી મંત્રી છે. આ પહેલા ડુંગરપુર, બાંસવાડા અને સીકરના પૂર્વ શાહી પરિવારોએ પણ સમયાંતરે પક્ષો પ્રત્યે તેમની નિષ્ઠા બદલી છે.

જોધપુરના પૂર્વ મહારાજા ગજ સિંહ રાજકારણમાં સક્રિય નથી પરંતુ તેઓ લોકસભા અને વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં નિર્ણાયક ભૂમિકા ભજવે છે. પાર્ટીઓ ટિકિટ નક્કી કરતી વખતે તેમની સલાહને મહત્વ આપે છે. સાથે જ મતદારોને પણ તેમનામાં વિશ્વાસ છે.